MEİ301U
MEDYADA ELEŞTİREL YAKLAŞIMLAR
3. Ünite
Soru 1
.......... Marx’ın eserlerinin yeniden ele alınması ve yorumlanmasıyla ortaya çıkmıştır. Böylelikle ekonomi politikçilerin savunduğu Marksist anlayıştaki; altyapının üstyapıyı belirleyeceği, tarihin otomatik olarak işleyerek zamanı geldiğinde kapitalizme son vereceği yönündeki anlayış tartışılmaya başlanmıştır.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
Soru 2
……… , “devletin ve yönetici sınıfın sivil toplum içindeki inançları düzenleme yetisi” olarak tanımladığı hegemonya kavramını Marksist terminolojiye sokmuştur.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
Soru 3
I. Bir toplumsal grubun entelektüel açıdan toplumun yönetme yetisidir.
II. Yönetici sınıfın tahakkümünün güç kullanımına bağlı olduğunu açıklar.
III. Eşitsizliği ortadan kaldırmaya çalışır ve eleştirel girişimleri destekler.
IV. Statik ya da sistematik değil, sürekli değişen, kesintisiz bir süreçtir.
Yukarıdakilerden hangisi/ hangileri A. Gramsci’nin hegemonya kavramını anlatırken kullanılabilecek doğru bir ifadedir?
Soru 4
I. İşçi sınıfının kapitalizmle bütünleştiğini savunurlar.
II. Eleştirileri kapitalist modern sistemleri eleştirirler.
III. Düşünceleri Ortodoks Marksistlere oldukça yakındır.
IV. Ekonomik belirlenimciliği reddederler.
Yukarıdakilerden hangisi/ hangileri Frankfurt Okulu’nu açıklarken kullanılabilecek doğru bir ifade değildir?
Soru 5
Kültürel ürünlerin, ucuz ve derinliği olmayan bir yapıda endüstri şeklinde üretilmesini niteleyen ………………… kavramına göre, halinden memnun tüketicilerden oluşan bir kitle ile kapitalizmin sürekliliği sağlanmaktadır.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
Soru 6
Adorno ve Horkheimer’ın, insan özgürlüğünü kısıtlanması; pasif, tek tip tüketicilerden oluşan bir kitle toplumu oluşturulması ve bu yapının toplumsal elitlerin güçlerini sağlamlaştırmasıyla birlikte Aydınlanma sürecinin çıkmaza girdiğini savundukları ortak eserlerinin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 7
Frankfurt Okulu’nun ikinci kuşağının en önemli ismi ……… , ilk kuşak üyelerden bazı farklı görüşlere ve yönelimlere sahip olsa da, temelde Marx’ın kapitalizm ve tarihe ilişkin görüşlerinin yeniden yorumlanması, dönüşen kapitalist sisteme, devrimci yapısını yitiren işçi sınıfının yeni rolüne ilişkin yaklaşımlar ortaya koyması bakımından aynı çizgiyi sürdürmektedir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdaki isimlerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
Soru 8
L. Althusser’e göre, ……………….. din, okullar, hukuk kurumları, siyaset kurumu, sendikalar, medya kurumları, kültürel yapılar gibi kurumlardan oluşur.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
Soru 9
Üstyapıya geleneksel Marksizm’den daha fazla güç atfeden ve üstyapının temelden göreli bir özerkliği olduğunu savunan buna karşın yine de son tahlilde ekonominin belirleyici olduğunu öne süren Frankfurt Okulu üyesi aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 10
İçerisinde sanayiciler, aristokratlar, küçük burjuva yer aldığı bir hegemonik blokta söz eden ve bu hegemonik bloğun sınıfsal konumların üzerini örtmek için milliyetçi ve ortak düşünüşün görünümlerini birleştiren ideoloji yaydığını ifade eden Frankfurt Okulu üyesi aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 11
Marx egemen güçleri tanımlarken, maddi gücü olan sınıfların aynı zamanda egemen zihinsel güç olduğunu, maddi üretim araçlarını elinde bulunduran sınıfların zihinsel üretim araçlarını da elinde bulunduracağını belirtir ve egemen düşüncelerin aslında egemen maddi ilişkilerin fikir olarak ifade edilmiş biçimi olduğunu ileri sürer. Bu görüş Marksist terminolojide hangi terimle ifade edilir.
