MEDYADA YAPIM

Televizyon program yapım sürecinin son aşaması olan yapım sonrası süreç, post-prodüksiyon olarak bilinir ve bir yapımın çekimi tamamlandıktan sonra yayına ya da gösterime hazırlanması için, kurgulanması, animasyon, grafik, özel efekt, müzik ve sesle ilgili gerekli tüm işlemlerin yapıldığı aşamadır. Bir başka deyişle kurgu aşamasıdır. Yapımların türü ve karmaşıklığına göre yapım sonrası süreç çekimlerin yapıldığı sürece paralel olarak zamandan kazanmak için kaba kurgu olarak da başlayabilir.

Canlı yayın olarak gerçekleşen yapımlarda oluşacak hataları kurgu süreci olmadığı için düzeltmek mümkün değildir.Kurgu Yönetmeni, kurgu hedeflerini belirleyerek çekim materyallerinin ilgili formatlara aktarılmasını ve kurgu için hazırlanmasını, görüntülerin ve/veya seslerin
elde varolan bir senaryo dahilinde, yapım amacına uygun olarak bütünleştirilmesini sağlayarak tüm kurgu öncesi süreç ile kurgu uygulama süreçlerini yöneten ve bu süreçlerde gerekli koordinasyonu sağlayan; prodüksiyon ihtiyaçlarının karşılanması konusunda kaynakları ve görevleri planlayan ve verimlilik konusunda değerlendirmeler yapan; yönetmenin gözetiminde programı yayına hazır hâle getiren nitelikli kişidir.

Kurgu karar listesinde, seçilen görüntülerin zaman kodları, (time-code) ve çekimin tanımı yapılır. Ayrıca ses ve grafiklere ilişkin notlar da bulunur. Kurgu taslağı; çekimlerin senaryodaki sıraya göre eklenmesini, görüntü ve sesle ilgili yönetmenin isteklerini gösterir.

Off line, tüm çekimler bittikten sonra düşük kalite alınan çıkışla birlikte yönetmen ve ekibinin hangi
sahnelerde hangi planların kullanılacağına dair kararları verdikleri sadece kesmelerle geçiş yapılan kaba kurgunun hazırlanması evresidir.

Stüdyoda canlı ya da bant kayıt olarak gerçekleşen programlarda kameralardan gelen görüntüler, akış planına ya da senaryoda belirtilen sıraya göre, resim seçme masası aracılığıyla seçilerek kayıt edilir ve çekim sırasında, resim seçme masası kullanılarak programın kurgusu yapılır.

Post prodüksiyon aşaması yeni çekilmiş, arşivden temin edilen veya üretilmiş görüntü ve ses malzemesinin bir araya getirilerek yeni ürüne (eser) dönüşüm sürecinde yaratıcı bakış açısıyla teknolojik donanımın teknik standartlar dikkate alınarak işletim sürecidir.

Aktarmalar, format dönüştürme, görüntü kurgusu, ses kurgusu, müziğin bestelenmesi, müzik yerleştirme, görsel özel efektler, işitsel özel efektler, foley adı verilen ses efektlerin üretimi ve yerleştirilmesi, ses miksi, renk düzeltme- düzenleme, grafik işleri gibi işleri kapsamaktadır

Sayısal ortamlarda kurgu için öncelikle görüntülerin harici ve dahili sürücülere, hard disklere aktarılması, medya ve proje dosyası hazırlanması gerekir.

Medya dosyasında kaydedilen görüntü ve sesler depolanır, proje dosyasında ise kurgucunun talimatları doğrultusunda, zaman hattında ardışık olarak sıralanan ve kurgulanan görüntüler bulunur.
Medya ve proje dosyalarının ayrı olması görüntülere zarar vermeden kurgunun yapılmasına ve görüntü değişikliklerinin hızlı bir şekilde yapılmasına
olanak verir.

Off line, tüm çekimler bittikten sonra düşük kalite alınan çıkışla birlikte yönetmen ve ekibinin hangi sahnelerde hangi planların kullanılacağına dair kararları verdikleri sadece kesmelerle geçiş yapılan kaba kurgunun hazırlanması evresidir. Çekim sonrası aşamada kullanılan yüksek kaliteli ekipmanlar ve yüksek
kaliteli çalışmanın birim maliyeti (kimi zaman günlük kimi zaman saatlik bedel ) çok yüksek olduğundan, görece çok zaman alan hangi sahnede hangi planların yer alacağı kararlarının alındığı bu bölüm, ilk aşama olan offline da gerçekleşir

Medyada tüm yapımlar farklı uzunluklara sahip yüzlerce sekans, sahne ve çekimden oluşur. Kameranın, kayda girip kayıttan çıkmasına kadar geçen sürede ürettiği görüntü parçasına çekim denilmektedir. Çekimlerin peş peşe sıralanması ile sahneler (scene) oluşur. Sahne aynı kişiler arasında, aynı dekorda ve aynı zamanda geçen, bir ya da birden fazla çekimden oluşan görüntü dizisidir.

