MEDYADA ÇALIŞMA HAYATI

a

e

b

b

c

a

a

A

E

C

Sanayi Devrimi, ilk olarak Birleşik Krallık‘ta ortaya çıkmış, ardından Batı Avrupa, Kuzey AmerikaveJaponya’ya sıçramış ve ardından bütün dünyaya yayılmıştır.

İlk memur örgütlenmesi 1890 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki posta işletmesinde kurulmuş, 1917 yılında da Amerikan kongresi tarafından kabul edilmiştir.

Sendikal hakların oluşum ve gelişim süreçlerinde 1917 yılında Rusya’da yaşanan sosyalist devrimin ve sonrasında 1919 yılında kurulan Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) büyük etkisi olduğu kabul edilmektedir (Güneş, 2013).

“1932 yılında Türkiye’nin Uluslararası Çalışma Örgütüne (ILO) üye olması, Türkiye’nin birçok uluslararası anlaşmaya imza atarak ülkeyi konuyla ilgili iç mevzuatını da imzalamış olduğu anlaşmalara uyumlu hâle getirmeye mecbur bırakmıştır” (Turan, 1999, s. 2).

Basın çalışanlarının mesleki haklarını geliştirmek, sendikal haklarını korumak ve çalışma koşullarını iyileştirmek için uluslararası düzeyde atılan ilk adım 1926 yılında merkezi Brüksel olarak kurulan ve dünyadaki basın sendikalarının bir araya gelerek oluşturduğu Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ) olmuştur.

Tabloidleşme; reklam verenlerin geniş izleyici kitlelerine ulaşmak için yaptıkları baskının etkisiyle medyanın ticarileşmesinin bir sonucu olarak doğmuştur. Halkın demokratik yasamda bilgi eksiğini gideren ciddi haberlerin önemini kaybedip yerine eğlence içerikli, skandal haberlerin sayısının basında artmasıdır.

Türk basın çalışanları için sendikal örgütlenmenin başlangıcı olarak kabul edilen Matbuat-ı Osmaniye Cemiyeti’nin kuruluş amacı gazetecilerin haklarını korumak ve her yerde temsil edilebilmelerini sağlamak olmuştur.

“Bu yasanın yürürlüğe girmesinden sonra 20 Haziran 1952’de çıkarılan 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun ile 1936 yılında çıkarılan 3008 sayılı iş yasası kapsamına girmeyen fikir işçilerinin hakların düzenlenmesi yapılmış ve basın çalışanları iş hayatlarında önemli haklar elde etmişlerdir” (Soner, 2003, s. 340). Bu yasa gazetecilerin ve basın çalışanlarının mesleki düzeydeki beklentilerini karşılayacak ya da bu beklentilere katkı yapacak birçok detayı içermektedir. Yasayla birlikte gazeteciler sendika kurabilme hakkını elde etmiş, sosyal sigortalardan yararlanmaya başlamış ve basın çalışanlarını mesleki anlamda güvence altına alan işverenle sözleşme yapabilme hakkını da elde etmişlerdir (Uzun, 2009).

O tarihte Türkiye Gazeteciler Sendikası adını almış olan İstanbul Gazeteciler Sendikası, gazetecilik iş kolunda ilk toplu sözleşmeyi 1 Şubat 1964’te Cumhuriyet ve Milliyet gazetelerinde imzalamıştır (Şakar, 2002)

Özellikle Asil Nadir’in merkezi İngiltere’de bulunana PollyPeck firması aracılığıyla basın piyasasında başlattığı satın almalar, Batı’da tartışılan tekelleşme kavramını Türkiye’ye taşımıştır.