MEDYADA ÇALIŞMA HAYATI

Kitle iletişim araçları, zamandan tasarruf ederek, kapsama alanlarını genişleterek enformasyonun hem taşınabilir hem de saklanabilir hâle dönüşmesini sağlamıştır. Bu olanak, toplumsal etki yönünden kitle iletişim araçlarını geleneksel iletişim yöntemlerinden daha güçlü kılmıştır. Kitle iletişim araçlarının işleyebilmesi için bir örgütlenmeye ihtiyacı vardır. Kitle iletişim araçları da tıpkı diğer toplumsal kurumlar ve örgütler gibi bazı özellik ve yükümlülüklere sahiptir. Kitle iletişimini geleneksel iletişimden ayıran diğer bir özellik, önceden çift yönlü olan iletişim sürecinin tek yönlü bir iletime dönüşmesidir.

Günümüzde gazete, radyo, televizyon, İnternet, dergi gibi kitle iletişim araçlarının tümünü ifade etmek için medya kavramı kullanılmaktadır. Medya, kitle iletişiminde gerekli araçlarla bu hizmeti sunan yapının bütününü ifade ettiği gibi bu iletişimin gerçekleştiği ortamın kendisini de ifade etmektedir.

İletişim süreci incelendiğinde, medyanın üç temel özelliğinden bahsedilebilir: kurumsallaşma, tekelleşme, yabancılaşma. İlkel biçimiyle bir üretici, bir ileti ve bir tüketiciden oluşan iletişim süreci, kitle iletişim sürecinde çeşitli işlevlere ayrılmış ve bu işlevler büyük yapılar içinde kurumsallaşmıştır. İletişim sürecinin yapısını belirleyen ikinci olgu, medya kurumlarında görülen tekelleşme eğilimidir. Tekelleşme, farklı medya sektörlerinde aynı grup veya şirket çıkarlarının birikmesini ifade etmektedir. Kitle iletişim sürecinin yapısını belirleyen üçüncü olgu yabancılaşmadır. Sürecin kurumsallaşması iletişimin temel ögelerinin birbirine yabancılaşması sonucunu doğurmaktadır.

Yazı işleri, haberleri toplayan, gazeteye hangi haberlerin, hangi hacimde, hangi tipografik özelliklerle ve görsel estetikle gireceğini belirleyen temel birimdir. Sayfa basımı ise teknik birimin işidir.

Sayfa sekreterleri de editörler gibi gazete sayfalarının oluşumunu sağlayan görevlilerdir ancak onlar işin teknik kısmından yani mizanpajından sorumludur. Sayfa sekreterleri, editör ve yardımcıları tarafından belirlenen ve gazeteye girmesine karar verilen haberlerin sayfanın hangi kısmında, hangi büyüklükte, hangi harf karakteriyle ve nasıl bir görsel malzemeyle desteklenerek gireceğine karar veren kişilerdir.

Yazı işleri bünyesinde bulunan diğer bir birim redaksiyon servisidir. Bu birimde, yayınlanmaya uygun olarak gelmeyen haberlerin yeniden yazımı gerçekleştirilmektedir. Birçok denetimden geçerek yazı işlerine gelen haberlere buradaki çalışanlar tarafından da bazı müdahalelerde bulunulur. Çoğu zaman haberi kısaltmak, uzatmak ya da aynı kapsamdaki haberleri tek haber olarak birleştirmek şeklindeki bu müdahalelere yazım sırasında meydana gelen dizgi hatalarını gözden geçirme yani tashih de eşlik eder. Ama bazı durumlarda haberin bütünüyle yeniden ele alınması söz konusudur. Burada amaç, bir yandan bütün yazılarda yayının kendine özgü üslubunu hakim kılmak öte yandan birden çok muhabir tarafından izlenen olayın farklı yönleri ele alınarak yazılan haberini, tek bir haberde birleştirmektir.

Dergiler genelde, belli aralıklarla yayınlanır. Dergilerin yayın periyodu, haftalık, on beş günlük, aylık, üç aylık, altı aylık ve yıllık şeklinde değişebilmektedir. Dergilerde genellikle muhabirlerin kendi çabalarıyla ortaya çıkardığı özel haberler, belli verilere dayanan araştırma haberler yer alır. Dergilerde yer alan yazı türleri genellikle, röportaj, söyleşi, yorum, eleştiri, anı, gezi yazısı, biyografi, deneme ve magazin haberleri şeklindedir. Dergilerin gazetelere göre avantajlı olduğu bir konu haberleri yüksek kaliteli ve bol fotoğraflı olarak verebilmeleridir. Rutin-günlük haberlere dergilerin yayın periyoduna uygun olmadığı için genellikle sayfalarda yer verilmez.

