MEDYADA YAPIM

Dünyada ilk düzenleyici kuruluş ABD’de kurulan “Federal İletişim Komisyonu” (Federal Communications Commission/ FCC)dur. FCC, bu ülkede yayıncılık özel sisteme dayandığı için baştan beri vardır.

Türkiye’de radyo televizyon yayınlarına ilişkin düzenleme getirmek amacıyla Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) oluşturulmuştur.

FCC, 1927 yılında radyo yayınlarına yönelik düzenleme getirmesi için Federal Radyo Komisyonu olarak kurulmuş, 1934’te Federal İletişim Komisyonu olarak örgütlenmiştir. FCC, 50 eyalette, Columbia Bölgesi’nde ve ABD topraklarında radyo ve televizyon yayınlarını düzenlemekle yükümlü kuruluştur.

İngiltere’de yayıncılık alanını 2003 yılında farklı kuruluşların bir araya getirilmesiyle kurulan The Office of Communications (OFCOM) adlı kuruluş düzenlemektedir. BBC dahil bütün radyo televizyon kuruluşları OFCOM’un denetimine tabidir.

Fransa’da yayıncılık alanının düzenleyici kuruluş Conseil Superieur de L’Auidovisuel (CSA)dır.

Die Medienanstalten (DLM) Almanya’daki 14 eyalet medya otoritesinin birleştiği üst kuruldur. Özel radyo ve televizyon yayıncılarının denetiminden sorumludur.

Japonya’da radyo ve televizyon yayınları Broadcasting Ethics and Program İmprovement Organization (BPO) tarafından denetlenmektedir.

Türkiye’de henüz özel yayıncılık başlamadan radyo ve televizyon yayınlarını düzenlemekle yükümlü bir yüksek kurul oluşturulmuştur. O zamanki adıyla Türkiye Radyo-Televizyon Yüksek Kurulu (RTYK) 13 Kasım 1983’te 2954 sayılı yasa ile kurulur. Özel yayıncılığın başlamadığı bu dönemde RTYK sadece TRT’den sorumludur.

Dünyada UNESCO öncülüğünde 1982’de başlayan medya okuryazarlığı eğitimi çabaları sonucunda ortaya çıkan medya okuryazarlığına ilişkin faaliyetler Türkiye’de RTÜK tarafından 2004 yılında gündeme getirilmiştir.

İtalya’da radyo ve televizyon yayınları Autorità per le Garanzie nelle Comunicazioni (AGCOM) tarafından denetlenmektedir. AGCOM, 1997’de bağımsız bir otorite olarak kurulmuştur.

Özel yayıncılığın artmasıyla birlikte bu alanda düzenleyici kuruluşlar da ortaya çıkmıştır. Dünyada ilk düzenleyici kuruluş ABD’de kurulan “Federal İletişim Komisyonu” (Federal Communications Commission/ FCC)dur.

Fransa: “Görsel-İşitsel Yüksek Konsey” (Conseil Superieur de L’Auidovisuel/CSA) düzenleyici kuruluşudur.

TRT’nin kuruluşunda model aldığı ülke İngiltere’de ki BBC yayın kuruluşudur.

TRT genel müdürü ise yine Radyo Televizyon Yüksek Kurulu tarafından belirlenen 3 aday arasından Bakanlar Kurulu kararı ile atanmakta, TRT genel müdürü 4 yıl süre ile görev yapmaktadır.

RTÜK yaptırımları ve uygulamaları yargı denetimine açıktır.

Kamu spotları yayının planlanmasından en az 15 gün önce kurula iletilmelidir. Kamu spotlarının RTÜK tarafından yayını zorunlu kılınamaz ancak tavsiye edilir

Doğrusu, 13 yaş üzeri için uygun olan programlar 21: 30’dan sonra yayınlanabilecektir.

Kurumun kullanımına izin verdiği sağlık beyanı metni dışında herhangi bir sağlık beyanı kullanarak ürün tanıtımı yapılamayacağı ve ürünlerle ilgili yapılan sağlık beyanından ürün sahibi ile tanıtımcının ortak sorumluluğu olduğu belirtilmektedir.

Yayın kalıbında, hafta içi ve hafta sonu hangi yayın kuşağında hangi tür programlara yer verileceği belirlenir ancak bu kalıp esnektir ve değişebilir.