MEDYADA ÇALIŞMA HAYATI - Deneme Sınavı - 4

Başyazıya dayanan gazetecilik anlayışından haber ve resme dayalı gazeteciliğe geçildi. Bu dönüşümde en büyük pay 1948’de kurulan Hürriyet’in olmuştur.

Hürriyet gazetesi 1 Mayıs 1948 günü, deneyimli bir gazeteci olan Sedat Simavi tarafından çıkarılmıştır. Hürriyet basım tekniği olarak da son derece modern ve süratli- saatte 5 renk üzerinden 44 bin nüsha basabilen bir rotatifle işe başlamıştır. Bu yeniliklerle kısa zamanda okurunun ilgi ve sevgisini kazanan gazetenin tirajı birkaç ayda 16 binlere ulaşmıştır. 1948 Londra Olimpiyatlarına muhabir göndermesi ve onun haber ve resimlerinin gazetede yayınlanmasıyla gazete 51 bin gibi o güne kadar görülmemiş tirajlara ulaşmıştır.

Haldun Simavi, Hürriyet’ten ayrılınca ona rakip olmayacak bir gazete çıkarma arayışına girer. Yenilikçi bir düşünce ile çok kişiye hitap edecek olan gazete 1966 yılında “Son” adıyla çıkar. Bu gazete Günaydın’a geçişi sağlamıştır. Aktüalite, bol resimli, kısa haberli, sansasyonel haberlere, fotoromanlara yer veren magazin ağırlıklı bir bulvar gazetesi hüvi-yetindedir. Dört sayfa ve kokulu yayınlanan gazete 250 bin tiraj sağlamış ve bulvar gazetesinin başarılı olduğunu göstermiştir. Simavi, 26 Kasım 1968’de Günaydın gazetesini çıkartmıştır. Günaydın’ın öncülüğünde önem kazanan ofset teknolojisi 1970’lerin başından itibaren diğer büyük gazeteler Hürriyet, Milliyet ve Tercüman tarafından da
kullanılmaya başlanmıştır.

80’li yıllarla birlikte Türk basınına işadamları daha fazla girmeye başlamıştır. Güneş gazetesi Mehmet Ali Yılmaz’ın sahipliğinde yeni bir gazete olarak yayın hayatına başlamıştır. Kısa zaman sonra bu işadamı hükümette bakan olmuştur. Yine kısa zamanda bir medya devi hâline gelen Aydın Doğan da gazete patronluğuna ilk adımını Milliyet gazetesini alarak bu yıllarda atmıştır.

Basına yeni gazetelerin katılması rekabeti körüklemiş ve gazeteler reklam pastasından daha büyük pay almak için lotarya ve promosyon yarışlarına girmişlerdir. Kupon gazeteciliği denen bu uygulamayla okuyuculara belli sayıda kestiği kuponlarla çekilişe katılma hakkı verme uygulaması artan rekabetle tek kupona çekilişe katılmaya kadar düşürülmüştür.

Doğan grubu medyada büyük bir güç olduktan sonra özellikle 2007’den sonra AKP hükümetinin ikinci kez iktidara gelmesiyle yapılan düzenlemelerle gazete ve televizyonda tiraj, reyting ve reklam pazar payını kaybetmeye başlamıştır.

Uzan ailesinin “medya” alanındaki en dikkate değer girişimi, Ahmet Özal’la ortaklaşa 1989 Ağustos’ta kurdukları Magic Box Şirketiyle Türkiye’nin ilk özel televizyonu Star 1’i faaliyete geçirmeleridir.

Basın işletmeleri çalışan sayısı, üretim kapasitesi ve ciro büyüklüğü bakımından: küçük (1-6 çalışan kişi), orta büyük (6-50 çalışan kişi), büyük (50-2000 çalışan kişi) ve mega işletmeler (2000 ve üzeri çalışan kişi) boyutunda hizmet vermektedir.

Adi ortaklık: (Kanun no: 6098/2011 tarih ve 1.7.2012’de yürürlüğe giren Borçlar kanunu, Madde 620-621’ye göre) iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir. Her ortak, para, alacak veya başka bir mal ya da emek olarak, ortaklığa bir katılım payı koymakla yükümlüdür. Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa katılım payları, ortaklığın amacının gerektirdiği önem ve nitelikte ve birbirine eşit olmak zorundadır (http://www.resmîgazete.gov.tr)

Komandit Şirket: (şahıs şirketi) (Madde 304-328): “Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirket komandit şirkettir.” “Sorumluluğu sınırlı olmayan ortaklara komandite, sorumluluğu sınırlı olanlara komanditer denir.” “Komandite ortakların gerçek kişi olmaları gerekir. Tüzel kişiler ancak komanditer ortak olabilirler.” Kollektif şirket için uygulanan birçok kanun maddesi komandit şirketler için de geçerlidir. En az sermaye zorunluluğu yoktur.

Takvim-i Vekayi

Tercüman-ı Ahval

Yılmaz Grubu

I. Kollektif Şirket
II. Komandit Şirket
III. Anonim Şirket

Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından kurulur.

I, II ve III

Dikey birleşme

Aydede

Anonim şirkette pay sahiplerinin şirkete borçlanmasını yasaklamaktadır.

Vekayi-i Mısriye

Uzan ailesinin “medya” alanındaki en dikkate değer girişimi, Ahmet Özal’la
ortaklaşa 1989 Ağustos’ta kurdukları Magic Box Şirketiyle Türkiye’nin ilk özel televizyonu Star 1’i faaliyete geçirmeleridir. 7 Mayıs 1990’da test yayınlarına başlayan kanal Eylül 1990’da düzenli yayınlara başlamıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

2000’lere doğru Türkiye’de medya alanındaki yatırımlarıyla dikkat çeken bir diğer medya grubu da Şahenk Ailesinin Doğuş Grubudur. Grup özellikle banka, otomotiv ve medya alanındaki yatırımlarıyla bilinmektedir. Doğuş Grubu, 1993 yılında Doğan Grubu ile birlikte kurduğu Kanal D televizyonu ile medya sektörüne girmiş ve iki yıl sonra da çekilmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.