MEDYADA ÇALIŞMA HAYATI

İletişim en yalın tanımıyla bilgi, düşünce ve davranışların aktarılması sürecidir (İlal, 1997). İnsan, ileti alışverişi anlamında iletişim kurma yeti ve becerisine sahip tek varlık olmadığı gibi, simge (sembol) üretme özelliğine sahip tek canlıdır. Bu özelliğiyle başkalarına yalnız duygularını iletmekle kalmaz, aynı zamanda duygu ve bilgilerini biriktirip aktarma olanağına sahiptir. Bu sayede iletiler mekânsal ve zamansal şartlara bağlı olmaksızın iletilebilir. Duyulanlar, görülenler, duygular, düşünceler farklı mekânlara taşınabilirken bilgi ve birikimlerin nesilden nesile aktarılması da mümkün olabilmektedir.

İletişim olgusu, değişik ortamlarda değişik amaçlarla meydana gelen bir mesaj aktarı- mıdır. Bu olguyu oluşturan ise farklı özellikleri olan ögelerdir. Bu ögelerin bir araya gelmesi iletişimi oluşturur. İletişim anlık bir olgu değildir, bir anda olup bitmez, bir süreç içerisinde oluşur. İletişim olgu ve sürecinde değişmez olarak kabul edilen temel ögeler: verici, alıcı, mesaj, kanal ve geribeslemedir (Aziz, 1996).

İletişim sürecinde, iletişimin eksiksiz gerçekleşebilmesi için koşullardan biri de alıcının mesaja verdiği tepkinin kaynak tarafından öğrenilmesi anlamına gelen geribeslemedir.. Bu ögenin var olmadığı durumlarda iletişimin tek yönlü olduğu söylenebilir. Dolayısıyla mesajın alınıp alınmadığını, derecesini, bu mesaja olan tepkiyi bilmek mümkün olmamaktadır. Yukarıda bahsedilen dört öge (verici, alıcı, ileti, kanal) bir iletişimin oluşması için zorunlu ögeler iken beşinci öge olan geribesleme, etkili bir iletişim için olmazsa olmazdır.

Kitle iletişim araçları pek çok işlevi de yerine getirmektedir. Haber verme, propaganda, eğitim, eğlence, reklam yapma şeklinde sıralanabilen bu işlevleri toplumsal kurumlar olan kitle iletişim araçları toplumsal yapı içerisinde gerçekleştirmektedir. Diğer bir deyişle, bu araçlar yüzyıllardır var olan geleneksel iletişimin işlevlerini günümüzde farklı görünümlerde yerine getirmektedir.

Günümüzde gazete, radyo, televizyon, internet, dergi gibi kitle iletişim araçlarının tümünü ifade etmek için medya kavramı kullanılmaktadır. Medya, kitle iletişiminde gerekli araçlarla bu hizmeti sunan yapının bütününü ifade ettiği gibi bu iletişimin gerçekleştiği ortamın kendisini de ifade etmektedir. Bu kavramın kullanımı yabancı ülkelerde daha eskilere dayanmakla birlikte Türkiye’de özel radyo ve televizyonların yayın hayatına başladığı 1990’lı yılların başında gerçekleşmiştir. Medya kavramının kullanımında, özel televizyonlarının yayına başlaması, gelişmesi ve dünyadaki küreselleşme eğilimi ile kültürel etkileşim etkili olmuştur.

Kurumsallaşma: İlkel biçimiyle bir üretici, bir ileti ve bir tüketiciden oluşan iletişim süreci, kitle iletişim sürecinde çeşitli işlevlere ayrılmış ve bu işlevler büyük yapılar içinde kurumsallaşmıştır. İletim sürecinde oluşan bu kurumlar; haber ajansları, kâğıt sanayii, basımevleri, radyo-televizyon istasyonları, film şirketleri, gazeteler, reklam şirketleri, dağıtım şirketleri ve radyo televizyon alıcı-vericileri üreten şirketler olarak sıralanabilir.

