MEDYADA ÇALIŞMA HAYATI

Bir gazete işletmesinin BİK kapsamına girebilmesi için yayın işini Türkiye’de yapıyor olması gerekmektedir. Bu bakımdan yabancı bir ülkede gazete yayınlayan bir gazete işletmesi, Kanun kapsamına giremez. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Kanun’un 1. maddesinde gazeteci tanımı yapılmaktadır. Buna göre gazeteci, gazete, mevkute, haber ve fotoğraf ajansları, radyo ve televizyon kuruluşlarının haberle ilgili birimlerinde her türlü fikir ve sanat işlerinde İş Kanunundaki işçi tarifi şümulü dışında kalan kimselerdir.

Türkiye’de yayınlanan bir süreli yayında çalışan gazeteci hakkında Basın İş Kanunu hükümlerinin uygulanabilmesi için Türk vatandaşı olma koşulu aranmamaktadır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Bir kişinin Basın İş Kanunu kapsamında gazeteci sayılabilmesi ve hakkında Kanun hükümlerinin uygulanabilmesi için gerekli bir diğer koşul, İş Kanunu’ndaki işçi tarifi dışında kalmaktır. Bir gazete, süreli yayın veya özel radyo ve televizyonlarda haberle ilgili olan işler dışındaki işlerde çalışan ve bu nedenle Basın İş Kanunu kapsamına girmeyen kişiler hakkında ise 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanır (Şuğle, 2001). Bu durumda bir gazetenin yazarı, muhabiri hakkında Basın İş Kanunu; aynı gazetenin matbaa çalışanları, arşiv görevlileri, güvenlik görevlisi hakkında ise 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanır. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Basın iş sözleşmesinin konusu gazetecinin emeğidir. Bu nedenle basın iş sözleşmesinde bizzat işi görecek olan gazetecinin kişiliği ön plandadır. İşveren açısından işçinin mesleki bilgisi, deneyimi, tutum ve davranışları gibi kişisel özellikleri önemlidir. Bu nedenledir ki basın iş sözleşmesi tarafları arasında kişisel ilişki kuran bir sözleşmedir. Doğru yanıt B şıkkıdır.

İş sözleşmesi zamana bağlı devamlı bir sözleşmedir. İş sözleşmesi her iki tarafa birtakım haklar ve borçlar yüklemektedir. Tarafların sahip oldukları haklar ve borçlar, alım satımda olduğu gibi bir kez ifa edilmekle sona ermemektedir. Gazetecinin iş görme borcunu yerine getirmesi, buna karşın işverenin ücret ödeme borcunu yerine getirmesi iş sözleşmesinin türüne göre, kısa veya uzun devamlı bir süre içinde olmaktadır. Dolayısıyla iş sözleşmesinin belirli ya da belirsiz süreli oluşu ya da sürekli ya da süreksiz olması iş sözleşmesinin devamlı bir sözleşme olma niteliğini etkilemez. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Basın iş sözleşmesi işveren tarafından; sözleşmenin feshi ise fesheden tarafından Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne, mülki amirliğine ve eğer gazeteci üye ise sendikasına değilse en fazla üyesi bulunan meslek kuruluşuna on beş gün içerisinde beyanname ile bildirilir. Bildirimin amacı gazetecinin kıdem ve ücret hakları ile ilgili tarihlerin kayıt altına alınmasıdır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Gazeteciler her hizmet yılı sonunda işverenin sağladığı kârın emeklerine düşen nispi karşılığı olarak asgari birer aylık ücret tutarında ikramiye alırlar. Doğru yanıt A şıkkıdır.

İşçinin (gazetecinin) yetersizliğinden kaynaklanan sebepler; ortalama olarak benzer işi görenlerden daha az verimli çalışma; gösterdiği niteliklerde beklenenden daha düşük performansa sahip olma, işe yoğunlaşmanın giderek azalması; işe yatkın olmama; öğrenme ve kendisini yetiştirme yetersizliği; sık sık hastalanma; çalışamaz duruma getirmemekle birlikte işini gerektiği şekilde yapmasını devamlı olarak etkileyen hastalık, uyum yeterliliğinin azlığı gibi hâllerdir. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Basın iş sözleşmesi kanunda öngörülen hâllerden biri ile sona eren gazetecinin, kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmesi için ayrıca, basın iş sözleşmesinin mesleğe ilk giriş tarihinden itibaren en az beş yıl sürmüş olması gerekmektedir. Beş yıllık sürenin başlangıcı gazetecinin mesleğe ilk giriş tarihidir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Basın iş hukukunun temel kavramı gazetecidir.

Çalıştırdığı gazeteci ile iş ilişkisinin iş sözleşmesine dayanması,gazeteciyi çalıştırdığı işyerinin Kanunda öngörülen işyerlerinden olması ve gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi olması uygulanırsa basın iş kanunu’na göre işveren sayılırlar.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

İş Görme Unsuru,Ücret ve bağımlılık Unsuru basın iş sözleşmesinin unsurlarıdır.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

İşçinin belirli veya belirsiz bir süre, işverenin talimatına göre ve onun denetimine bağlı olarak çalışması basın iş sözleşmesinin bağımlılık unsurudur.

Doğru yanıt C seçeneğidir.

Sadakat borcu iş sözleşmesinin özelliklerinden değildir.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

Basın İş Kanunu’nun 16. maddesi gazetecinin belli koşullarla askerlik süresince ücret almasına imkân sağlamıştır.

Doğru yanıt C seçeneğidir.

Fazla mesaiye kalma,işçinin (gazetecinin) yetersizliğinden kaynaklanan hallerden biri değildir.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

Basın iş kanununda günlük iş süresi, gazetecinin gece ve gündüz çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın sürekli çalışan gazeteciler için çalışma süresi 8 saat olarak belirlenmiştir.

Doğru yanıt A seçeneğidir.

Basın iş sözleşmesine göre gazetecinin basın iş sözleşmesinden kaynaklanan temel borcu iş görme borcudur.

Doğru yanıt B seçeneğidir.

Basın iş sözleşmesinin “ iş görme, ücret ve bağımlılık “ gibi üç unsurdan oluşmaktadır.