MEDYADA ÇALIŞMA HAYATI

İletişim sürecinde, iletişimin eksiksiz gerçekleşebilmesi için koşullardan biri de alıcının mesaja verdiği tepkinin kaynak tarafından öğrenilmesi anlamına gelen geribeslemedir. Bu ögenin var olmadığı durumlarda iletişimin tek yönlü olduğu söylenebilir. Dolayısıyla mesajın alınıp alınmadığını, derecesini, bu mesaja olan tepkiyi bilmek mümkün olmamaktadır. Diğer öğeler bir iletişimin oluşması için zorunlu ögeler iken beşinci öge olan geribesleme, etkili bir iletişim için olmazsa olmazdır.

Kitle iletişimini geleneksel iletişimden ayıran diğer bir özellik, önceden çift yönlü
olan iletişim sürecinin tek yönlü bir iletime dönüşmesidir. Kitle iletişim araçları bu özelliklerinin yanında pek çok işlevi de yerine getirmektedir. Haber verme, propaganda, eğitim, eğlence, reklam yapma şeklinde sıralanabilen bu işlevleri toplumsal kurumlar olan kitle iletişim araçları toplumsal yapı içerisinde gerçekleştirmektedir.

Medyadaki tekelleşme temelde iki biçimde gelişmiştir. Sektör içinde değişik faaliyet alanlarında yer alan kuruluşların, örneğin üretim yapan kuruluşlar ile dağıtım yapan kuruluşların tek bir firma içinde bütünleşmesiyle dikey tekelleşme oluşmaktadır. İkinci tekelleşme biçimi olan yatay tekelleşme ise değişik medya kuruluşlarının birleşme ya da satın alma yoluyla tek çatı altında bütünleşmesidir.

Yazı işleri, haberleri toplayan, gazeteye hangi haberlerin, hangi hacimde, hangi tipografik özelliklerle ve görsel estetikle gireceğini belirleyen temel birimdir. Gazetenin türüne, amacına ve büyüklüğüne göre farklılık göstermekle birlikte bir ulusal günlük gazetenin yazı işleri bazı temel seksiyonlardan oluşmaktadır.

Editörler, gazetenin kendi kaynaklarından ve ajanslardan gelen haberler arasından gazeteye girecek kadar önemli olanları seçmekle işe başlar. Yine editörlerin önemli görevlerinden biri, farklı uzunluklarda gelen haberleri anlamında herhangi bir farklılaşmaya yol açmadan kısaltmak ve gazetede ayrılan alana sığdırmaktır. Haberi kısaltma işlemi kimi zaman genişletme, kimi zaman da iki haberi birleştirme şekline dönüşebilir.

Gazete örgütlenmesi içinde her seksiyonun kendi çalışma alanına giren konuları takip etmesi söz konusudur. Ancak gazete ve dergilerde muhabirleri haber konusunda yönlendiren bir kişi de vardır. İstihbarat şefi olarak adlandırılan bu görevli, muhabirlere haber konularını önerir, haber merkezine gelen istihbaratlar doğrultusunda muhabirleri görevlendirir, gündemi düzenler, aynı habere birden fazla muhabirin gitmesini ya da hiçbir muhabirin gitmemesi durumunu engeller ve haberlerin oluşmasından sorumludur.

Medya organizasyonunda yazılı basın içinde yer alan kitle iletişim araçlarından biri de dergidir. Dergiler genelde, belli aralıklarla yayınlanır. Dergilerin yayın periyodu, haftalık, on beş günlük, aylık, üç aylık, altı aylık ve yıllık şeklinde değişebilmektedir.

Genel müdür ya da genel yayın yönetmeni televizyon kanalının en tepesinde bulunan yöneticidir. Tüm müdürlükler genel müdüre bağlıdır. Televizyon kanalının yayın politikası doğrultusunda birimler arasındaki koordinasyonu sağlamakla da yükümlüdür.

Yapımcı, programın akışı içerisinde yer alacak görüntülerin ne zaman yayına gireceğini, uzunluğunu ve programdaki konumunu da kapsayan anahtar yayın kararlarını alır. Ayrıca yabancı programların yayın haklarını satın alır, programlar hakkında fikir üretir. Programın bütçesini belirler, o doğrultuda malzeme alımının gerçekleşmesini sağlar, program ekibini belirler Yapımcı, çekimlerden sorumlu, kameraları, grafikleri ve cihazları idare etmeyi de içine alan teknik işlerden sorumlu yönetmenle de birlikte hareket eder.

