Kitle İletişimi, Kitle Kültürü ve Eleştirel Yaklaşımlar

Kitle kavramı, birbirinden farklı, heterojen, birbirleriyle doğrudan ilişkili olmadıkları halde beraber hareket edebilme özelliği gösteren geniş yığınları tanımlayabilmek için kullanılır. Bu anlamda kitle, kalabalığı, çokluğu, sınırsızlığı ve belirsizliği içinde barındırır.

1789

Kentleşme

Tüketim Kültürü, Ağırlıklı olarak 1980 sonrası yaygınlaşan ve özünde tüketimi, bireyselliği ve hazcılığı körükleyen meta odaklı kültürdür.

Kitle İletişim Araçları, radyo,  televizyon, gazete, dergi gibi elektronik veya yazılı basın organlarını anlatmak için kullanılan bir terimdir.

Kitle iletişim araçlarının ekonomi-politiği: Kitle iletişim araçlarının ekonomik yapılanmalarının bu araçların ürettiği iletilere etkisidir.

• Kitle iletişimi görece geniştir, • İzlerkitle çeşitli toplumsal kümelerden gelen ve çeşitli niteliklere sahip insanlardan oluşan ayrı türden bir topluluktur, • İzlerkitle kimliksiz bir topluluktur, yani izlerkitle üyesi ile iletişimci genellikle birbirlerini kişisel olarak tanımazlar, • Kitle iletişimi kamusaldır, yani içeriği herkese açıktır, • Kitle iletişim araçları kaynaktan uzakta bulunan, birbirlerinden de ayrı olarak konumlanmış çok sayıda insanla aynı anda ilişki kurabilir, • Kitle iletişimi karmaşık biçimsel kurumları gerektirir, • İletişimciyle izlerkitle arasındaki ilişki izlerkitlelerin kişisel tanışıklığı olmayan, profesyonel iletişimci rolündeki kişiler aracılığıyla kurulur, • İletişim geri döndürülemezcesine tek yönlüdür ve izlerkitlenin anında yanıt verme olasılığını fiilen dışlamaktadır, böylelikle iletişim sisteminde göndericiyle alıcı arasında keskin bir kutuplaşma söz konusudur, • Kitleiletişim araçlarının ürünleri hem fiziksel anlamda, hem de bireye maliyetinin oldukça az olması nedeniyle parasal anlamda halkın çoğunluğu için kolayca elde edilebilirdir.

Kitle kültürü özellikle kitle iletişim araçlarının toplumlara hâkim olmasıyla ortaya çıkan bir kültür biçimidir.

• Kitle kültürü standartlaşma talep eder, bu standartlaşma kitle kültürünün içeriğini homojenleşmeye zorlar. • Kültür, mümkün olan en geniş izleyici kitlesine satılan bir maldır. • Estetik bir forma sahip değildir. • İzleyicide pasif tutumu önerir, çaba göstermeme bir alışkanlık olur. • Manipüle edicidir ve gerektiğinde şiddeti de kullanır. • Yaratıcı değil, çoğaltıcı ve aktarıcıdır. • Klişelere yaslanır • Kitleleri benzeştirmek amaçlanır. • Demokratik değildir, hatta içeriğinde totaliter öğeler beslemektedir. • Tüketicilerin katılımı satın alıp-almama ile sınırlıdır. • Diğer kültürleri tehdit eder ve onları kitle kültürü içinde asimile etmek arzusundadır.

• Kültürel üretimde estetik beğeni, ticari başarının ardından gelir. Önemli olan ürünün satılıp satılmadığıdır. Tamamen kar amaçlıdır. • Kalıcı değildir, sistem sürekli olarak değişime açıktır. • Vasatlığı övüp, sıradanlığı yüceltebilir. • Kitle iletişim araçlarıyla yayılır ve onlara bağımlıdır. • Sistemin sınırları dâhilinde uzlaşımcıdır.

Kitleler Psikolojisi.

• Toplum hayatında çok sayıda birey kanaat, görüş ve düşüncelerini ifade edebilir ve diğerlerinden de onların görüş, kanaat ve düşüncelerini öğrenebilir. • Toplumda kişilere, kendilerine yöneltilen bir görüş, düşünce ve kanaate karşı kendi görüş, düşünce ve kanaatlerini anında etkin bir şekilde açıklayıp yanıt verme ve bunu tüm kamuya açık olarak gerçekleştirebilme hakkı tanır.  • Toplum o anki otorite sistemine karşı çıksa bile, bu kamuoyuna uygun etkin bir eylemde bulunabilme olanağı hazırlanır. • Toplumdaki yetkili kurum ve resmî makamlar serbestçe oluşmasına saygı gösterdikleri kamuoyu ve kamu üzerinde üstü örtülü yöntemlerle baskı kullanmaya kalkışmaz.

• Başkalarının fikir, düşünce ve kanaatlerini dinleyenler pek çok, buna karşılık kendi fikir, düşünce ve kanaatlerini ifade edebilenler pek azdır.  Tamamen bir soyutlanma aracılığıyla toplama bireyler yığını durumuna indirgenen kamu, kitle iletişim araçlarınca etkilenip biçimlendirilmektedir. • Kitle iletişiminin örgütlenme biçimi, bireylerin anında ve aynı etkinlikte yanıt vermelerine olanak bırakmamaktadır • Kamuoyunun oluşumundan sonra kamuoyunun kendini gerçekleştirmesi için girişmesi gereken eylemler, bu eylem kanaatlerini örgütleyen ve kontrolü elinde tutan resmî makamlarca ya da iktidar çevrelerince denetlenmektedir. • İktidar kurumları karşısında kitleleşmiş kamunun bağımsızlığı kalmamakta; iktidar kurumlarının ve resmî makamların görevlisi olan kimseler kitleler üzerinde açık ya da örtülü yollardan nüfuzda bulunmakta, kişilerin karşılıklı ve özgür tartışma yoluyla kamuoyu yaratabilme özgürlükleri daha oluşmadan önlenmektedir.

Marx’ın meta fetişizmi kavramı da kitle kültürünün temelini oluşturan metaların kullanım değerlerinin değişim değerler tarafından örtülmesi ve metalara olduklarından çok daha farklı kültürel anl amlar verilmesini anlatır.

Hegemonya, Antonio Gramsci’nin hegemonya kavramı iktidarın kendi işlerliği adına, hâkimiyeti altındaki insanların rızalarını kazanmada başvurduğu stratejiler bütünüdür.

“Kültür Endüstrisi” terimi ilk kez 1944 yılında Theodor Adorno ve Max Horkheimer”ın ortak kitabı “Aydınlanmanın Diyalektiği” eserinde kullanılmıştır.

“Akıl Tutulması”

Kitle iletişimi ağırlıklı olarak kitle iletişim araçlarıyla dolayımlanmış iletişim edimine karşılık gelmektedir.

19. yüzyıl

Kapitalizm en basit tanımıyla Aydınlanma, Sanayi Devrimi, Kentleşme ve Fransız İhtilali’nden ilham alan, geçmişle karşıtlık ilişkisi içinde konumlanan ekonomik, sosyal, teknolojik ve zihinsel düzeyde meydana gelen yenileşme ve gelişme hareketleridir.

Kapitalizmin en önemli özelliği yaşamı bütüncül bir proje olarak ele alması ve sistemin temelini oluşturan rasyonelliğin hayatın her alanını biçimlendirmesidir.