ABD’de 1880’lerden itibaren başlayan ve tüm dünyaya yayılan medya sektöründeki tekelleşme daha çok ticari bir nitelik taşımaktadır. Medyadaki tekelleşme, şirketi satın alma, şirketlerde hisselerin çoğunluğunu alarak denetim kurma, şirketler arasında yapılan anlaşmalar ve birleşmeler yoluyla gerçekleşmektedir (Tokgöz, 2000).

Gazete; politika, kültür, ekonomi ve daha pek çok konuda haber ve bilgi vermek için yorumlu ve yorumsuz her gün ya da belirli zaman aralıklarıyla çıkarılan yayın anlamına gelmektedir (Çakır, 2007). Gazetede ağırlıklı olarak bir önceki günün olaylarından derlenen haberler yer alırken gündemdeki konular hakkında yorum yazıları da bulunmaktadır.

Gazeteci, enformasyon toplamak, topladığı bilgileri doğrulamak ve bu bilgileri seslendiği kitleye göre işlemek yani anlaşılır ve yararlı kılmakla yükümlü kişidir (Charon, 1992). Gazeteci düzenli bir şekilde, günlük ya da süreli bir yazılı, görüntülü, sesli veya elektronik basın ve yayın organında, kadrolu, sözleşmeli ya da telif karşılığı, haber alma, işleme, iletme görevi üstlenen ve asıl işi ile başlıca geçim kaynağı bu olup çalıştığı işletme ile ilgili yasalar karşısındaki konumu bu tanıma uygun olan kişidir (Kaptan, 1999).

Yazı işleri, haberleri toplayan, gazeteye hangi haberlerin, hangi hacimde, hangi tipografik özelliklerle ve görsel estetikle gireceğini belirleyen temel birimdir. Gazetenin türüne, amacına ve büyüklüğüne göre farklılık göstermekle birlikte bir ulusal günlük gazetenin yazı işleri bazı temel seksiyonlardan oluşmaktadır. Bir gazetede en azından, birinci sayfa, iç politika, dış politika, toplum ve magazin haberlerini de kapsayan genel haberler ve spor servisleri bulunmaktadır (Gaillard, 1994).

İletişim olgusu, değişik ortamlarda değişik amaçlarla meydana gelen bir mesaj aktarı­mıdır. Bu olguyu oluşturan ise farklı özellikleri olan ögelerdir. Bu ögelerin bir araya gel­mesi iletişimi oluşturur. İletişim anlık bir olgu değildir, bir anda olup bitmez, bir süreç içerisinde oluşur. İletişim olgu ve sürecinde değişmez olarak kabul edilen temel ögeler: verici, alıcı, mesaj, kanal ve geribeslemedir.

Kitle iletişim, iletişimin kitle iletişim araçları aracılığıyla gerçekleştirilen boyutunu da ifa­de etmektedir. İnsanların olup bitenler hakkında bilgi almaları, bu amaçla geliştirilmiş ve uzmanlaşmış kitle iletişim araçları vasıtasıyla sağlanmaktadır. Kitle iletişiminde etkin rol oynayan kitle iletişim araçları; gazeteler, dergiler, radyo ve televizyon olarak sıralanabilir. Bu araçlar, insanlara yakın ve uzak çevrelerinde olup bitenler hakkında haber vermekte, dünyayı tanımlamaya çalışmakta, diğer yandan insanların eğlence, eğitim gibi gereksi­nimlerini de karşılamaktadır.

