Küreselleşme, Yeni Medya ve Eleştirel Yaklaşımlar

Küreselleşme, kapitalizmin gelişme sürecindeki bir aşamadır ve 70’li yılların sonundan itibaren bütün dünyayı etkisi altına almış ve dünyayı adeta
bütünleşik tek bir pazar haline getirmiştir.

Küreselleşme kavramı Türk Dil Kurumu Sözlüğünde, “küresel olma durumu, globalleşme” olarak tanımlanmaktadır.

Küreselleşme sadece ekonomide değil, sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik alanda da önemli değişimlere neden olmuştur.

70’li ve 80’li yıllarda ekonomi merkezli bir yapılanmayla yerleşikleşen post-fordizmin temel özellikleri, yeni üretim sektörlerinin, finans hizmetlerinde
yeni yöntemlerin, yeni piyasaların ortaya çıkması ve hepsinden önemlisi ticari, teknolojik ve örgütsel yeniliklerin temposunun büyük ölçüde hızlanmış olmasıdır.

Post-fordizmin tüketimi kışkırtan yapılanması, bireylerin meta karşısındaki
dirençlerini yumuşatmakta ve bireylere ancak meta yoluyla elde edebileceklerini düşündükleri ‘satılık kimlikler’ sayesinde ‘huzur’ vaad etmektedir.

Küreselleşme sürecindeki tüketim eğilimlerine bakıldığında tüketim kitlesel değildir ve pazar ayrışmıştır. Temel tüketim birimi ise bireydir.

Çokuluslu medya, küreselleşme ile ortaya çıkan ve farklı ülkelerden farklı şirketlerin ortaklıkları ile kurulan uluslararası medya şirketleri.

80’li yıllarda küreselleşmenin etkisiyle iletişim alanında yaşanan değişimlerle
birlikte vatandaş merkezli bir iletişim ortamından, müşteri merkezli bir iletişim ortamına geçilmiştir.

Deregülasyon, liberalleşme politikaları demektir.

Kitleleri uydu haberleşmesinin tüketicisi yapabilmek için telekomünikasyon ve radyo-televizyon alanlarında özelleştirmelere gidilmesi zorunludur. Başta Avrupa
olmak üzere dünya radyo-televizyon peyzajını değiştiren sürecin itici nedeni budur.

Kamusal Yayıncılık, kâr etmeyi öncelemeyen, kamusal kaygılarla temellenen yayıncılık türüdür.

İşletme prensiplerinin öncelenmesi, basın kuruluşlarının kar/zarar mantığıyla yönetilmesi basının kamusal misyonunu arızaya uğratmış ve toplum nezdinde
önemli ölçüde prestij kaybetmesine neden olmuştur. Bir zamanlar demokrasinin güvencesi olarak bilinen medya, kendi tercihleri yüzünden tüm dünyada saygınlık ve güvenilirlilik sıralamasında kendine sonlarda yer bulur hale gelmiştir.

Şirketlerin gücünün ve dünyanın dört bir yanına erişebilme kapasitelerinin artması, birleşmeler ve medyanın daha fazla tekelleşmesi, kamusal yayıncılığın çöküşü, hem Birleşik Devletlerde hem de dışarıda bilanço sonuçlarına odaklanma yönelimini daha etkili hale getirmiştir.

Yeni Medya, bilgisayarların işlem gücü olmadan oluşturulamayacak veya kullanılamayacak olan ortamlara denir. Genellikle dijital olup kullanıcısına veya hedef kitlesine etkileşim olanağı sağlar

İnternet artık, zaman ve mekânın sıkışması, sıkıştırılması olarak da algılanabilen küreselleşmenin en güçlü destekçisi olarak görünmektedir.

Manovich yeni medyanın özelliklerini şöyle sıralamaktadır:

Dijital temsil (numerical representation), Modülerlik (modularity), Otomasyon (automation), Değişkenlik (variability), Kod çevrimi (transcoding)

Geleneksel medya gazeteciliğine göre; daha hızlı ve pratik olması, kullanıcı yani okuyucuyu interaktif pozisyona getirmesi ve zaman ve mekândan sınırsız olması nitelikleriyle internet gazeteciliği tercih sebebi olmaktadır.

Yeni medya teknolojilerine ekonomik perspektiften bakan Dan Schiller yeni medya düzenini kapitalizmin dijitalleşmesi olarak açıklamaktadır.

Eleştirel yaklaşımlar temelde Karl Marx ve Max Weber’in teorilerinden temellenmiş bir nevi kapitalizm eleştirisidir.

Dijital kapitalizmin mimarlarının peşinde olduğu şey, şirketler içi/arası iş süreçlerini genişleten ekonomi çapında; üretimin planlanmasından, reklama, bankacılığa kadar çok geniş bir alanda bir ağ geliştirebilmektir.