MEDYA VE REKLAM

Radyo, “sesin elektromanyetik dalgalar aracılığı ile belli bir yerden vericiye iletilmesi,
oradan da özel alıcı aygıtlar yoluyla topluma aktarılmasıdır.”

Gazeteden sonra, kitlelerle buluşan ikinci kitle iletişim aracı radyodur. Özellikle 1940’lı yıllar, radyoculuk açısından en parlak dönemlerdir. O yıllarda radyo oturma odalarının en önemli bölümlerini süsler ve ailece akşamları hep birlikte radyo dinlenirdi.

II. James Clerk-Maxwell, 1864

I. Alman Heinrich Hertz, 1887

IV. Edouard Branly, 1890

III. Guglielmo Markoni, 1899

Böylece 6 Ocak 1927’de, İstanbul’da, Türkiye’nin ilk radyo yayını başlar.

Radyo Reklamlarında Düşünsel Yaratım Süreci:

Özgün Olmalıdır,

Basmakalıp olmamalıdır,

Dikkat çekmelidir,

Yaratıcı düşün etkin olmalıdır.

Radyo Reklamlarında Yaratıcı Yapım Süreçleri

• Araştırma ve bilgi toplama

• Ürün ya da hizmeti tanımak ve tanımlamak

• Hedef kitleyi tanımak

• Yaratıcı düşüncenin iletiye dönüşmesi

Doğru cevap A'dır.

Reklam Mecrası Olarak Radyonun Avantajları

Reklam aracı olarak radyo diğer kitle iletişim araçlarına oranla pek çok avantaja sahiptir.

• Radyo uzmanlaşmış bir araçtır

• Kişisel bir araçtır 

• Geniş bir dinleyici kitlesine ulaşır

• Her yerde dinlenebilir

• Müziğin gücünden yararlanır

• Yayıncı ve dinleyici açısından hızlı ve esnektir

• Radyoda maliyet düşüktür

• Zihinsel görüntü yaratma gücü vardır

• Yerel gücü yüksektir

• Yüksek kabul edilebilirlik seviyesindedir

Dünyada ve ülkemizde radyo yayınlarının başlaması 1920’li yılların ikinci yarısına rastlamaktadır. Reklam aracı olarak radyonun kullanılması da aynı yıllara rastlar. İlk ticari radyo ABD’de 1922 yılında kurulur ve ilk radyo reklamı yayınlanır.

1894’de İtalyan Markoni, Bologna’da, mors alfabesi ile uzaktan haberleşme denemeleri yapmaktadır. Yine aynı yıllarda diğer taraftan ilk antenin yapımı da gerçekleştirilmiştir. Mors Alfabesi ile yapılan denemeler hertz adını alır ve önceleri 400, sonraları 2000 metreye kadar ses iletebilen dalgalar kullanılır.

1920’li yıllarda düzenli radyo yayınlarının başlamasıyla birlikte reklamcılık alanında büyük bir dönüşüm yaşanmıştır. Ticari yayıncılığın beşiği olan Amerika, radyo reklamcılığına öncülük etmiştir. Radyo alıcı sayısının artmasıyla birlikte radyo istasyonları da çoğalmıştır. Radyo sayesinde reklam yapımları yavaş yavaş radyoya kaymış sonrasında televizyonun yayın hayatına başlamasıyla reklamcılık
önemli bir sektör olmuştur.

Radyonun öncü teknolojilerinden biri olan telsiz telgraf, ilk kez Kurtuluş Savaşı sırasında haberleşme ihtiyacının karşılanması için kullanılır. Türkiye Cumhuriyeti’ nin kurulmasıyla birlikte 1925 yılında “Telsiz Tesisi Hakkında Kanun” adıyla bir yasa çıkartılmıştır. Bu yasa, merkezi Ankara’da olmak üzere yurt geneline yayılacak bir telsiz ağı öngörüyordu. Yasayla birlikte Türkiye’de radyo yayıncılığı- nın vericiler yönünden alt yapısını oluşturacak teknik donanımın oluşturulması da tasarlanmış oluyordu ki, bu dönemde alt yapı PTT’nin elindeki 5‘er KW’lık vericilerden ibaretti.

