MEDYADA ELEŞTİREL YAKLAŞIMLAR - Deneme Sınavı - 7

Araçsalcı yaklaşımcılar medyayı kapitalist sınıfın bir aracı olarak görürler. Kapitalist sınıfın medya üzerindeki etkileri ve üretim sürecindeki çıkarlarını korumak için bir kontrol aracı olması üzerine odaklanırlar. Doğru cevap D'dir.

ABD’dekinin aksine İngiltere’de büyük ölçüde muhafazakâr bir medyanın tarihsel egemenliğinin nedeni, ulusal ve uluslararası pazara girmenin çok maliyetli olması ve alternatif yayınların toplayabilecekleri reklam gelirlerinin yeterli olmamasıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanlış bilince yaslanan ideoloji, başat ekonomik sistemin sınıf çıkarlarının ürettiği yanlışa dayanır. Doğru cevap A'dır.

Medya ideolojik bir yapılanmadır ve ideoloji, medyanın üstendiği işlevlerden ayrı ve bağımsız olarak açıklanamaz. Doğru cevap B'dir.

Mattelart’ın medya emperyalizmi tezi zengin kapitalist kulübün dışındaki ulusları bilinçlendirme- de tarihsel olarak önemli olmakla birlikte, iletişimin küresel haritasının çıkarılmasında yeterli değildir. Mattelart’ın bizzat kendisi medya emperyalizmi tezinin eksikleri olduğunu, “üçüncü dünya”daki kültürel ilişkileri ve kapitalist teknolojinin eşitsiz dağılımının açıklanmasında yetersiz kaldığını düşünerek, artık terk edilmesi gerektiğini ifade etmektedirler. Doğru cevap C'dir.

Garnham’a göre kapitalist toplumlarda üstyapı (kültür ve ideoloji) tamamen endüstrileşmiştir. Doğru cevap D'dir.

Golding ve Murdock’a göre ekonomi politik yaklaşımcılar, mülkiyet ve denetim ilişkilerine gömülü biçimde yapılandırılmış iktidar ilişkilerini incelemeye, bu maddi ilişkileri tarihsel bir bağlam içine yerleştirmeye, ticari ve kamusal kurumların söylemsel pratikler üzerindeki etkilerini açığa çıkarmaya çalışırlar. Doğru cevap E'dir.

Fordist dönemin en önemli özelliği üretimde ve tüketimde standartlaşma ve kolektif bilinçtir. Dönemin en önemli belirleyicilerinden biri de fabrikadır. 1970’lerde fordizmin zayıflamaya başlamasıyla birlikte üretimdeki ve tüketimdeki standartlaşma ve kolektif bilinç kırılmış, üretim ve tüketime kişiye özel olma hakim olmaya başlamıştır. Doğru cevap B'dir.

Küreselleşmenin yaygınlaşması ile birlilte kitlesel pazarlama ve kitlesel üretimin yerini esnek uzmanlaşma ev merkezli yaşamı yaygınlaştırmıştır. Bankacılık, finans, turizm sektörleri serpilmiş, hizmet sınıfları çeşitlenerek artmış buna karşın kol işçiliği azalmıştır. Doğru cevap A'dır.

Post-fordist dönemde temel tüketim grupları artık sınıf, cinsiyet, yaş ve meslek gibi demografik verilerle değil yaşam tarzlarına göre ifade edilmektedir.  Doğru cevap C'dir.

80’li yıllarda hukuki, ekonomik ve teknolojik değişimlerin karmaşık etkileşimi sonucu medya sanayilerinde muazzam karışıklıklar meydana gelmiş ve yeni medya düzeni diye adlandırılan bir düzenin esası oluşmuştur. Vatandaş merkezli iletişimden, müşteri merkezli iletişime geçilmiştir. Çok uluslu medyanın hedef kitlesi sadece ulus devletin vatandaşları değildir; dünyanın her köşesindeki insanlar, bu medya gruplarının muhtemel hedef kitlesi haline gelmiştir. Bu süreçte, medya şirketleri ve holdingleri herhangi bir kamu felsefesi taşımadıkları ya da kamusal bir sorumluluk duygusuyla sınırlandırılmadıkları için artık sadece tüketici taleplerine cevap vermeleri ve tüketicinin seçme talebini azami kılmaları istenmektedir.  Doğru cevap C'dir.

Kamusal yayıncılık, kâr elde etmeyi öncelemeyen, kamusal kaygılarla temellenen yayıncılık türüdür. Doğru cevağ E'dir.

Yeni iletişim ortamı endüstrinin sürece hâkim olduğu, medya kuruluşlarının holdingleşerek büyük şirketlerin eline geçtiği, reklamcıların etkilerinin doğal sınırları zorlayarak maksimuma ulaştığı ve kamusal endişenin unutulduğu bir görünüm sergilemektedir. Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni iletişim ortamları kısa sürede önemli bir yayılım göstermiş ve tam da Marshal McLuhan’ın ifade ettiği gibi “dünya küresel bir köye dönüştürülmüştür. Doğru cevap B'dir.

Yeni medyanın, geleneksel medyadan ayırt edici temel özellikleri etkileşimdli ve multimedya özelliklerine sahip olmasıdır. Yeni medya, dijital kod sistemine temellendiğinden çok fazla enformasyonu aynı anda aktarabilmekte ve kullanıcının geri dönüşüne izin vermektedir. Dolayısıyla enformasyon aktarımında düz çizgisel iletişimden hipermetinselliğe geçilmiştir. Yeni medyanın etkileşimlilik özelliği iletişim sürecine çok katmanlı iletişim özelliğini kazandırmıştır. Doğru cevap E'dir.

Dijital temsil; içeriğin matematiksel bir fonksiyon olarak tanımlanabilmesi anlamına gelir; yeni medyanın kodsal yapısı tamamen matematik tabanlıdır. Doğru cevap C'dir.

İnternet gazeteciliği geleneksel medya gazeteciliğine göre daha hızlı ve pratiktir; kullanıcıyı internaktif pozisyona getirmektedir; zaman ve mekandan bağımsızdır. Bunlarla beraber yeni medya geleneksel medyaya göre görece olarak daha masrafsızdır ve daha geniş bir hedef kitleye sahiptir. Doğru cevap B'dir.

Dan Schiller yeni medya düzenini kapitalizmin dijitalleşmesi olarak açıklamıştır. Doğru cevap D'dir.

Dijital temsil (numerical representation); içeriğin matematiksel bir fonksiyon olarak tanımlanabilmesi anlamına gelir ve yeni medyanın kodsal altyapısı tamamen matematik odaklıdır.

"The Language of the New Media” Lev Manovich'e ait bir kitaptır.

Haluk Geray’ın "İletişim ve Teknoloji - Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya" kitabı yeni medya üzerine ülkemizde yayınlanan ilk kitaplardan biridir. Konunun ekonomik ve siyasi boyutlarına odaklanmaktadır.