Günümüzdeki anlamıyla sendikalar nerede ortaya çıkmıştır?
Çözüm Açıklaması
a
Soru 2
Uluslararası Çalışma Örgütü hangi yıl kurulmuştur?
Çözüm Açıklaması
e
Soru 3
1923 yılında Türkiye'de gerçekleştirilen hangi olay sendikal örgütlenme açısından önem taşımaktadır?
Çözüm Açıklaması
b
Soru 4
Uluslararası Gazeteciler Federasyonu hangi yılda kurulmuştur?
Çözüm Açıklaması
b
Soru 5
Aşağıda, 1971 yılında kabul edilen hukuki düzenlemelerden hangisinin 5. maddesi toplu sözleşmelerin avantajlarından yararlanma hakkına sahip olmakla kalmayacakları aynı zamanda maddi ve manevi iş güvencesinin yanı sıra toplumsal konumlarına denk düşen ve ekonomik bağımsızlıklarını garanti eden bir ücret güvencesi sağlayan bireysel bir iş sözleşmesini de yapmaya da hak kazanmaları gerektiğini dile getirmektedir?
Çözüm Açıklaması
c
Soru 6
Basın sektöründe aşağıdakilerden hangi durumun mantığı kamu yayıncılığı ve devletin basın alanından çekilmesi, sadece hukuki düzenlemeleri yapması, bu durumun basın sektöründeki verimliliği de artıracağı,hizmet veya ürünün kalitesini artırırken fiyatı da düşüreceği iddiasına dayanmaktadır?
Çözüm Açıklaması
a
Soru 7
Atipik istihdam aşağıdaki kesimlerden hangisini kapsamamaktadır?
Çözüm Açıklaması
a
Soru 8
Aşağıdakilerden hangisi fikir işçilerinin örgütlendiği sendikalardan biridir?
Çözüm Açıklaması
A
Soru 9
Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (2006) yayınlamış olduğu bir raporda aşağıdaki bilgilerden hangisi yer almaktadır?
Çözüm Açıklaması
E
Soru 10
I. Basın özgürlüğü
II. Gazetecilik mesleğinin toplum içindeki yeri
III. Gazetecilerin maaşlarındaki düşüş
Yukarıdakilerden hangileri gazetecilerin mesleki ve sosyal haklarının diğer işçilere göre daha farklı ve özel bir şekilde düzenlenmesinin nedenlerindendir?
Çözüm Açıklaması
Gazetecilerin mesleki ve sosyal haklarının diğer işçilere göre daha farklı ve özel bir şekilde düzenlenmesinin nedenlerini üç başlık altında incelemek mümkündür: • Gazeteciliğin diğer iş kollarına göre farklı çalışma tarzı, • Gazetecilik mesleğinin toplum içindeki yeri, • Basın özgürlüğü.
Soru 11
Basın özgürlüğü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Çözüm Açıklaması
Basın Özgürlüğü Düşünceyi açıklama özgürlüğünün bir alt türü olan basın özgürlüğü; haber, fikir ve düşünceleri serbest olarak toplayıp, yorumlama, eleştirme ve basabilme başka bir deyişle çoğaltıcı araçlarla çoğaltabilme ve bunları yine serbest olarak yayımlayıp dağıtabilme serbestîsidir. Bu özgürlük “maddi” ve “biçimsel” olarak ikiye ayrılır. “Maddi Basın Özgürlüğü”; haber, bilgi sağlama serbestîsi, haberlerin içerik ve yapısını belirleyebilme ve yayınlayabilme serbestîsi, haberlerin çoğaltılıp, dağıtılabilmesi serbestîsi olarak ifade edilen her türlü devlet müdahalesini yasaklayan üç unsurdan oluşmaktadır. “Biçimsel Basın Özgürlüğü” ise hür ve demokratik toplumda basının kamuoyu oluşturma, siyaset yapabilme görev ve yetkileri olmasının gereği, basının bir kurum olarak işletme araç ve gereçleriyle birlikte korunması olarak ifade edilmektedir (Dönmezer, 1976) Basın özgürlüğünün tarihsel gelişimine uygun olarak yalnızca devlet müdahalelerine karşı korunan bir hak olarak düşünülmesi yetersizdir. Serbestrekabet ilkeleri çerçevesinde ticari bir işletme niteliğindeki basın işletmelerinde çalışan gazetecilerin özgürce çalışabilmesini sağlamak için hem işverenler hem de başka basın işletmelerine hatta sendika gibi kolektif güçlere karşı da korunması gerekmektedir. Zira gazetecilerin belirtilen kişi veya kurumlara karşı korunması olarak “Basının İç Özgürlüğü”, “Basın İçi Demokrasi” ya da “Basın Özgürlüğünün Ekonomik Görünüşü” olarak da adlandırılan, bu özgürlüğün amacı, gazetecinin gerçekleri ifade ederken herhangi bir baskı altında kalmamasını sağlamaktır. Başka bir deyişle basının iç özgürlüğünün amacı, gazetecinin çalışmalarını kamu yararına uygun bir şekilde sürdürebilmesini sağlamak, kişisel ve özel çıkarlar uğruna yayına gölge düşmesini önlemektir (Dönmezer, 1976; Tuncay, 1989).