Günümüzde gazete, radyo, televizyon, internet, dergi gibi kitle iletişim araçlarının tümü­nü ifade etmek için medya kavramı kullanılmaktadır. Medya, kitle iletişiminde gerekli araçlarla bu hizmeti sunan yapının bütününü ifade ettiği gibi bu iletişimin gerçekleştiği ortamın kendisini de ifade etmektedir. Bu kavramın kullanımı yabancı ülkelerde daha eskilere dayanmakla birlikte Türkiye’de özel radyo ve televizyonların yayın hayatına baş­ladığı 1990’lı yılların başında gerçekleşmiştir. Medya kavramının kullanımında, özel tele­vizyonlarının yayına başlaması, gelişmesi ve dünyadaki küreselleşme eğilimi ile kültürel etkileşim etkili olmuştur. İletişim süreci incelendiğinde, medyanın üç temel özelliğinden bahsedilebilir: kurum­sallaşma, tekelleşme, yabancılaşma.

Gazete, politika, kültür, ekonomi ve daha pek çok konuda haber ve bilgi vermek için yo­rumlu ve yorumsuz her gün ya da belirli zaman aralıklarıyla çıkarılan yayın anlamına gelmektedir. Gazetede ağırlıklı olarak bir önceki günün olaylarından derle­nen haberler yer alırken gündemdeki konular hakkında yorum yazıları da bulunmaktadır.

Yazı işleri, haberleri toplayan, gazeteye hangi haberlerin, hangi hacimde, hangi tipografik özelliklerle ve görsel estetikle gireceğini belirleyen temel birimdir. Gazetenin türüne, amacına ve büyüklüğüne göre farklılık göstermekle birlikte bir ulusal günlük gazetenin yazı işleri bazı temel seksiyonlardan oluşmaktadır. Bir gazetede en azından, birinci sayfa, iç politika, dış politika, toplum ve magazin haberlerini de kapsayan genel haberler ve spor servisleri bulunmaktadır.

Dergi haberciliğinin temel sıkıntıların­dan biri, özellikle belli alanlarda işlenecek yeni ve farklı konu bulmadaki zorluktur. Bu sıkıntı örneğin kadın dergilerinde çok olmamakla birlikte bilimsel dergilerde ciddi olarak yaşanmaktadır. Rutin-günlük haberlere dergilerin yayın periyoduna uygun olmadığı için genellikle sayfalarda yer verilmez. Ancak haftalık çıkan bir dergi o haftanın rutin gelişme­lerine de yer vermekte yani günceli de takip etmektedir.

Kamera arkasındaki bu kişi, kamera önündeki sunucuya kamerayla yoğun göz teması içindeyken sanki okuduğu metni ezberlemiş gibi görünmesi konusunda yardımcı olmaktadır. Metni gelişmeler doğrultusunda yeniden düzenlemek, değişiklikler yapmak, son kopyayı sağlamak prompter’dan yansıtmak ve sunucunun okuma hızına göre metnin akmasını sağlamak bu kişinin sorumluluğundadır.

Kitle iletişim araçları arasında önemli bir yer tutan radyo yirminci yüzyılın başından son­ra gelişmeye başlamıştır. Radyo kulağa hitap eden bir iletişim aracıdır ve radyo yayıncı­lığında ana unsur sestir. Diğer kitle iletişim araçlarında kullanılan görsel nitelikli resim yazı ya da görüntülü içerik radyoda yoktur. Radyoda mesajın tek iletim yolu ses kanalıyla olmaktadır.

Radyoda temel unsur ses olduğundan kullanılan tek araç da mikrofondur. Her türlü iletiyi dinleyiciye iletmek için bu araç kullanılır ve bu nedenle bu aracın doğru kullanıl­ması etki açısından son derece önemlidir.

Gazeteler ya da televizyonların yurtiçi ve yurtdışı muhabirlerinden oluşan, haberleri olay yerinden haber merkezlerine ulaştıran bir iletişim ağı bulunmaktadır. An­cak hiçbir yayın organının ülkenin ya da dünyanın bütün güncel olaylarını takip etmesi ya da kapsaması mümkün değildir. Bu aşamada devreye, medya kuruluşlarına yazılı ya da görüntülü haber servisi yapan haber ajansları girmektedir. Bir haber ajansı, çok sayıdaki medya kuruluşunun hizmetinde bir çeşit gazeteciler ortaklığıdır.