MEDYADA ELEŞTİREL YAKLAŞIMLAR - Deneme Sınavı - 3

Sonradan Frankfurt Okulu olarak anılacak olan Frankfurt Üniversitesine bağlı Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü temel olarak dört döneme ayrılmaktadır. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Frankfurt Okulu’nun ikinci kuşağının en önemli ismi Jürgen Habermas’tır. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Marx, erken dönem yazılarında örneğin Ekonomik ve Felsefe El Yazmaları eserindeki yaklaşımlarında felsefesinin düşük ve olgunlaşmamış bir boyutunu ortaya koyar. Althusser bu nedenle Marx’ın sonraki dönem çalışmalarına odaklanır. Özellikle daha materyalist bir görüşün olduğuna inandığı Kapital’i temel alır. Bu son dönem eserlerinden yola çıkarak Marksist temelli bir kültür kuramı ortaya çıkarmaya çalışır. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Althusser’e göre, hiçbir sınıf, devletin ideolojik aygıtları üzerinde ve içinde kendi hegemonyasını uygulamadan devlet iktidarını sürekli olarak elinde tutamaz. Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.

1964 yılında Birmingham Üniversitesi’nde kurulan Çağdaş Kültürel Araştırmalar Merkezi bünyesinde çeşitli roller üstlenen bir gurup sosyal bilimcinin oluşturduğu ekol sosyoloji, siyaset bilimi ve iletişim alanına önemli katkılar getirmiş ve buradan tüm dünyaya yayılım sağlamıştır. Öncül teorisyenleri E.P. Edward P. Thompson, Richard Hoggart, Raymond Williams ve Stuart Hall’dur. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

1964 yılında Birmingham Üniversitesi’nde kurulan Çağdaş Kültürel Araştırmalar Merkezi bünyesinde çeşitli roller üstlenen bir gurup sosyal bilimcinin oluşturduğu ekol'ün  ilk oluşturucusu sayılan iki önemli teorisyen Richard Hoggart ve E.P. Thompson’dur. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Kültürel Çalışmalar, 60’lı yılların ortasında kültür ve medya alanında benzer yaklaşımlara sahip olan bir grup akademisyenin birlikte ya da birbirlerinden habersiz meydana getirdiği bir sosyal bilim ekolüdür. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Stuart Hall’ın ifadeleriyle, sürekli hegemonya yoktur; hegemonya somut tarihsel durumlarda sadece kurulabilir, analiz edilebilir. Bunun öteki yüzü ise, hegemonik koşullar altında bile, bağımlı sınıfların topyekün bir biçimde teslim alınmasının mümkün olmadığı gerçeğidir. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

“Hoggart’a göre geleneksel popüler kültür doğrudan halkın sosyal koşullarından doğan tecrübelerinden ve gündelik yaşam deneyimlerinden oluşmaktadır. Bu koşullarda üretilir ve tüketilir. Oysa kitle kültürü yanıltıcı ve yüzeyseldir". Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.

İngiliz İşçi Sınıfı’nın Oluşumu’nda sınıfsal etkileri inceleyen ve kültür sınıf etkileşimi üzerinde duran Thompson, “Kapitalist üretimin gelişmesiyle birlikte, “aşağı tabaka”, sömürü formlarının, geleneksel kullanım haklarının kamulaştırılmasını ya da iş ve boş vaktin değer kalıplarının vahşice bozulmasını daha fazla hissetmeye başladı” ifadeleriyle yaşanan değişimin toplumun alt kesimlerine nasıl yansıdığını gözler önüne sermiştir. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

Kültür ve medya üzerine yaptığı analizlerle İngiliz Kültürel Çalışmalar Ekolüne kaynaklık etmiş olan Williams, İngiltere’nin en saygın teorisyenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Williams, televizyonda bize sunulan, birbirinden farklı pek çok görüntü
ve ses mesajının da aslında aynı bütünün bir parçası olduğunu söyleyerek, bu program parçacıklarını birbirleriyle köklü bir etkileşim içerisinde bulunduğunu iddia etmektedir. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

