MEDYADA ÇALIŞMA HAYATI - Deneme Sınavı - 16

Versay Barış Antlaşması

Gazetecilik mesleğinin toplum içindeki yeri

Matbuat Nizamnamesi

1876 tarihli Kanuni Esasi

1931 Tarihli Matbuat Kanunu

1952 tarihli 5953 sayılı Basın İş Kanunu

Ücretle çalışan gazetecilerin iş ilişkileri içerisinde korunmasına ilişkin ilk düzenleme İsveç’te kabul edilen 1766 tarihli Basın Özgürlüğü Kanunu’dur. T

Basının devlet içinde herhangi bir gücünün bulunmaması

Mevkute sözlük anlamıyla politik, kültürel, bilimsel, sosyal haber ya da araştırmalar içeren, gazeteye oranla daha çok sayfadan oluşan, nispeten uzun belli aralıklarla yayımlanan basılı eserlere, süreli yayınlara denir.

1982 Anayasası

Gazeteci sayılmanın ilk koşulu, Türkiye’de yayınlanan gazete veya sürekli yayınlar ya da haber ajanslarında çalışmasıdır.

Öte yandan Türkiye’de yayınlanan bir süreli yayında çalışan gazeteci hakkında Basın İş Kanunu hükümlerinin uygulanabilmesi için Türk vatandaşı olma koşulu aranmamaktadır.

Türkiye’de yayınlanan herhangi bir gazete, süreli yayın, haber ajansı ya da özel radyo ve televizyonda bir iş sözleşmesi ile değil eser ya da yayın sözleşmesi ile çalışan serbest gazeteciler hakkında Türk Borçlar Kanunu uygulanır.

Basın İş Kanununun, uygulanacağı işyerlerini sınırlı olarak belirlemiş olması nedeniyle internet üzerinden yayın yapan internet haber sitelerinde çalışan kişiler hakkında Basın İş Kanunu hükümleri uygulanamaz (Sümer, 2013).

Yukarıda yapılan tanıma göre aşağıda değinilen üç koşula uygun şekilde gazeteci çalıştıranlar Basın İş Kanunu’na göre işveren sayılırlar. Bu şartlar şunlardır: • Çalıştırdığı gazeteci ile iş ilişkisinin iş sözleşmesine dayanması • Gazeteciyi çalıştırdığı işyerinin Kanunda öngörülen işyerlerinden olması, • Gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi olma

Sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça gazeteci yüklendiği işi bizzat yapmakla yükümlüdür. Gazetecinin işi bizzat yapması, onun bu edimini başkasına devredememesi ve işin ifasında kendisinin seçeceği yardımcıları kullanamaması sonucunu doğurur. Bu nedenledir ki; gazetecinin ölümü hâlinde işi miras yoluyla mirasçılarına geçemez. Gazeteci sağlığında işini kendi seçtiği herhangi bir kişiye devrederek işinden ayrılamaz (Gökçe, 2010). Gazetecinin göreceği işin basın iş sözleşmesinde yer alması zorunludur. İşveren tek taraflı olarak gazetecinin göreceği işi değiştiremez. Basın iş sözleşmesi ile işçinin kanuna veya ahlaka aykırı olan ya da insan onuru veya kişiliği ile bağdaşmayan bir işi göreceği kararlaştırılamaz

Fesih, sözleşmenin taraflarından birinin sözleşmeyi sona erdirmeye ilişkin irade açıklamasıdır.

Bildirim süreleri karşı tarafa fesih bildirimin yapılması ile birlikte işlemeye başlar. İş sözleşmesinin askıda kaldığı hâllerde, örneğin, askerlik, hastalık, doğum, gözaltına alınma ve tutuklanma gibi nedenler, bildirim süreleri işlemez.

Basın iş sözleşmesi kanunda öngörülen hâllerden biri ile sona eren gazetecinin, kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmesi için ayrıca, basın iş sözleşmesinin mesleğe ilk giriş tarihinden itibaren en az beş yıl sürmüş olması gerekmektedir.

Basın İş Kanunu’na göre gazete işletmelerinde görevlerinin niteliği itibariyle sürekli çalışan gazeteciler için günlük iş süresi gece ve gündüz dönmelerinde sekiz saattir.

Günlük bir gazetede çalışan bir gazeteciye, en az bir yıl çalışmış olmak kaydıyla yılda dört hafta tam ücretli izin verilir.

Geribesleme (feedback): İletişim sürecinde, iletişimin eksiksiz gerçekleşebilmesi için koşullardan biri de alıcının mesaja verdiği tepkinin kaynak tarafından öğrenilmesi anlamına gelen geribeslemedir. Bu ögenin var olmadığı durumlarda iletişimin tek yönlü olduğu söylenebilir. Dolayısıyla mesajın alınıp alınmadığını, derecesini, bu mesaja olan tepkiyi bilmek mümkün olmamaktadır. Yukarıda bahsedilen dört öge (verici, alıcı, ileti, kanal) bir iletişimin oluş- ması için zorunlu ögeler iken beşinci öge olan geribesleme, etkili bir iletişim için olmazsa olmazdır.

Günümüzde gazete, radyo, televizyon, İnternet, dergi gibi kitle iletişim araçlarının tümünü ifade etmek için medya kavramı kullanılmaktadır. Medya kavramının kullanımında, özel televizyonlarının yayına başlaması, gelişmesi ve dünyadaki küreselleşme eğilimi ile kültürel etkileşim etkili olmuştur.