MEDYADA DİL KULLANIMI - Deneme Sınavı - 9

Sonuç bölümü okuyucunun zihnindeki olası tüm sorulara yanıt verebilme özelliğine sahip olmalıdır.

Virginia Woolf “Yazarlık Dersleri” adlı kitapta okumanın yazmaya katkısı süreçlerine değinmiştir.

Yazma işinde iyi bir kurgu için iyi bir planlama kaçınılmazdır.

Paragraf, Latincede yazının bölümleri anlamına gelir ve yazının belli bir bölümüne verilen isimdir.

Yazmak her şeyden önce bir seçim ve sınırlandırma işidir. Yazınsal anlatım, birbiriyle ilintili bir sistem ya da dizge oluşturmaktır. İlk yapılması gereken, bir konu seçmektir. Konunun anlaşılması ve sınırlandırılması yazının ilk aşamasını oluşturur. Bu anlamda konu, üzerinde durup, kendisi hakkında yazacağımız insan ve ona bağlı problemler, olaylar, durumlar ve diğer insanlarla bağları ortaya koyar. Konu, düşüncenin dışsallaştırılması, belirlenmesi süreçlerinde kalkış noktamızda bulunan bir araçtır. Neyin üzerinde durulacağı, ne hakkında yazılacağı ve bunların hangi açıdan ele alınacağı belirginleştirilmelidir.
Örneğin bir çocuk romanı ile yetişkinler için yazılacak bir romanın hedef kitleleri çok farklıdır; dolayısıyla seçilecek konu, konunun sınırlandırılması ve romandaki karakterlerin kurgulanması hayli farklı olacaktır.

Orhan Pamuk, İstanbul’da doğup büyümüş bir yazar olarak “Kar” adlı romanında Kars kentine gitmiş; bir süre orada yaşamış, kentten insanlarla söyleşiler yapmış, bu söyleşilerini de kaydetmiştir. Kars kentini gezmiş ve Roman’da anlattığı mekânları uzun uzun incelemiştir. Pek çok yazar gibi binlerce kare fotoğraf çekmiş daha sonra bu fotoğraf karelerini betimleme sıkıntısı yaşadığı durumlarda kaynak olarak kullanmıştır. Kuşkusuz, yazar Kars kentindeki mekânları ve insanları bire bir romanında anlatmamıştır. Bu kitabımızın üçüncü ünitesinde yer verdiğimiz “haber” türünde olduğu gibi roman “gerçekleri” anlatma iddiasında olan bir yazı türü değildir. Şiir, öykü, roman, oyun gibi edebiyat türleri, bilimsel anlatım veya haber gibi kaynağını gerçekten alma savından alan türler değildir.
Bununla birlikte bu türler de insana içinde yaşadığı gerçeği anlatma iddiası taşır ancak bu türlerin farklılığı gerçeği kaleme alan yazarının kendi öznel deneyimleri, hayata bakış açısı, politik ve ideolojik yönelimleri ve cinsiyetinin bütünü üzerinden kurgulanır.

Taşınması güç gerçeklik düzleminden, imgelemin sağladığı sınırsız olanakların, değerlilik yaşantısının düzlemine geçiş, yazı yardımıyla olur. İnsan ara ara da iç hesaplaşma amacıyla salt kendini doğrulamak için yazar. Doğru cevap B'dir.

Virginia Woolf (1882-1941) yaşadığı döneme göre,
hayli ilerici görüşleri olan bir yazardır; İngiltere’de
muhafazakâr Viktorya tarzı yaşamaya karşıdır.
Kendisinin dolayısıyla, kadınların özgürlüğü için
çaba sarf eder. Gazetede kısa öyküler yayınlamakla
yazmaya başlar ve 1905’te ilk kitabı Dışa Yolculuk
yayınlanır. 1929 yılında feminist hareketin klasik eser
”Kendine Ait Bir Oda” adlı kitabı basılır. Woolf, bu
kitabında kadınlara “Para kazanın kendinize ait ayrı bir oda ve boş zaman yaratın ve yazın. Erkekler
ne der diye düşünmeden yazın!..” der. Woolf, bu sözlerle kadınlara evin içinde de kendilerine
ait bir yaşamları olması gerektiğini; kendilerine zaman ayırdıkları gibi kendi yaratıcılıklarına da
güvenmelerini salık verir. Ona göre, yaratıcılıkları kendi başlarına kalıp düşündükçe, okudukça ve
yazdıkça gelişecektir. Kadınların kendi paralarının olması da önemlidir; çünkü kendine ait parası
olmayan kadın, özgür ve bağımsız olamaz. Woolf’un ,“kendine ait bir oda” deyişini kullanması
yaşadığı dönem açısından hayli önemlidir çünkü malikânelerde çalışma odaları ve kütüphaneler
sadece erkeklere aittir. Kadınların çocuk bakımı, evin temizlenmesi, yemek gibi ev işleri dışında bilim,
sanat ve felsefe gibi alanlarda üretim yapamayacakları anlayışı egemendir. Woolf da bu ataerkil
anlayışa bir tepki olarak kadınların da edebî üretim yapabileceklerini yazarak gösterir ve kadınları
da bu konuda yüreklendirir.

