MEDYADA ÇALIŞMA HAYATI - Deneme Sınavı - 9

Bu dönemde dini yayınlara hiç izin verilmemiştir. Doğru cevap E' dir.

Çok partili hayata geçilmesiyle CHP sözcüsü Ulus ve DP yanlısı Vatan gazetesi dönemin etkili gazeteleri durumuna geliyorlardı. DP iktidara gelince Ulus gazetesi zayıflarken, demokratların Zafer, Türk Sesi, Son Havadis ve Son Posta gazeteleri gelişiyorlar ve büyük ilan geliri kazanıyorlardı. Doğru cevap C' dir.

1980 yılına kadar devletin 44 liraya ithal ettiği kağıt, gazetelere 9 liraya verilerek bir şekilde yüzde 80 oranında sübvanse edilmekteydi. Doğru cevap C' dir.

Yerel gazetelerde çalışanların 19’u (yüzde 10.6 ) iletişim mezunudur. İletişim dışında üniversite eğitimi almış çalışanların sayısı 53 (yüzde 29.6 ) iken lise mezunlarının sayısı 100 (yüzde 55.8), ortaokul mezunlarının sayısı 7’ dir (yüzde 3.9). Dolayısıyla iletişim fakültesi mezunları, yerel gazete çalışanlarının yalnızca küçük bir yüzdesinin oluşturmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Basın İlan Kurumu şubesi bulunan illerde, asgari kadro zorunluluğuna göre  gazetelerin resmî ilan alabilmeleri için en az 7 gazeteci çalıştırmaları gerekmektedir. Doğru cevap D'dir.

İzmir’de çıkan "Yeni Asır" yerel basın ölçeğini çok aşan bir geliri bulunmaktadır. Gazetenin aylık geliri 2.000.000 TL’yi aşmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Resmî ilan geliri, ulusal gazeteler için büyük bir önem taşımazken, küçük yerel gazetelerin tek gelir kaynağıdır. Doğru cevap C'dir.

Tek Parti dönemi boyunca yeni rejimin yerleştirilmesi çabaları sürmüş, ardından gelen İkinci Dünya Savaşı nedeniyle Türkiye’de ulusal basının gelişimi yavaşlamış, yerel basın ise genel ekonomik sorunlar ve savaşın etkileri nedeniyle yok olma noktasına gelmiştir. Doğru cevap D'dir.

Orta büyüklükteki ulusal bir gazetede resmi ilan ve reklam geliri ortalama 4-5 milyon lirayı bulmaktadır. Doğru cevap D'dir.

İlk yerel gazeteler, valinin yönetiminde, merkeze bağlı, resmî nitelikli gazetelerdir. Gazetelerin çalışanları da bu yapıya bağlı olarak devlet memurlarından oluşmuştur. Vilayet gazetelerinin temel amacı, İmparatorluğun çeşitli bölgelerinde başlamış olan ayrılıkçı akımlara karşı mücadele etmektir. Bir başka ifadeyle ilk yerel gazetelerin çıkışı, yönetimle ilgili sorunlardan kaynaklanmıştır. özgürlükçü bir ortam bulunmamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Doğan grubu medyada büyük bir güç olduktan sonra özellikle 2007’den sonra AKP hükümetinin ikinci kez iktidara gelmesiyle yapılan düzenlemelerle gazete ve televizyonda tiraj, reyting ve reklam pazar payını kaybetmeye başlamıştır. Doru cevap C' dir.

Nisan 2018 tarihinde Doğan Holding’i satın alan Demirören Holding, Türk medya sektörünün en büyük grubu haline gelmiştir. Doğru cevap B' dir.

Toplumu eğitici ve öğretici programlar vasıtası ile bilinçlendirmek büyük sermayenin medya sahibi olma amaçlarından değildir. Doğru cevap E' dir.

Basın sektörü, özellikle 80’li yılların başlarından itibaren hem teknoloji alanında yaşanan gelişmeler, hem de basının büyük bir sanayi kolu hâline dönüşmesiyle birlikte büyük holdinglerin etkisi altına girmiş ve kısa sürede tekelleşmenin etkilerini en yoğun düzeyde yaşamıştır. Doğru cevap C'dir.

80’ler Türkiye’sinde, sermayenin medyaya girişini özendirecek çeşitli nedenler vardır. Medyayı gerektiği yerde bir silah olarak kullanıp bir güç sahibi olma, devletle ve sermayeyle yakın ilişki kurma, toplumu ve parayı yönlendirme, böylelikle itibar görme gibi temel önceliklerin yanı sıra, medyayı kendi holdingleri için bir reklam unsuru olarak görme, bu güç sayesinde çeşitli ihale ve kredilerde öncelik sağlama gibi pek çok bilinmeyen ayrıntı, bu dönemde sermayenin medya yatırımlarına bir ‘fırsat’ olarak bakmasına neden olmuştur.Gazetecilik mesleğini sevme bu nedenlerden birisi değildir. Doğru cevap B'dir.

Tekelleşme ile birlikte basın çalışanlarının çalışabilecekleri alanlar daraltılmış bu da fikir işçilerinin mevcut sisteme uyumlanmalarını beraberinde getirmiştir. Çalışılabilecek yayın gruplarının azlığı, zaman zaman patronların yaptıkları centilmenlik anlaşmaları gazetecilik hareket kabiliyetlerini olumsuz etkilemiş ve daha güdümlü bir medya ortamının doğmasına neden olmuştur. Tekelleşme ile birlikte görece daha küçük ve bağımsız şirketler medya piyasasına ayakta duramamış ve ortam büyük, hatta çok uluslu büyük holdinglere kalmıştır. Gazeteciler böyle bir ortamda ister istemez tekellerin davranış kodlarını benimsemek zorunda kalmış bu da hem çalışma hem de basın özgürlüğünü ciddi oranda tehdit etmiştir. Doğru cevap A'dır

Aydın Doğan’ın 1979 yılında Milliyet gazetesini almasıyla birlikte basın dışı sermaye, basına dahil olmuş ve Babıali’deki geleneksel gazete patronu anlayışı önemli ölçüde kırılmaya uğramıştır. Doğru cevap B'dir.

Türkiye İstatistik Kurumunun 2013 yılında yaptığı bir araştırmanın verilerine göre, gazetecilik ve enformasyon alanında 16 bin kişilik işgücüne karşılık 3 bin işsiz olduğu tespit edilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’de 50 bin gazeteciden sadece 3 bini sendikalıdır. Doğru cevap B'dir.

Basında gitgide yayılım gösteren esnek çalışma biçimleri de medya çalışanlarını tehdit eden yeni bir oluşum olarak göze çarpmaktadır. Sermaye, kârlılığını sınırlayan katı uygulamalardan kurtulmak amacıyla çalışma saatlerini ve koşullarını esnetmiş bu dönüşümden önemli ölçüde kâr sağlamıştır. Böylelikle sosyal güvencenin getirdiği ek yüklerden kurtulmuş, mekan ve maliyet tasarrufu yapmış ve süreçleri en çok kendi lehine dönüştürmüştür. Esnek çalışma biçimleri zorunlu maliyetleri düşürmekte, kadrolu çalışanların sorumluluklarını hafifletmekte, istihdamı azaltmakta ve bu amaçla teknolojiden sonuna kadar faydalanmaktadır. Doğru cevap E'dir.