REKLAMIN TARİHİ

Reklam; ''önceden belirlenmiş belirli bir hedef kitleye, belirli bir ücret karşılığında, reklamı yapan işletme bilinerek, reklam mesajını iletmede geniş kitlelere ulaşabilecek olan yayın araçlarından yer ve zaman satın alınarak kitlesel bir şekilde yapılması'' olarak tanımlanmaktadır. 

Ortaçağ'ın ekonomik yapısı ve toplumsal yapısı, üretimde tezgahların kullanılmaya başlaması, artı üretimin değişik ve yeni pazarlarda değerlendirilmesi gerekliliği ve ulaşımdaki gelişmeler reklamcılığın gelişmesinde etki olan faktörler olarak ön plana çıkmaktadır. 

Reklamcılıkla ilgili gelişmeler sonucunda 1666'da London Gazette özel bir reklam eki yayımlamaya başlamıştır.  

Kontrol devrimi kitle iletişim telekomünikasyon teknolojilerindeki hızlı değişimleri ifade etmek için kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra Sanayi Devrimi süresinde ortaya çıkan toplumsal düzeylerdeki ekonomik ve politik kontrol kaybının önlenmesini anlatmaktadır.  

İlk reklam ajansı 1842 yılında Volney Palmer tarafından ABD'de kurulmuş ve faaliyete geçmiştir. 

Bir reklam ajansındaki ilk araştırma birimi 1915 yılında J. Walter Thompson tarafından kurulmuştur. 

İlk radyo istasyonu 1922 yılında WEAF tarafından kurulmuş ve daha sonra radyo, reklamcılık için önemli bir mecra haline gelmiştir. 

İlk özel reklam programı 1924 yılında N.W. Ayer&Son firması tarafından hazırlanmış, bu dönemde radyolar reklamdan kısa sürede önemli gelirler elde etmeye başlamışlardır. 

1929 yılında tüm dünyada büyük bir ekonomik kriz yaşanması reklama yapılan harcamaların azalmasına neden olmuş ve tüketiciler reklama yönelik olumsuz duygular beslemeye başlamıştır. II. Dünya savaşı döneminde yaşanan olumsuzluklara rağmen 1940 ve 1950'li yıllarda reklamcılık büyük bir hızla gelişmiştir. 

1940'lı yıllarda reklamın hızlı gelişimin arkasında radyo yayınlarının çoğalması, güçlenmesi ve televizyonun izler kitlesinin çoğalması yatmaktadır. Bu yıllarda firmaların reklama ayırdıkları bütçeler büyümüş, reklam alanında faaliyet gösterecek şirketler reklam sektörünün temellerini atmaya başlamıştır. 

Osmanlı'da ilk basılı reklam örneği 1860 yılında Tercüman-ı Ahval Gazetesinde yayımlanmıştır. 

Osmanlı'da ticaretin artması ve zamanla özel gazetelerin çoğalması daha fazla ürünün reklamının yapılmasına neden olmuştur. Bu gelişmelerle birlikte, bir yandan da başlangıçta tekdüze olan reklam metinlerinin üslup ve yöntem değiştirmeye başladığı görülmektedir. 

1908 yılında II. Meşrutiyet ile birlikte basın özgürlüğü gelmiş ve özel gazete sayısı artmıştır. Bu dönemde reklamcılık kısmen canlanmış ve 1909 yılında Osmanlı'nın ilk reklam şirketi olan İlânat Acentası kurulmuştur.  

1940'lardan sonra özellikle okuma yazma oranının artması ve buna bağlı olarak gazete satışlarının artmasıyla reklamcılık da canlanma sürecine girmiştir. 

1944 yılında Guy Scialom'un kurduğu Grafika, reklamcılığın Türkiye'deki önderlerinden Eli Acıman, Vitali Hakko ve Mario Began'ın kurduğu Faal Reklam Acentası gibi şirketler ilk reklam ajansları arasında sayılmaktadır. 

Bu yıllar reklamcılar açısından karanlık yıllar olarak adlandırılmaktadır. Bunun nedeni 1957 tarihli Bakanlar Kurulu kararnamesi ile gazete ve dergilere ilan verme hakkı sadece Resmi İlanlar Şirketi'ne tanınmıştır. Böylece ajanslar ve prodüktörlerin yayın organlarıyla doğrudan doğruya ilişki kurma imkanları elinden alınmıştır. 

Üretimde iş bölümü iş verimliliğinin artmasının en önemli nedenlerinden birisidir. Bu hem verimliliğin artmasını hem de daha kısa zamanda daha fazla ürünün üretilmesini sağlamıştır. Seri üretime geçilmesiyle başlayan seri üretim bandı iş başında verimliliğin artırılması için kullanılmış ve böylece kısa sürece çok daha fazla ürün üretilmeye başlamıştır. Bir süre sonra ihtiyaçtan fazla ürün üretilmesi, bu ürünlerin nasıl satılacağı sorununu ortaya çıkarmış ve reklamcılık burada imdada yetişmiştir. 

Fabrikaların kuruluş yerlerinin yerleşim bölgelerine uzak olması ve nüfusun çoğalması üreticiyi tüketiciden uzaklaştırmıştır. Üretilen üründen tüketicinin haberdar olması için reklam yapmak zorunlu hale gelmiş ve bu mesafenin uzaması reklam faaliyetlerine duyulan ihtiyaçları da artırmıştır.  

Üretimde çalışan kişi sayısının artması bu çalışanların toplumun büyük bir kesimini oluşturması orta sınıfın gelişmesine yol açmış ve orta sınıf zamanla daha da büyümüştür. Bu gelişmeden sonra işletmelerin büyük kısmı ürün ve hizmet pazarlama politikalarını orta sınıfın gelirine ve özelliklerine göre belirlemeye başlamışlardır. Dolayısıyla orta sınıflar reklamcılar tarafından hedef kitle olarak seçilmeye başlamış ve reklamlar orta sınıfa yönelmiştir. 

Tarihsel süreç içerisinde eğitim düzeyi de yukarı doğru bir ivme izlemiştir. Eğitim düzeyinin artışı tüketicilerin sürekli olarak bilinçlenmelerini sağlamış ve dolayısıyla kalite kavramı gelişerek tüketicilerin satın alma davranışında önemli bir etken haline gelmiştir. Dolayısıyla ürünler ve bu ürünlere yönelik reklam içerikleri de buna göre şekillenmeye başlamıştır.