Radyoculuğun ilk on yılının devlet desteğinde ve özel girişim elinde yapılması başarısızlıkla sonuçlanır. İlk on yılın bütün olumsuz koşullarına bir de 1928 dünya genelinde yaşanan ekonomik kriz eklenince, Türkiye Cumhuriyeti ekonomik alanda devletçilik politikasını benimser. Cumhuriyet hükümeti 1936
Ağustosun da çıkardığı bir kararname ile radyonun yönetimini doğrudan ele alır. Böylece yayıncılık alanında Türkiye’de yeni bir dönem başlar.

1946 yılı aynı zamanda Türkiye’nin çok partili hayata geçtiği dönemdir. Bu da Türkiye radyoculuğunu doğrudan etkilemiştir. Bu etkilenmeyle birlikte yayın politikası, örgüt ve yönetimi değişen radyo, iktidar ve muhalefet arasındaki çekişmelerin vazgeçilmez öğesi halini alır.

1960 yılı hem Türk siyasal yaşamı hem de radyo yayıncılığı adına en önemli dönemlerden biridir. 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi’ni hazırlayan nedenleri öncelikle açmak gerekir. Ülkede artan enflasyon, ekonomik kriz, siyasal ortamı gerginleştiren nedenler arasında sayılabilir. Bu yıllarda 1924 Anayasasına
tepki olarak 1961 anayasası oluşturulmuştur. Bu anayasa ile ülkede demokratik ve özgürlükçü bir ortam oluşmuş ve birey devlet karşısında daha güçlü konuma gelmiştir.

1982 Anayasasının 133. maddesi ile biçimlenen radyo televizyon yayıncılığı yeni bir düzenlemeye tabi tutulmuştur. 12 Eylül rejimi ve 1982 Anayasası ile, radyo ve televizyon yayıncılığına getirilecek yeni düzenlemenin de, rejimin genel niteliklerini taşıması kaçınılmazdır. 1983 yılında, 1982 Anayasası hükmüne uygun olarak çıkartılan 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu, adından da
anlaşılacağı gibi ilk kez TRT ile sınırlanmamıştır.

Radyo reklamları için başvurulan formatları şöyle sıralayabiliriz:
• Düz anons: Tek bir spikerin reklamı seslendirmesi ile yapılır. Etkiyi artırmak için zaman zaman ünlü kişilerin seslerinden de yararlanılır.
• Donut format: Bu formatta düz anonstan farklı olarak müzik kullanılır.
• Diyalog ve ses efektleri: Bir ya da birden fazla spiker reklamı sunar. Bunlara ek olarak müzik ve ses efektleri de kullanılır.
• Müzikli veya cıngıl format: Müzik, reklamın algılanmasını kolaylaştırdığı gibi iyi bir cıngılla da reklamın kalıcılığı sağlanır. Cıngıl: Reklamı yapılacak ürün ya da hizmet için özel olarak bestelenmiş reklamı yapılan ürün ya da hizmetin üstünlüklerini anlatan sözlü müzik parçalarıdır. Bir anlamda cıngıllar hareketli ve ritmik müzik parçalarıdır. Bazen reklamın tümü cıngıl olabilir.
• Mizah: Mizah hangi formatta olursa olsun reklamın etkisini artırmak için sıkça başvurulan yöntemlerdendir.

Reklam verenler tarafından çokça tercih edilmesine karşın radyo reklam aracı olarak dezavantajlara da sahiptir. Dinleyicilerin dikkatsiz oluşu ve görüntünün olmaması radyonun reklam mecrası olarak en önemli dezavantajlarıdır (Altunbaş, 2003).