MEDYADA ÇALIŞMA HAYATI

TRT 1 Mayıs 1964’te kurulmuştur.

Sistem, tekelci-monopolcü sistem olarak adlandırılmakla birlikte ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Yayıncılığa has teknik olanaklar bu sistemde sınırlıdır. Teknolojik gelişmelerde yaşanan hızlı ilerlemeyi takip etmek, yeni iletişim teknolojilerini alıp kullanmak zordur. Programların üretimi çoğunlukla tek merkezden yapılmakta ve diğer istasyonlara gönderilmektedir. Bölgesel program yapımı sınırlıdır. Bu sistemde radyo ve televizyon kanallarında aynı programlar yayınlanarak ulusal birlik ruhu oluşturulur. Aynı mesajları aktaran programların yayınlanması dinleyici ve izleyicileri aynı yönde etkileyebilmekte, güncel konularda, ülke politikası ile ilgili konularda kamuoyu oluşturulmasına yardımcı olmaktadır. Yayınlarda başlıca amaç topluma hizmettir. Yayınlarda genel olarak kâr amacı güdülmez.

İngiltere ticari radyonun kurulmasına 1972’de izin verilmiştir. Özel yayıncılara yayın izni verilmesine rağmen hükümetin radyo reklamlarının miktarını ve içeriğini denetleme hakkı saklı tutulmuştur. Hükümet, 1980’lerde radyo yayın akışı içerisinde reklam yayınının süresini saatte 6 dakikayı geçmeyecek şekilde kısıtlamıştır.

31 Ocak 1968 tarihinde başlayan TRT yayını Ankara’da yaşayan 1 milyon 270 bin kişi tarafından izlenmiştir. Ankara Televizyonu’nda başlayan bu yayınlar daha sonra hızla yayılmıştır. 7 Eylül 1970 tarihinde İzmir Televizyonu yayına başlamıştır.

Yayın sistemleri özel girişimci olan ülkelerin ekonomik sistemleri liberal ekonomiye dayanmaktadır. Bu nedenle sistem, liberal ekonominin en yoğun olduğu ABD ile bu ülkenin siyasal, ekonomik etkisinde olan Latin Amerika ülkelerinde uygulanmakta, bu bakımdan da “Amerikan sistemi” olarak adlandırılmaktadır.

1993 yılında yayına başlayan ATV, Kanal D bugün de yayınlarını sürdürmektedir.

İlk haber kanalı olma özelliğine sahip NTV 1996 yılında yayına geçmiştir. Karasal yayındaki diğer bir haber kanalı olan Habertürk ise 2001 yılında kurulmuştur.

Özel girişimci sistemde yayınlarda çoğulculuk hakimdir. Her özel ya da tüzel kişinin koşulları yerine getirdiği takdirde yayın yapma hakkı vardır. Yayın kanallarının varlığı reklama dayanır. Programların üretiminde merkezileşme yoktur. Her kanal, kendi yayın politikasına, yayınlayacağı programlara izleyicisinin özelliklerini dikkate alarak karar verir. Yayın kurumlarının yönetici ve diğer çalışanlarının atama ve görevden alımlarında devletin, hükümetin herhangi bir yetkisi yoktur.

Türkiye’de özel televizyonların karasal yayıncılık girişimleri açısından 1990 yılı milat olarak kabul edilmektedir. O dönemde Türkiye’de özel televizyon yayıncılığıyla ilgili yasal düzenlemeler bulunmadığı için ilk özel televizyon kanalı olan Magic Box şirketine ait Star 1 ilk yayınını yurtdışından yapmış, uydu üzerinden yapılan bu yayın Türkiye’de küçük çanak antenlerle izlenmiştir.

Yayıncılık alanındaki yeni gelişmelere TRT’nin de ayak uydurmasıyla 1984 yılında renkli yayına geçilmiştir.