Soru 12
Ortodoks Marksizmi sorgulayan yaklaşımlarda; ideoloji, kültür ve genel olarak altyapı üstyapı ilişki konusunda ayrışmalar ortaya çıkmıştır. Marx’ın materyalist düşüncesinde kültürün, ideolojinin, politikanın önemsiz görülmesi ve ekonomik altyapıya bağlı, bu yapı tarafından belirlenen üstyapı unsurları olarak ele alınması eleştirilmiştir. Böylelikle ekonomi-politikçilerin savunduğu Marksist anlayıştaki altyapının üstyapıyı belirleyeceği, tarihin otomatik olarak işleyerek zamanı geldiğinde kapitalizme son vereceği yönündeki anlayış tartışılmaya başlanmıştır. Bu yönelimdeki Marksist anlayışa ne denir?
Soru 13
Gramsci tarafından “devletin ve yönetici sınıfın sivil toplum içindeki inançları düzenleme yetisi” olarak adlandırılan, bir toplumsal grubun entelektüel ve ahlâkî açıdan toplumu yönetme yetisi, yeni bir tarihsel blok kurma gücü olarak tanımlanan, belli güçlerin tahakkümünün ideolojik güç kullanılarak değil, kültürel liderliğin ele geçirilmesiyle sağlandığını anlatan kavram nedir?
Soru 14
1923’te Almanya’da kurulan ve 1933’te ABD’ye taşınan, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra tekrar Almanya’ya dönen, Theodor Adorno, Max Horkheimer, Herbert Marcuse, Walter Benjamin, Jürgen Habermas’ın üyeleri arasında yer aldığı Toplumsal Araştırmalar Enstitüsünün bilinen adı nedir?
Soru 15
Kültürün üretimi, dönüşümü ve bu değişimin kitlelerin yönetilmesinde ne şekilde kullanıldığı konusunda çalışan, 1936’da verdiği “Mekanik Yeniden Üretim Çağında Sanat Yapıtı” başlıklı seminerde, sanayi kapitalizminin yükselişi ile birlikte kültürel ve sanatsal ürünlerin dönüşüme uğradığını, kapitalizm öncesindeki kültürel ürünlerin zengin anlam taşıdıklarını, el yapımı sanatsal ürünlerin yeniden üretim ile değerlerinin düştüğünü savunan Frankfurt Okulu üyesi kimdir?
Soru 16
“Aydınlanmanın Diyalektiği” adlı ortak eserlerinde kitle toplumunu eleştiren, Aydınlanma sürecinin çıkmaza girdiğini savunan Frankfurt Okulu üyesi iki araştırmacı, bürokratik, teknolojik ve ideolojik güçlerin insan özgürlüğünü kısıtladığını, pasif, tek tip tüketicilerden oluşan bir kitle toplumu oluşturulduğunu ve bu yapının toplumsal elitlerin gücünü sağlamlaştırdığını ileri sürer. Eğlence ve kültürel ürünler üreten büyük medya şirketleri, kapitalizmle birleşmiştir. Amaçları eleştirel düşünceyi ve özgürlüğü değil kârı artırmaktır. Bu araştırmacılar hangileridir?
Soru 17
Frankfurt Okulu’nun ikinci kuşak temsilcisi olarak 1970’lerden bu yana Marksizm’i 20. yüzyılın kapitalist şartlarına göre yeniden uyarlama çabası içinde olan ve Kamusal Alanın Yapısal Dönüşümü adlı eserinde, 17. ve 18. yüzyılda kamusal tartışmalara imkân veren yapının medyanın ticarileşmesiyle ortadan kalktığını savunan kuramcı kimdir?
Soru 18
Devletin kapitalizmi üretirken baskı aygıtları ve ideolojik aygıtlardan oluşan ikili bir yapı kullandığını, devletin baskı aygıtlarının, polis, asker, cezaevi gibi zor kullanan kurumlardan, devletin ideolojik aygıtlarının ise din, okullar, hukuk kurumları, siyaset kurumu, sendikalar, medya kurumları, kültürel yapılar gibi kurumlardan oluştuğunu savunan Marksist kuramcı kimdir?
Soru 19
Althusser’e göre üstyapı geleneksel Marksizm’de öngörüldüğünden daha güçlüdür. Üstyapının temelden göreli bir özerkliği vardır. Ancak yine de son tahlilde ekonomi belirleyicidir. Altyapı ya da ekonomik temel, üretici güçler ile üretim ilişkilerinin birliği, temeli oluşturur. Althusser’e göre iki parçalı üstyapıyı hangi kurumlar oluşturur?
Soru 20
Marx, şartlar oluştuğunda devrimin kendiliğinden meydana geleceğini savunur, Gramsci ise devrimin aydınların dönüştürülmesi ile sağlanabileceğine inanır. Devletin sarmaladığı ve özneler olarak çağırdığı, mutlu bireylerden oluşan sınıfların devrimi gerçekleştirmesinin mümkün olmadığını savunan kuramcı kimdir?