İngiliz Kültürel Çalışmalar ekolünün en önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen Hall; Hoggart ve Williams’ın aksine; edebiyata biraz daha mesafeli ama sosyal ve politik olaylarla daha yakından ilgilidir. Sınıfsal, ideolojik ve ırksal
kökeni; onu toplumsalı yorumlarken daha da duyarlı olmasına yol açmış ve Merkez’in orta vadede giderek politikleşmesinde de etkin bir aktör olarak
rol oynamasına neden olmuştur. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Kavram olarak eleştiri; bir olgunun, bir durumun ya da nesnenin, onu o yapan özgün niteliklerinin, belli bir ölçüt esas alınarak saptanması ve ortaya konması demektir.

Eleştiri anlayışının, doğrudan doğruya akıl ve akılcılıkla temellendirilmesi,  XVIII. yüzyıl Aydınlanma Felsefesine ve bu felsefenin önde gelen filozoflarından eleştirel felsefenin kurucusu olan Immanuel Kant (1724-1804)’tır.

“Düşünüyorum, öyleyse varım” diyerek, insanın şüphe duymadan erişebileceği tek bilginin yine akıldan, akılcılıktan kaynaklanan bilgi olduğunu kanıtlayan René Descartes (1596-1650) dır.

Tarihsel ve toplumsal ilerlemeye duyulan bu güvenin fikri temeli akılcılık ise, yöntemi olguculuk (pozitivizm), temel ilkesi de belirlenimcilik (determinizm) dir. Bir yöntem olduğu kadar bilim felsefesi olarak da tanınan pozitivizm olgu ile değeri birbirinden ayırır ve insan için olanaklı tek bilginin olgulara dayanan, gözlemlenip sınanabilen, ölçülebilen bilgi olduğunu söyler. Olgular arasında neden sonuç ilişkisi kurmamızı sağlayan ise determinizmdir ve determinizme göre aynı nedenler aynı koşullar altında zorunlu olarak aynı sonuçları doğurur.

Değerlendirme, değerlendirilecek nesnesine (objesine) göre farklı şekillerde anlamlandırılıp, sınıflandırılabilir. Buna göre;

Nesnel dünyaya ve bu dünyada yer alan olgulara ilişkin yansız gözlem ve sistemli deneye dayalı nedensel ilişkileri araştıran zihinsel etkinliklerin ortak adı “bilim” olarak tanımlanmaktadır.

Felsefe ise adından hareketle (philosophy: iki sözcüğün birleşmesi ile oluşmuş bir sözcüktür. Philo, yani sevgi ve sophy, yani bilgi, bilgelik) bilgi-bilgelik sevgisi ya da bilgi ile, bilgelikle dostluk olarak tanımlanabilir. Felsefi bilgi “kavram” düzeyinde elde edilen bilgidir ve felsefenin en önemli görevlerinden birisi de kavramlara açıklık getirmek, anlaşılır kılmaktır. Felsefenin olmazsa olmazı, nefes alıp verdiği, yaşadığı ortam “dil”dir. Bu nedenledir ki, felsefenin bir tanımı da dış dünyanın dil ve düşünce ile olan ilişkilerini kendisine sorun, konu edinen uğraş olarak yapılır. Kavramlar felsefe için önemlidir ama felsefe yalnızca kavram demek de değildir. Kavramın yanısıra dizgeli (sistemli) düşünme, düşüncenin temellendirilmesi ve gerekçelendirme, çözümleme (analiz), bireşim (sentez), bütüncül düşünebilme ve tutarlılık da felsefe için, felsefi bilgiye giden yolda çok önemlidir. Felsefe belli bir bilginin konusu olmadığı için (soyut-somut her şeyi konu edinebilir felsefe), felsefede önemli olan bilgiye ulaşmak, sahip olmak değil, bilginin aranması, bulmaya çalışmanın amaç edinilmesidir. Bu nedenledir ki, felsefede bir yere varmaktan çok, henüz ve hep yolda olmanın önemli olduğu söylenir. Ve yine aynı nedenledir ki, felsefede doğru yanıtları bulmaktan daha önemli olan şey, doğru soruları sormak ve verilmiş yanıtları sorgulamaktır.