MEMUR HUKUKU - Deneme Sınavı - 3

Türkiye’de Devlet memurları açısından görev mahallinde ikamet etme mecburiyeti bulunmamaktadır. 2011 yılında gerçekleştirilen değişiklik sonrasında memurun ikamet ettiği ilin sınırlarını izinsiz terketmesi DMK’da disiplin yaptırımını gerektiren bir fiil olarak da yer almamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Memurların sendika kurma ve örgütlenmesine karşı çıkılmasında asıl sorun temelde egemenlik kavramı ile ilgilidir. Devlet memurlarının sendika hakkı ve bunun kaçınılmaz sonucu olan toplu sözleşme hakkı, hükümetlere ve yerel yönetimlere bazı koşullar kabul ettirmeyi öngöreceğinden, bu husus devletin egemenlik hakkına açık bir müdahale olarak kabul edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Toplu sözleşme hükümleri, sözleşmenin yapıldığı tarihi takip eden iki mali yıl için geçerlidir. Diğer seçeneklerde verilen bilgilerin hepsi doğrudur. Doğru cevap C'dir.

4688 sayılı Kanun'a göre Bakanlar, Milli İstihbarat Teşkilatı mensupları, üniversitelerde idari konumdaki akademisyenler sendikaya üye olamaz ve sendika kuramazlar. Doğru cevap E'dir.

Kamu İşveren Heyeti; Cumhurbaşkanının görevlendireceği Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakanın başkanlığında, Cumhurbaşkanınca belirlenen bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinden oluşur. Doğru cevap A'dır.

Memurun devlet ile özdeşleşmesi anlayışına göre memur grevi, sosyal devlet ilkesiyle bağdaşmaz. Çünkü, devletin yaptığı hizmetlerin, özel sektördekinden farklı olarak ne yeri doldurulabilir ne de kolaylıkla değiştirilebilir. Yine, memur grevi belirli bir sosyal tabakayı daha da zayıflatır. Doğru cevap C'dir.

DMK, m. 27: Devlet memurlarının greve karar vermeleri, grev tertiplemeleri, ilan etmeleri, bu yolda propaganda yapmaları yasaktır. Devlet memurları, herhangi bir greve veya grev teşebbüsüne katılamaz, grevi destekleyemez veya teşvik edemezler.

Doğru cevap B'dir.

DMK, m. 7 /1: "Devlet memurları siyasi partiye üye olamazlar, herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef tutan bir davranışta bulunamazlar; görevlerini yerine getirirlerken dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep gibi ayırım yapamazlar; hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyanda ve eylemde bulunamazlar ve bu eylemlere katılamazlar." ifadesi yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 18. maddesinde, devlet memurları ile ilgili olarak "...genel ve ara seçimlerin başlangıcından bir ay önce, seçimin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamazlar ve aday gösterilemezler", hükmü yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’de Devlet memurları açısından görev mahallinde ikamet etme mecburiyeti bulunmamaktadır. 2011 yılında gerçekleştirilen değişiklik sonrasında memurun ikamet ettiği ilin sınırlarını izinsiz terketmesi DMK’da disiplin yaptırımını gerektiren bir fiil olarak da yer almamaktadır.

Kolektif siyasal hakların en önemlileri olan sendika, toplu sözleşme ve grev hakları, çalışma koşullarının düzeltilmesi, adil ücret, sosyal güvenlik vb. somut kazanımların elde edilmesindeki temel araçlar olmuşlardır.

Örgütlenme hakkına karşı çıkanlar genelde benzeri görüşleri ileri sürmüşlerdir. Bunları kısaca belirtecek olursak; a-Memur, devlet tüzel kişiliğini temsil eder. Memurların örgütlenme hakkına dayanarak kamu otoritesi karşısına dikilmeleri, bir bakıma devletin kendi kendisinin karşısına dikilmesi gibi bir sonuç doğurur. b-Memuriyet mesleğinin temelinde hiyerarşi ilişkisi vardır. Örgütlenme hakkının kabul edildiği bir düzende memur, bir kamu görevlisi olarak yapmaktan çekindiği hareketleri, memur örgütünün bir üyesi olarak yapmak olanağı bulur. c- Devlet memurları, genel yararı temsil eder. Memur sendikaları ise özel yararın peşinde olup her iki yarar çoğu kez birbiriyle çelişebilir. d-Bir diğer gerekçe de, memurların zaten işçilere oranla ayrıcalıklı bir konumda oldukları iddiasıdır.

Kamu görevlileri sendikası: Kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve mesleki hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar.

Ülkemizde kamu görevlilerinin kurabilecekleri Sendikalar hâlen 11 hizmet kolunda toplanmıştır. Hizmet kolları:
1. Büro, bankacılık ve sigortacılık hizmetleri,
2. Eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri,
3. Sağlık ve sosyal hizmetler,
4. Yerel yönetim hizmetleri,
5. Basın, yayın ve iletişim hizmetleri,
6. Kültür ve sanat hizmetleri,
7. Bayındırlık, inşaat ve köy hizmetleri,
8. Ulaştırma hizmetleri,
9. Tarım ve ormancılık hizmetleri,
10. Enerji, sanayi ve madencilik hizmetleri,
11. Diyanet ve vakıf hizmetleridir (4688 s. Kanun md. 5).

Önemle belirtelim ki, 2010 Eylül ayında yapılan düzenleme ile memur sendikalarına ilişkin önemli düzenlemeler getirilmiştir

Grev: Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması durumunda, işçilerin topluca çalışmayarak iş yerinde faaliyeti durdurmak veya işin niteliğine göre önemli ölçüde aksatmak amacı ile aralarında anlaşarak ya da bir kuruluşun aynı amaçla çalışmamaları için verdiği karara uyarak işi bırakmalarıdır.

Bazı ülkelerin mevzuatında memurların grev yapması açıkca yasaklanmıştır. Örneğin, A.B.D. (federal hizmetler), Bangladeş, Bahreyn, Bolivya, Brundi, Çad, Ekvator, Fas, Filipinler, Hindistan, Honduras, Japonya, Kolombiya, Kuveyt, Liberya, Lübnan, Madagaskar, Nikaragua, Paraguay, Suriye, Şili, Uruguay. İsviçre’ de de federal düzeyde çalışan memurlara grev hakkı tanınmamıştır. Alman hukukunda da memurun grev yapması yasaklanmakta; grev, memuriyet mesleğinin temel ilkelerine, özellikle görevin ifası ve sadakat yükümlülüğüne aykırılık olarak nitelendirilmektedir.

Siyasal iktidarın kullanılmasına ve yönetsel işlevlerin yerine getirilmesine katılmayı sağlayan haklar “siyasal haklar” olarak adlandırılmaktadır.

Siyasi Partiler Kanunu md. 11/2a: Hakimler ve savcılar, Sayıştay dahil yüksek yargı organları mensupları, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri, yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliğini taşımayan diğer kamu görevlileri, Silahlı Kuvvetler mensupları ile yükseköğretim öncesi öğrencileri siyasi partilere üye olamaz.
Siyasi Partiler Kanunu md. 11/4: Yükseköğretim elemanları, yasaklamanın dışındadır. Bunlar hakkında Yükseköğretim Kanunu uygulanır.