KJ Operatörü, televizyon yayını esnasında ekrana gönderilecek her tür yazı, grafik, altyazı gibi unsurlar KJ (Karakter Jeneratörü) adı verilen ve bilgisayar üzerinden işlem yapan bir cihazla yazılmaktadır. Özellikle haber bülteninin yayınından önce bu cihazı kullanmaktan sorumlu KJ operatörü, haberlere ait KJ (altyazı)’leri alır ve bilgisayara kaydeder. Haber yayını esnasında haberin görüntüsü girdiği anda KJ”si de bilgisayar vasıtasıyla yayına gönderilir ve aynı habere ait başka KJ’ler varsa zamanı geldikçe değiştirilir.

Verici, alıcı, ileti, kanal bir iletişimin oluşması için zorunlu ögeler iken beşinci öge olan geribesleme, etkili bir iletişim için olmazsa olmazdır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Kitle iletişim araçları vasıtasıyla büyük topluluklara ulaşılmaktadır ve kitle iletişim araçları geleneksel iletişim yöntemlerine kıyasla daha güçlüdür. Kitle iletişiminde etkin rol oynayan kitle iletişim araçları; gazeteler, dergiler, radyo ve televizyon olarak sıralanabilir ve kitle iletişim araçlarının işleyebilmesi için bir örgütlenmeye ihtiyacı vardır. Bununla birlikte kitle iletişim araçları vasıtasıyla çift yönlü değil tek yönlü bir iletim gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Medyanın üç temel özelliği arasında kurumsallaşma, tekelleşme ve yabancılaşma yer almaktadır. Bununla birlikte kurumsallaşma kitle iletişim sürecinin çeşitli işlevlere ayrılması ve bu işlevlerin büyük yapılar içinde organize edilmesi şeklinde tanımlanabilir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Bir gazetede en azından, birinci sayfa, iç politika, dış politika, toplum ve magazin haberlerini de kapsayan genel haberler ve spor servisleri bulunmaktadır. Bununla birlikte son yıllarda gazetelerin internet sayfalarına verdikleri önem doğrultusunda yazı işlerinde İnternet birimleri oluşturulmuştur. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Haberleri sayfa sekreterlerine dağıtan, birinci sayfa haberlerinin başlıklarına karar verin, puntolamalarını gerçekleştiren ve gazetedeki bütün yazıların genel yayın politikasına uygunluğunu denetlemekle yükümllü olan kişi Yazı İşleri Müdürüdür. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Haberlerin sayfanın hangi kısımında yer alacağına karar verme sayfa sekreterlerinin; habere konu olacak bilgiyi toplama muhabirlerin; yazım sırasında meydana gelen dizgi hatalarını gözden geçirme redaktörlerin ve muhabirleri haber konusunda yönlendirme de istihbarat şeflerinin görevleri arasındadır. Bununla birlikte editörin görevleri arasında gazetenin kendi kaynaklarından ve ajanslardan gelen haberler arasından gazeteye girecek kadar önemli olanları belirlemek yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Dergilerde genellikle muhabirlerin kendi çabalarıyla ortaya çıkardığı özel haberler, belli verilere dayanan araştırma haberler yer alır. Dergi haberciliğinin temel sıkıntılarından biri, özellikle belli alanlarda işlenecek yeni ve farklı konu bulmadaki zorluktur. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Stüdyo şefi, spiker ve prodüksiyon amiri yapı-yönetim ekibinde ölçü bakım elemanı ise teknik personel ekibinde yer almaktadır. Bununla birlikte bina sorumlusu ulusal bir televizyon kuruluşunun idari personeli arasında yer alır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

KJ operatörü karakter jenaratörünü kullanmaktan sorumlu olan kişidir, prodüksiyon amiri iç ve dış yapımları, hedef kitlesini ve programın niteliğini de göz önünde bulundurarak oluşturmaktan sorumlu kişidir; stüdyo şefi ana kumandadan başa takılan bir düzenek (intercom) yoluyla talimat alan ve simgesel el hareketleri kullanarak ekran önündeki spikeri/sunucuyu yönlendiren kişidir; prompter sorumlusu ise kamera önündeki sunucuya kamerayla yoğun göz teması içindeyken sanki okuduğu metni ezberlemiş gibi görünmesi konusunda yardımcı olan kişidir. Bununla birlikte bir televizyon kuruluşunda önceden kurgulanmış, yayına hazır hâle getirilmiş görüntüyü yönetmenin isteği doğrultusunda yayına gönderen görevli teknisyendir. Dolayısıyla doğre cevap C' dir.

Radyo kamu ya da özel girişim sahipliğinde faaliyet gösterebilir, radyonun haber verme ve eğlendirme işlevleri bulunmaktadır ve bu işlevlerini yerine getirebilmesi için radyo ekibine ihtiyaç vardır ve ayrıca radyo istasyonunda çalışanların sayısı bölgesel olarak farklılaşabilmektedir. Bununla birlikte radyoda temel unsur ses olduğundan kullanılan tek araç da mikrofondur, bunun dışında kullanılan bir araç yoktur. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.