Düz geçiş olarak da adlandırılan kesme, kurguda en çok tercih edilen yöntem olarak bilinmektedir. Bir görüntüden diğer görüntüye, aralarında herhangi bir
görüntü yer almayacak şekilde doğrudan geçmek anlamına gelmektedir.

Kesmede bir çekimden diğerine geçiş fark edilmez. Herhangi bir efekt kullanılmadığı için hızlı ve basit bir geçiştir. Gerek sinemada gerekse televizyonda
en yaygın kullanılan geçiş yöntemidir.

İdeal bir kesme, aşağıda önem sırasına göre sıralanan altı kuralın tümünü birden karşılayan kesmedir:
• Andaki duyguya uygundur,
• Öyküyü ilerletir,
• Ritmik açıdan ilginç ve doğru açıdan gerçekleşir,
• Gözle takibi kolaylaştırır,
• Devamlılık kurallarına uygundur,
• Düzlemselliğe uygundur, yani üç boyutlu dünyanın iki boyuta indirilmesinde kafa karıştırmaz.

Bir görüntünün bitmeden, diğer görüntünün belirmesine “zincirleme” denir. Süresi az ya da çok olabilir. Aslında birbiriyle yakın ilintili planların bağlanmasında kullanılır. Bu tür geçiş, süreklilik ve ritim düzenlemek için zincirlemeyi mekân, zaman değişiminde köprü olarak kullanır.

 Zincirleme; zamanda bir değişiklik varsa, zamanın yavaşlatılması gerekiyorsa, mekânda bir değişiklik varsa, akan görüntü ile bir sonraki görüntü arasında güçlü bir ilişki yaratılmak isteniyorsa kurguda kullanılmalıdır.

Sahneyi, boyutu, şekli ve içindekilerle birlikte seyirciye tanıtan bu genel çekime “giriş ya da kurucu çekimi” (establishing shot) adı verilir. Bu çekimde yapım için önemli olan mekânın tamamı ve ana karakterlerin bu mekân ile ilişkisi tanıtılır. Sahne daha sonra yakın çekimlerle devam eder. Dışarıdan gösterilen bir evin ardından evin içinde geçen bir sahne gösterildiğinde seyirci iki görüntü arasında
bağ kurarak, bu evin az önce dışarıdan gösterilen ev olduğunu düşünür. Klasik devamlılık kurgusunda bir hareket ekseni, aksiyon çizgisi yönünde seyirciyi mekâna yönlendirir ve kademeli olarak yaklaşan çekimlerle seyirciyi mekânın içine alır

Devamlılık kurgusu bir süreklilik ve düzen hissi yaratır. Sözlerle hareketler arasında bağlantı kurar, teknik, açık ve doğrudan bir anlatım, düzgün bir
görsel akış ve göze batmayan geçişler sağlar.

Ülkemizde de faaliyet gösteren post-prodüksiyon firmalarının kurgu sürecindeki iş akışının organizasyon şeması; off line, online, ses, renk müşteri ekseninde geçen aşamalardan oluşmaktadır.

Online aşamasında, off line kurgu bittiğinde artık elimizde hangi sahnede hangi planların tercih ettiğimiz, sahne başlangıç ve bitişlerinde ne tür genel planlar kullanacağımıza dair kesin kararlarımızı gösteren kaba bir kurgumuz vardır.

Eşlenmiş kesme, aynı hareketin ya da aksiyonun farklı açılardan alınmış görüntüleri arasında sürekliliği bozmadan yapılan bir kesme türüdür.

Açılma; bir program, yeni bir sahne veya bölüm başlangıcında zamanda ve mekânda değişiklik yapılmak istendiğinde kullanılır. Kararma ise bir programın, bölümün, sahnenin ve eylemin sonunda, mekânda ve zamanda değişiklik olduğunda kullanılır.

Açı-karşı açı diğer adıyla çekim–karşı çekim tekniği, görüntüdeki kişiler arasında konuşmalarının mantığına göre gidip gelen kurgu örüntüsüdür. Genellikle ikili çekimleri daha iyi anlatmak için
kendiliğinden geliştirilmiş bir tekniktir. Konuşan ya da çerçeve dışına bakan karakterlerin göründüğü
çekimden sonra bu karakterin konuştuğu kişinin ya da baktığı yerin gösterilmesidir.

Karmaşık paralel kurgular dinamik vurgular yaratabilir, ruh hâlini bir yerden bir yere götürebilir
ya da akıllarda daha doğrudan anlatımlarla ifade edilmemiş düşünceler doğurabilirler. Bu kurgu
yönteminde iki farklı ancak birbiriyle ilişkili olayların ve aksiyonun aynı zamanda çapraz kesmeler
yapılarak gerçekleşmesidir. Bu düşünceler, çekimlerde ima edilmemiş olabilir. Çoğunlukla sebep
sonuç ilişkileri yorumlanmaktadır.