Jean Paul Sartre (1905-1980), yaşadığı dönemde,
II. Dünya Savaşı ve Cezayir Bağımsızlık Savaşı gibi
şiddet ve çatışmalara tanıklık etmiş; böylesi politik
çalkantılı yıllarda muhalif tavrını hep korumuştur.
Fransa, Almanlar tarafından işgal edildiğinde
direnişçilere katılmış; Cezayir Fransa’ya karşı bağımsızlık
mücadelesi başlattığında kendi devletinin
politikalarını eleştirmiştir. Varoluşçu felsefi akımın
kurucu isimlerindendir ve romanları bu görüşlerinden
izler taşır. Sartre anlatıcı, denemeci, romancı,
filozof ve aktivist kimliğiyle sadece Fransız aydınlarının temsilcisi değil, özgün bir entelektüel
olarak dünyada saygı gören bir sanatçı ve düşünürdür. Sartre’yı tanımlamada, “çağının tanığı ve
vicdanı” ifadesi kullanılır; çünkü, kuram bilgisini eylem ile birleştiren bir aydındır. Sartre’ya göre,
aydın hem eylem alanında hem de yazı masasında yaşadığı zamana sırtını çevirmeyen; içinde
bulunduğu dönemin çelişkileri ve gerçekliklerinden kaçınmayan ve tüm bunlara tanıklık eden kişi
olarak sözü olması gereken bireydir.

Ana düşünce, yazının temel önermesidir. Yazının düşünce yapısı onun üzerine kurgulanır. Yazılacaklara ana düşünce cümlesi yön verir. Doğru cevap C'dir

Çoğunlukla yazı üç bölüme ayrılır. Bunlar giriş, gelişme ve sonuç bölümleridir. Bu
üçlü, bize yazının planını verir. Yazıda plan bu üçlü üzerine kurulur. Giriş bölümünde
okuyucu ilgisinin çekilmesi amaçlanır. Burada ele alınacak konu topluca yalın bir biçimde
ortaya koyulmalı, ardından da konuyu dağıtmadan ana düşünceyi açacak, geliştirecek
düşüncelere ve ayrıntılara geçilmelidir. Düşünceler iç içe, sanki düzenli bir labirent oluşturulurcasına
birbirini izlemelidir.

Sonuç bölümü ise okuyucunun zihnindeki olası tüm
sorulara yanıt verebilme özelliğine sahip olmalıdır.

Tanımlama: Tanımlama, düşüncenin dolaysız bir biçimde okuyucuya aktarılmasının bir
yoludur. Bir kavram varlık, nesne, nitelik ve özelliklerine göre, nedensonuç ilişkileri aracılığıyla
ortaya konulur. Tanımlamada bir anlam yoğun- laştırması yapılır. Tanımlama okuyucunun
yazılacak olanları kavramasına ve düşüncenin gelişmesine yön verir ve yazıdan uzaklaşmanın
önüne geçer.

Doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Karşılaştırma: Karşılaştırma ise ister gündelik yaşantıda olsun isterse yazı dilinde olsun,
sık sık kul- lanageldiğimiz düşünceyi geliştirmenin başka bir yoludur. Burada, iki
varlık, iki kavram, olgu ya da durumun arasındaki benzerlik ve karşıtlıklar ortaya konularak
düşünceyi ge- liştirme yoluna gidilir. Öne sürülen sav, bilinen gerçeğin verilerinden
hareketle görünür kılınır ve açıklanır

Açıklama; okuyucuya bilgi vermeyi amaçlar.
Tartışma; okuyucunun bir konuya ilişkin kanı, düşünüş ve davranışını etkilemeyi,
değiştirmeyi amaçlar.
Betimleme; okuyucunun çeşitli görüntüler, imgeler yoluyla izlenimlerini zenginleştirmeyi
amaçlar.
Öyküleme; okuyucunun bir olayın oluş sürecine dâhil edilerek, onun gelişmesini
izleme amacına dayanır.

Bu sorunun cevabı öykülemedir.

Açıklayıcı Anlatım
Yazıda açıklayıcı anlatım, hemen her konuya uygulanabilen sıklıkla kullanılan anlatım biçimidir.
Örneğin bir sözcüğün tanımı, bir canlının yapısı, tarihsel bir olgunun anlamı, davranışları
etkileyen psikolojik nedenler vs. bu anlatım biçimiyle verilir. Açıklayıcı anla- tım, üzerine yazı
yazılan konu ile ilgili soru ya da soruların yanıtlanmasını içerir. Makale, fıkra, eleştiri, deneme,
röportaj, gezi gibi yazılarda açıklayıcı anlatım kullanılabilir. Bu tür yazılar çoğunca düşünce
yazılarıdır ve bir savı, bir kanıtı ortaya koyma çabası açıklamayı gerekli kılar.

Giriş bölümü, konuya hazırlık niteliğindedir; okuyucunun ilgisini uyandıracak bir biçimde ele alınacak konunun tanıtılmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Çoğunlukla yazı üç bölüme ayrılır. Bunlar giriş, gelişme ve sonuç bölümleridir. Bu üçlü, bize yazının planını verir. Yazıda plan bu üçlü üzerine kurulur. Doğru cevap A'dır.

Bir yazının sonuç bölümü ise okuyucunun zihnindeki olası tüm sorulara yanıt verebilme özelliğine sahip olmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Yazının en temel birimi sözcüklerdir. Yazının başarı ya da başarısızlığını anlatılmak istenen şeyi tam karşılayan sözcüklerin bulunup bulunmaması sağlar. Doğru cevap B'dir.