MEDYADA ELEŞTİREL YAKLAŞIMLAR

Kapitalizm en basit tanımıyla Aydınlanma, Sanayi
Devrimi, Kentleşme ve Fransız İhtilali’nden
ilham alan, geçmişle karşıtlık ilişkisi içinde konumlanan
ekonomik, sosyal, teknolojik ve zihinsel
düzeyde meydana gelen yenileşme ve gelişme hareketleridir.

Kapitalist toplumlarda ekonominin yaşamı ve kitleleri dönüştürmesinde kentleşme en önemli mihenk taşıdır.

Kapitalizm en basit tanımıyla Aydınlanma, Sanayi Devrimi, Kentleşme ve Fransız İhtilali’nden ilham alan, geçmişle karşıtlık ilişkisi içinde konumlanan ekonomik, sosyal, teknolojik ve zihinsel düzeyde meydana gelen yenileşme ve gelişme hareketleridir.

Süreç içerisinde televizyon teknolojinde meydana gelen gelişmeler doğrultusunda, hem kanalların sayısı, hem alıcıların niteliği ve elbette alıcı sayısı
büyük gelişim göstermiş ve adeta televizyonsuz ev kalmamıştır. Aynı şekilde, başlangıçta günde iki saatle başlayan televizyon yayıncılığı günün 24 saatini kapsamış ve bireyler serbest zamanlarını televizyona göre ayarlar hale gelmişlerdir.

Gazetenin ardından yayın hayatına başlayan radyo ve özellikle de televizyonun, evlerin tam ortasına kurularak ve etkinliğini gitgide arttırması, “televizyon seyretmeyi” modern toplumların en popüler kütür etkinliği haline gelmiştir.

Kitle Kültürünün özellikleri ana hatlarıyla şöyledir:

Gustave Le Bon, Kitleler Psikolojisi adlı kitabında insanların kitleleştiklerinde
son derece acımasız, vahşi ve dizginsiz bir tavır takınabileceklerini ve bu özellikleri nedeniyle tehlikeli olabileceklerini ifade etmiştir.

Kitle kültürü özellikle kitle iletişim araçlarının toplumlara hâkim olmasıyla ortaya çıkan bir kültür biçimidir.

Le Bon, ‘Kitleler Psikolojisi’ adlı kitabında insanların kitleleştiklerinde son derece acımasız, vahşi ve dizginsiz bir tavır takınabileceklerini ve bu özellikleri nedeniyle tehlikeli olabileceklerini ifade etmiştir. Le Bon’a göre kitle bilinçsiz bir kalabalıktır. Kitle içine giren bireye kitlenin duygu ve düşünceleri sirayet eder. Le Bon, kızgınlık, muhakeme yeteneksizlikleri, hüküm verme ve eleştiri yeteneksizliği, duygularda mübalağa gibi karakteristik özellikler gösteren kitlelerin özellikle şan, şeref, din ve vatan duygularına hitap edilerek, birkaç cümle, bir iki resim ile kolaylıkla kışkırtılıp harekete geçirilebileceğini; bu özellikleri çocuklarda ve vahşilerde de görmenin mümkün olduğunu vurgulamaktadır.

William McDougall da kitleyi yığın ve örgütlü kitle olarak ikiye ayırır.

“Kültür Endüstrisi” terimi ilk kez 1944 yılında Theodor Adorno ve Max Horkheimer”ın ortak kitabı “Aydınlanmanın Diyalektiği” eserinde kullanılmıştır.

Horkheimer’a göre, sanatın bir metaya dönüştürülmesi, onun eleştirel gücünü ortadan kaldırmakta ve sanatı tekdüze ve tekrarlanabilir olguya dönüştürmektedir. Horkheimer, “Akıl Tutulması” isimli kitabında öz olarak kitle kültürünün insan bireyliğini tehdit ettiğini ileri sürmektedir. O’na göre, bireyleri edilgenleştiren kültür endüstrisi, sanat, eğlence, dinlenme, serbest zamanı değerlendirme gibi yaşam pratiklerini, tüketim eylemlerine dönüştürmektedir;
bu bağlamda kültürel ürünlerin görünürdeki farklılığı ve içerdikleri mitsel anlamlar da, kültür endüstrisinin illüzyonundan ibarettir

Fransız Devrimi, 1789 yılında Fransa’da halk ve burjuvazinin mutlak monarşiyi yıkıp yerine cumhuriyeti getirdikleri büyük bir kitlesel harekettir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kapitalist toplumlarda ekonominin yaşamı ve kitleleri dönüştürmesinde kentleşme en önemli mihenk taşıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tüketim Kültürü, Ağırlıklı olarak 1980 sonrası yaygınlaşan ve özünde tüketimi, bireyselliği ve hazcılığı körükleyen meta odaklı kültürdür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kitle İletişim Araçları, radyo,  televizyon, gazete, dergi gibi elektronik veya yazılı basın organlarını anlatmak için kullanılan bir terimdir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kapitalizmi tartışmadan kitle kültürü anlaşılmaz. Kapitalist sistem içerisinde kitle kültürü ürünlerinin çoğu zaman iktidar tarafından organize edildiği ve bu organizasyonda ideolojik yönlendirmenin yanında, ekonomik yönlendirmenin de son derece etkin olduğu görülmektedir. Kitle kültürünün ideolojik ve ekonomik boyutu karşılıklı olarak birbirini besleyen ve yeniden üreten bir bütünsellik sergilemektedir. Kültür etkinliklerinde iktidarın kontrol olanağı kitle iletişim araçları ve özellikle de televizyon ile birlikte son derece yükselmiş ve yeni iletişim teknolojileriyle birlikte bu tahakküm etkisini arttırarak sürdürmüştür. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kitle kültürü özellikle kitle iletişim araçlarının toplumlara hâkim olmasıyla ortaya çıkan bir kültür biçimidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kitle kültürü özellikle kitle iletişim araçlarının toplumlara hâkim olmasıyla ortaya çıkan bir kültür biçimidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

William McDougall da kitleyi yığın ve örgütlü kitle olarak ikiye ayırır. En yalın durumuyla kitle, pek bir örgütlenme göstermeyen yığın (crowd) olarak tanımlanabilecek bir kitledir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Marx’a göre, üretim ilişkileri, onun üstünde hukuksal ve siyasal bir üstyapının yükseldiği temeli oluşturur ve bunlar, kendine söylemlerine uygun toplumsal bilinç biçimleri üreterek, siyasal ve entelektüel yaşam sürecinin koşulları üzerinde belirleyici olurlar. Doğru cevap D seçeneğidir.