Soru 12
Aşağıdakilerden hangisi gazetecilerin özel bir kanunla korunmalarını zorunlu kılan nedenlerden biri değildir?
Çözüm Açıklaması
Gazeteciliğin Diğer İş Kollarına Göre Farklı Çalışma Tarzı Teknolojik gelişmeler pek çok sektörü olduğu gibi basın sektörünü de etkilemiştir. Bilgi teknolojilerindeki gelişmeler basın sektöründe yazılı basın gazeteciliğine ilave olarak radyo- televizyon gazeteciliği ile İnternet gazeteciliği adı altında iki yeni gazetecilik türünün ortaya çıkmasına yol açmıştır. Radyo televizyon gazeteciliği ile internet gazeteciliğinde yaşanan gelişmeler sayesinde, haberin daha hızlı bir şekilde ve daha büyük kitlelere ulaştırılabilir hâle gelmesi, haberi önemli bir rekabet ürünü hâline getirmiştir. Bu nedenle haberin haber olma niteliğini kaybetmeden piyasaya hızlı bir şekilde sunulması gerekmektedir. Aksi takdirde basın işletmesi istediği tiraj artışını sağlayamayacaktır. Tiraj endişesine bağlı olarak sürdürülen bu çabalar, gazetecinin çalışma temposunu etkilemekte ve aşırı çalışmasına neden olmaktadır. Bu yüzden çok yoğun ve hızlı bir tempoda çalışma gerektiren gazetecilik çok özveri isteyen, stresli, hayat standartlarını zorlayan meslekler grubuna dâhil olmaktadır. Gazetecilik mesleğinin bu özellikleri, gazetecilerin özel bir kanunla korunmalarını zorunlu kılmaktadır (İçel- Ünver, 2009).
Soru 13
Türkiye’de gazetecilerin çalışma hayatına yönelik ilk kanuni düzenleme kaç yılında yapılmıştır?
Çözüm Açıklaması
TÜRKİYE’DE GAZETECİLERE YÖNELİK HUKUKİ DÜZENLEMELER Türkiye’de gazetecilerin çalışma hayatına yönelik hukuki düzenlemeler 1864 tarihine kadar uzanmaktadır. Ancak bu konuda ilk kanuni düzenleme 1952 tarihli 5953 sayılı Basın İş Kanunu’dur.
Soru 14
I. Çalışma yaşamını en ince ayrıntısına kadar düzenlemek isteyen eğilim,
II. Gazetecilerin çalışma saatlerinin gazetelerin çıkarılmasına göre yapan düzenlemenin değiştirilmesi gereği,
III. Basını devlet içinde dördüncü güç olarak kabul eden düşünce,
IV. Basının siyasi iktidarla paralel gitmesinin gerekliliği,
Yukarıdakilerden hangisi Basın İş Kanunu’nun yürürlüğe girmesinde gazetecilik mesleğine özgü etkili olan bazı nedenlerdendir?
Çözüm Açıklaması
Bu nedenlere ilave olarak, Basın İş Kanunu’nun yürürlüğe girmesinde gazetecilik mesleğine özgü bazı nedenler de etkili olmuştur. Bunlar: • Çalışma yaşamını en ince ayrıntısına kadar düzenlemek isteyen eğilim, • Gazetecilerin çalışma saatlerinin gazetelerin çıkarılmasına göre ayarlanması gereği, • Gazetecilerin çoğunun ücretli çalışanlar olması ve çıkarlarının her zaman işverenlerin çıkarlarıyla bağdaşmayacağı gerçeği, • Basını devlet içinde dördüncü güç olarak kabul eden düşünce, • Basının siyasi iktidarın her an tecavüzüne uğrama olasılığı veya basın özgürlüğünün sınırlanma olasılığıdır.