Televizyon kanalında yayınlanan program türlerinin hazırlatılmasından ve yayınlanmasından sorumlu kişidir. Genel olarak kanalda yayınlanan tüm programlardan sorumludur. Yayın yönetim hizmetlerinin aksamadan yürütülmesi için tedbirler alan, denetim yapan, programların altyapı ihtiyaçlarını tespit ettiren, programların fragmanlar yoluyla duyurularını yaptıran kısacası programların izleyiciye ulaştırılması konusunda aktif denetleme görevi olan kişidir. Televizyonda yer alan programları; spor, eğitim, dini programlar, kültür programları, kuşak programları, stüdyo programları, dramalar, belgeseller şeklinde sıralamak mümkündür.

Kamera ekibiyle birlikte stüdyoda görev alan bu kişi ana kumandadan başa takılan bir düzenek (intercom) yoluyla talimat alır ve simgesel el hareketleri kullanarak ekran önündeki spikeri/sunucuyu yönlendirir. Programın içeriğine göre stüdyo şefi, bir sonraki görüntüye geçiş için sayarak sunucuyu yayına girecek kamera için uyarabilir ya da kamera değişimini gösterebilir. Özetle, stüdyo şefi, ekran önündeki kişiyle kontrol odası arasındaki insani yaşam bağıdır.

Haber ajansları çalışma alanı açısından hem yazılı hem de görsel medya içerisinde değerlendirilebilir. Gazeteler ya da televizyonların yurtiçi ve yurtdışı muhabirlerinden oluşan, haberleri olay yerinden haber merkezlerine ulaştıran bir iletişim ağı bulunmaktadır. Ancak hiçbir yayın organının ülkenin ya da dünyanın bütün güncel olaylarını takip etmesi ya da kapsaması mümkün değildir. Bu aşamada devreye, medya kuruluşlarına yazılı ya da görüntülü haber servisi yapan haber ajansları girmektedir. Bir haber ajansı, çok sayıdaki medya kuruluşunun hizmetinde bir çeşit gazeteciler ortaklığıdır.

İletişim en yalın tanımıyla bilgi, düşünce ve davranışların aktarılması sürecidir. Doğru cevap B'dir.

İletişim olgu ve sürecinde değişmez olarak kabul edilen temel ögeler:
verici, alıcı, mesaj, kanal ve geribeslemedir. Doğru cevap C'dir.

İletişim sürecinde, iletişimin eksiksiz gerçekleşebilmesi için koşullardan biri de alıcının mesaja verdiği tepkinin kaynak tarafından öğrenilmesi anlamına gelen geribeslemedir. Doğru cevap D'dir.

Kitle iletişiminde etkin rol oynayan kitle iletişim araçları; gazeteler, dergiler, radyo ve televizyon olarak sıralanabilir. Doğru cevap A'dır.

Kitle iletişim araçları, pek çok işlevi de yerine getirmektedir. Haber verme, propaganda, eğitim, eğlence, reklam yapma şeklinde sıralanabilen bu işlevleri toplumsal kurumlar olan kitle iletişim araçları toplumsal yapı içerisinde gerçekleştirmektedir. Doğru cevap E'dir.

Tekelleşme, farklı medya sektörlerinde aynı grup veya şirket çıkarlarının birikmesini ifade etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yazı işleri, haberleri toplayan, gazeteye hangi haberlerin, hangi hacimde, hangi tipografik özelliklerle ve görsel estetikle gireceğini belirleyen temel birimdir. Doğru cevap D'dir.

Genel yayın yönetmenin yardımcısı gibi çalışan, ona karşı sorumluluğu bulunan, gerektiğinde onun tüm görevlerini üstlenebilecek yönetici konumundaki kişi, yazı işleri müdürüdür. Doğru cevap C'dir.

Bir ya da birden çok gazeteye bağlı olarak çalışan aynı zamanda yaşadığı yerde muhabir olarak da görev yapan, hazırlayıp gönderdiği ve yayınlanan haber başına pirim ya da telif usulüyle ücret alan kişiye kaşeli muhabir denir. Doğru cevap A'dır.

Kanalda yayınlanacak haberin toplanmasından, hazırlanmasına, sunumuna kadar olan tüm aşamaların sağlıklı olarak işlemesinden sorumlu kişi haber müdürüdür. Doğru cevap B'dir.