MEDYADA ELEŞTİREL YAKLAŞIMLAR

Eleştirel çözümleme, ilki epistemolojik (bilgikuramsal) ve ikincisi de tarihsellik olan iki merkezi özelliği ile çalışırken, gerçek dünyada var olan olgularla ilgilenir.

Eleştirel kuram, insanların maddi çevreleriyle etkileşimine odaklanır ve maddi
kaynaklar üzerindeki eşit olmayan yapıyla da yakından ilgilenir.

Marks, toplumsal değişim ve ilerlemeyi sosyo-ekonomik faktörleri temel alarak tarihsel materyalist bakış açısıyla çözümler.

Materyalist tarih anlayışına göre insanlar, yaşamlarını üretmek zorundadır ve bunu fiilen, belirli bir tarzda yaparlar.

Eleştirel ekonomi politik yaklaşım, yöntem olarak “tarihsel materyalizm”i temel alır.

Eleştirel ekonomi politik, medya çalışmaları ve analizlerinde temel bir yaklaşım olarak ele alınır.

"Kültür endüstrisi” Theodor W. Adorno tarafından kavramsallaştırılmış ve eleştirel yaklaşımlardan Frankfurt Okulu tarafından, önemli bir tartışma konusu
olarak değerlendirilmiştir.

Yoğunlaşma, bir medya şirketinin, medyanın benzer alanlarında faaliyet gösteren
diğer bir şirketi satın alması ve denetimin medya sektöründe tekellerde toplanmasıdır.

Meta, bir fiyat karşılığı mübadele edilmek için üretilen maldır.

Sahiplik Yapısı, Medyanın, mülkiyet biçimindeki değişimini ifade eder.

1970’ler ve 1980’ler süresince medyanın ekonomi politiği üzerine çalışan bazı araştırmacıların bu indirgemeci yaklaşımlarına karşı, Golding ve Murdock adlı iki araştımacı ise 1990’ların başında yayınladıkları çalışmalarında, ekonomi politiği daha "Eleştirel" bir konuma çekerek yaklaşımın ana hatlarını ortaya koymaya çalışmışlardır.

Emek, sermayenin belirli bir elde toplanarak servet haline gelmesinde etkili olduğu gibi aynı zamanda ‘kullanım değeri’ ve ‘değişim değeri’ kavramlarının da belirleyicisidir.

Günümüz medya sistemleri “kültür endüstrileri ”nin bir parçasıdır. Burada kültür endüstrisiyle anlatılmak istenen, medyanın, kültürü alınıp satılan bir meta haline getirmesidir

Ticari medya sistemi bir kez oluşturulduğunda, “yoğunlaşma”nın başlaması da kaçınılmazdır. “Yoğunlaşma” ise, bir medya şirketinin, medyanın benzer alanlarında faaliyet gösteren diğer bir şirketi satın alması ve denetimin medya sektöründe tekellerde toplanmasıdır.

Medya “Küreselleşme” sürecine iki kanaldan dahil olmaktadır. İlk kanal, iletişim ve bilginin dijital uydu ve iletişim teknolojilerinde meydana getirdiği gelişmelerin kapitalist ekonomilerde çok geniş ve önemli bir rol oynamaya başlamasıdır. İkinci kanal ise ticari medya, reklam ve telekomünikasyon pazarının da hızla küreselleşmesiyle ilgilidir.

Medya sektöründe 1970’lerin sonlarından beri özel şirketlerin egemenliği söz konusudur.

Eleştirel ekonomi politik yaklaşım temelinde medya sektöründe iki ayrı sahiplik ve kontrol düzeyinden söz edilir: Operasyonel Kontrol ve Tahsisata Dair kontrol.

Medyanın eleştirel ekonomi politiğine yine ‘eleştirel’ bakış açısıyla farklı katkılarda bulunan iki gruptan söz etmek mümkündür: Araçsalcılar ve Yapısalcılar.

Althusser’in ideoloji tanımı ve ideolojinin yeniden üretiminde etkin bir rol üstlendiğini belirttiği Devletin İdeolojik Aygıtları (DİA) sınıflandırması, yapısalcılığın temel çıkış noktasıdır.

Klasik (liberal) anlamdaki ekonomi politikçiler, devlet müdehalesinin en aza indirilerek pazar güçlerine en geniş serbestliğin tanınması gerektiğinden söz ederler.