Soru 15
Cumhuriyet döneminin ilk Basın Kanunu aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm Açıklaması
1924 Anayasası’nın çizdiği belirtilen genel çerçeve içinde, Cumhuriyet döneminin ilk Basın Kanunu olan, 1931 tarihli Matbuat Kanunu, 1931’de Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Soru 16
1938 Tarihli Basın Birliği Kanunu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Çözüm Açıklaması
Basın Birliği Kanunu’nda, ayrıca yürürlüğe girdiği dönemde çalışanların mesleki örgütlenmelerine ilişkin bir kanun olmadığı için, sendikal haklar, sözleşme ve kıdem tazminatı gibi bazı hususlar da düzenleme konusu yapılmıştır. Daha çok mesleki örgütlenme açısından önem taşıyan bu Kanun’un, yürürlüğe girmesinden sonra 25.06.1907’den beri faaliyette bulunan İstanbul Matbuat Cemiyeti, Türk Basın Birliği’ne katılmıştır(Gökçek Karaca, 2010). Belirtilen özelliklerin dışında, Basın Birliği Kanunu, gazeteci ile işveren arasındaki hukuki ilişkinin yazılı sözleşmeye dayanması koşulunu öngörmüştür. Bu koşula uyan ilk işletme, aynı zamanda resmi devlet ajansı olan Anadolu Ajansı olmuştur. Bu anlamda bilinen ilk sözleşme örneği, 1 Mayıs 1942 tarihini taşımaktadır.
Soru 17
I. Kanun, gazete yöneticileri için yüksek öğrenim zorunluluğu koymuştur.
II. Kanun, gazete ve dergide çalışan bütün muhabir, yazar, fotoğrafçı, ressam ve idare memurlarının adlarının hükümete bildirilmesini istemiştir.
III. Kanunun yayınlandığı dönemde diploması olmayıp da bu görevlerde bulunan kişilerin işlerine son verilmesi hükmü yer almaktadır.
Yukarıdakilerden hangisi 1931 tarihli Matbuat Kanunu’nun çalışma yaşamına ilişkin önemli hükümlerindendir?
Çözüm Açıklaması
1931 tarihli Matbuat Kanunu’nun çalışma yaşamına ilişkin önemli hükümleri şöyle sıralanabilir (Topuz, 1996): • Kanun, gazete yöneticileri için yüksek öğrenim zorunluluğu koymuştur. Gazete ve dergilerin başyazarları, genel yayın müdürleri ve yazı işleri müdürlerinin yüksek okul bitirmeleri gerektiğini, ancak kanunun yayınlandığı dönemde diploması olmayıp da bu görevlerde bulunan kişilerin yüksek öğrenim zorunluluğu dışında bırakıldığını hüküm altına almıştır. • Kanun, gazete ve dergide çalışan bütün muhabir, yazar, fotoğrafçı, ressam ve idare memurlarının adlarının hükümete bildirilmesini istemiştir. Söz konusu düzenleme, gazetede çalışan herkesi kontrol altında tutabilmek amacıyla konulan idarî bir tedbirdir.
Soru 18
Radyo- televizyon gazeteciliği ile İnternet gazeteciliği adı altında iki yeni gazetecilik türünün ortaya çıkmasına yol açan neden aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm Açıklaması
Gazeteciliğin Diğer İş Kollarına Göre Farklı Çalışma Tarzı Teknolojik gelişmeler pek çok sektörü olduğu gibi basın sektörünü de etkilemiştir. Bilgi teknolojilerindeki gelişmeler basın sektöründe yazılı basın gazeteciliğine ilave olarak radyo- televizyon gazeteciliği ile İnternet gazeteciliği adı altında iki yeni gazetecilik türünün ortaya çıkmasına yol açmıştır
Soru 19
Aşağıdakilerden hangisi Basın İş Kanunu Öncesinde Yürürlüğü Giren Kanunlar'dan biri değildir?
Çözüm Açıklaması
Basın İş Kanunu Öncesinde Yürürlüğü Giren Kanunlar 1864 yılından 5953 sayılı Basın İş Kanunu’nun kabul edildiği 1952 tarihine kadar, esasen basının görevleri, basın özgürlüğü veya bu konuda yasak ve sınırlamalar ihtiva eden çeşitli kanunlar vardır. Dolaylı olarak gazetecilere yönelik hükümler de içeren bu kanunlar, şu şekilde sıralanarak açıklanabilir: • 1864 tarihli Matbuat Nizamnamesi, • 1876 tarihli Kanuni Esasi, • 1908 tarihli II. Meşrutiyet Anayasası, • 1909 tarihli Matbuat Kanunu, • 1924 tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, • 1926 tarihli Borçlar Kanunu, • 1931 tarihli Matbuat Kanunu, • 1938 tarihli 3511 Sayılı Basın Birliği Kanunu’dur. • 1864 Tarihli Matbuat Nizamnamesi
Soru 20
Alıcının mesaja verdiği tepkinin kaynak tarafından öğrenilmesine ne ad verilir?
Çözüm Açıklaması
İletişim sürecinde, iletişimin eksiksiz gerçekleşebilmesi için koşullardan biri de alıcının mesaja verdiği tepkinin kaynak tarafından öğrenilmesi anlamına gelen geribeslemedir. Bu ögenin var olmadığı durumlarda iletişimin tek yönlü olduğu söylenebilir. Dolayısıyla mesajın alınıp alınmadığını, derecesini, bu mesaja olan tepkiyi bilmek mümkün olmamaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır.
