MEMUR HUKUKU - Deneme Sınavı - 5

Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, fiilin ağırlık derecesine göre memurun bulunduğu kademede ilerlemesinin 1-3 yıl durdurulmasıdır.

Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına başlanma­dığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zaman aşımına uğrar.

Kurum düzenini ve idareye duyulan güven ve saygıyı sağlamak amacıyla disipline aykırı davranışların bastırılması için uygulanan yaptırımlar disiplin yaptırımlarıdır. Doğru cevap A'dır.

Disiplin, hukuksal olarak istenilmeyen bir fiilin sonucu olarak uygulanan yaptırıma denir. Doğru cevap D'dir.

Disipline yapıcı (consructive) ve bastırıcı (repressive) olmak üzere iki farklı işlev yüklenebilir. Doğru cevap B'dir.

Otokratik disiplin, disipline bastırıcı bir işlev yükleyen, sert ve şiddetli yaptırımlar öngören disiplin anlayışıdır. Doğru cevap A'dır.

Demokratik disiplin, disipline yapıcı bir işlev yükleyen disiplin anlayışıdır. Doğru cevap B'dir.

Uyarma, manevi nitelikli disiplin yaptırımlarındandır. Doğru cevap A'dır.

Oranlılık ilkesi, disiplin hukukuna hakim olan başlıca ilkelerdendir. Doğru cevap E'dir.

Yetkili disiplin amiri tarafından verilen ve disiplin soruşturmasını başlatan karara soruşturma emri denir. Doğru cevap C'dir.

Uyarma, memura, görevinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesine denir. Doğru cevap D'dir.

Hizmet gerekleri bakımından görevi başında kalması sakıncalı olan bir devlet memuru hakkında uygulanan geçici bir tedbire görevden uzaklaştırma denir. Doğru cevap A'dır.

Devlet Memurları Kanunu'na göre kişiler, kamu hukukuna tabi görevlerle ilgili olarak uğradıkları zararlardan dolayı bu görevleri yerine getiren personel aleyhine değil, ilgili kurum aleyhine dava açar.

İdari işlem denilince idarenin tek yanlı iradesiyle hukuki sonuç doğuran işlemler anlaşılır. Bunlar düzenleyici veya birel işlem niteliğinde olabilir.  Düzenleyici idari işlemler; genel, soyut, sürekli, objektif nitelikte olup bir defa uygulanmakla tükenmezler. Örneğin tüzük, yönetmelik gibi. Birel idari işlemler ise koşul işlem ve öznel işlem olarak ikiye ayrılır. Koşul işlem; bir hukuki statüye girme, o statü içinde değişikliğe uğrama veya statüden çıkma sonucunu doğuran işlemlerdir. Örneğin, memuriyete atama, emekliye ayırma gibi. Öznel işlemler ise süjeye göre değişen işlemlerdir; her mükelleften geliri ile orantılı vergi alınması gibi.

Hizmetle, kurumla, resmî kimlik ile doğrudan doğruya ya da dolaylı hiçbir ilgi ve irtibatı olmayan eylem ve davranışlar, başka bir deyişle hukukun, kamu personeli olsun olmasın herkese yüklediği genel ödevlere aykırı davranışlar kişisel kusur olarak adlandırılır.

Kusursuz sorumluluk, idarenin kusuru olmasa bile bazı kayıt ve şartlar altında verdiği zararları gidermesi anlayışına dayanır. Kamu külfetleri karşısında eşitlik ilkesinin veya anarşi ve terör olaylarında idarenin kendisinden kaynaklanan bir işlem ya da eylem olmasa da sosyal devlet ilkesinin bir gereği olarak oluşan zararları ödemesi gerekebilir.

Zarar, tamamen zarar görenin kusurundan kaynaklanmışsa idarenin sorumluluğu kalkar. Çünkü zarar görenin kusuru, nedensellik bağını kaldırmaktadır.

Zararı doğuran eylem ya da işlemlerin faillerinin tamamen idarenin dışında olması mümkündür. Üçüncü kişinin kusuru idarenin sorumluluğunu azaltabilir veya tamamen kaldırabilir. Zarar tamamen üçüncü kişinin kusurundan kaynaklanmış ise, gerekli önlemleri alan idarenin kusurlu sorumluluğundan söz edilemez. Buna karşılık zarar, üçüncü kişinin kusurlu davranışı sonucu artmış ise, idare kısmen sorumlu olur. İdarenin kusur sorumluluğu, zarardaki artış oranında azalır.

İdari faaliyet yürütülürken aniden ortaya çıkan, öngörülemeyen, önlenmesi mümkün olmayan durum, beklenmeyen (umulmayan hâl) olarak nitelendirilir. Bu tür hâller idare bakımından kusursuz sorumluluğu ortadan kaldırmaz iken idarenin kusurlu sorumluluğundan söz edilemez.

Memurun ölümü hâlinde sağlığında bildiri ile gösterdiği kimseye, eğer bildiri vermemiş ise eşine ve çocuklarına, bunlar yoksa ana ve babasına, bunlar da yoksa kardeşlerine en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) iki katı tutarında “ölüm yardımı ödeneği” verilir.