MEDYA VE İLETİŞİM

Bazı düşünürler demokratik rejimlerde kamuoyunun sanıldığı gibi güçlü olmadığını ileri sürerken bazı bilim adamları da kamuoyunun önemli
bir güce sahip olduğunun altını çizmektedirler.
Kamuoyunun en etkin olduğu demokratik rejimlerde dahi kamuoyunun herhangi bir etkileme gücünün olup olmadığı tartışma konusudur. 

1. Fikirlerin özgürce tartışılabildiği, ifade edilebildiği bir ortam olmalıdır. Bu ancak demokratik yönetimlerde mümkündür.
2. İnsanlar asgari müşterekler etrafında birleşmiş olmalıdır. Birbirlerine taban tabana
zıt ve çatışan gruplar arasında kamuoyunun
oluşmasını beklemek imkansızdır.
3. İnsanların belli bir sosyal, kültürel ve ekonomik seviyeye ulaşmış olmaları gerekmektedir. Temel gereksinimlerini karşılamakta
zorlanan insanlar, sorunlar hakkında bağımsız fikirlere sahip olamazlar.
4. İletişim araçlarına erişim ve onları kullanım
yaygın ve sınırsız olmalıdır. Kısaca haberleşme özgürlüğü mevcut olmalıdır.
5. Dışarıdan gelen etkilere açık olmakla beraber, rasyonel fikirler etrafında toplanacak
bir insan topluluğu olmalıdır.
6. İnsanların yaşayış biçimleri ve örgütlenme
yapıları serbest etkileşime müsait olmalıdır.
Aşiret, dini cemaatler gibi kapalı grupların
güçlü olması, buna karşılık sosyal gruplaşmaların ve sivil örgütlenmelerin zayıf
olması, kamuoyunun serbestçe oluşmasını
engeller.

Günümüzde kamuoyunun ne olduğu ve nasıl öğrenilebileceği hakkında iki hakim görüş bulunmaktadır:
1. Sosyolojik Model,
2. Yığın Modeli.
Sosyolojik model: Kamuoyu akışkan ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Kamuoyu bir sorun etrafında
ve zaman içinde oluşur. Bu görüşe göre, tartışma ile birlikte sorun değişik boyutlar kazandıkça, sorunla
ilgilenen kamuoyunu oluşturan kişilerin sayısında da değişiklikler olur.

ABD’de ilk kamuoyu araştırmaları yerel gazeteler tarafından seçim sonuçlarını tahmin etmeye
yönelik olarak yapılmıştır. Bu kamuoyu araştırmalarında ilki 1824’de Harrisburg Pennsylvanian’da
yayınlanmıştır.19. yüzyıl boyunca zaman zaman
basında gözüken seçimlere ilişkin bu tür yerel kamuoyu araştırmaları 20. Yüzyıla gelindiğinde büyük bir yaygınlık kazanmıştır.

Örneklem üzerinde çalışmanın sağladığı başlıca yararlar
şöyle sıralanabilir:
1. Zamandan tasarruf
2. Maliyet azalması
3. Koşullar değişmeden araştırılan bilgilerin
elde edilmesi
4. Eleman ve araç tasarrufu

Yenilmişlik (Kamçılanma) Etkisi: Bazı seçmenler, seçim öncesi açıklanan kamuoyu araştırmalarının sonuçlarına göre zayıf durumda gözüken
adayı veya partiyi destekleme eğiliminde olabilirler. Seçmenler seçileceği anlaşılan adaya sırt çevirip,
şansı az olan adaya destek verirler. Bunun nedeni,
insanlar bazen sonucu açıkça belli olan seçimde bir
tarafın ezici bir çoğunlukla kazanmasını istemezler.

2. Sosyal Kategoriler Kuramı: İzleyicilerin
yaşı, eğitimi, dini inancı, gelir düzeyi vb.
bakımdan farklı sosyal kategorilere ayrıldığını ve kitle iletişim araçlarından gelecek
bir ileti karşısında bu kategorilerde yer alan
izleyicilerin az çok benzer tepkiler göstereceğini savunur.

Kamuoyu kavramı, Latince’deki publicus ve opinion sözcüklerinden türetilerek batı dillerine girmiş bir kavramdır.

Kamu, belirli bir sorun ile karşılaşmış, bu sorun etrafında toplanmış bireylerden oluşan bir gruptur.

Kamuoyunun sağlıklı bir biçimde oluşabilmesi için gerekli toplumsal ortam şu unsurları içermelidir:
1. Fikirlerin özgürce tartışılabildiği, ifade edilebildiği bir ortam olmalıdır. Bu ancak demokratik yönetimlerde mümkündür.
2. İnsanlar asgari müşterekler etrafında birleşmiş olmalıdır. Birbirlerine taban tabana zıt ve çatışan gruplar arasında kamuoyunun oluşmasını beklemek imkansızdır.
3. İnsanların belli bir sosyal, kültürel ve ekonomik seviyeye ulaşmış olmaları gerekmektedir. Temel gereksinimlerini karşılamakta zorlanan insanlar, sorunlar hakkında bağımsız fikirlere sahip olamazlar.
4. İletişim araçlarına erişim ve onları kullanım yaygın ve sınırsız olmalıdır. Kısaca haberleşme özgürlüğü mevcut olmalıdır.
5. Dışarıdan gelen etkilere açık olmakla beraber, rasyonel fikirler etrafında toplanacak bir insan topluluğu olmalıdır.
6. İnsanların yaşayış biçimleri ve örgütlenme yapıları serbest etkileşime müsait olmalıdır. Aşiret, dini cemaatler gibi kapalı grupların güçlü olması, buna karşılık sosyal gruplaşmaların ve sivil örgütlenmelerin zayıf olması, kamuoyunun serbestçe oluşmasını engeller.

Kamuoyunun en etkin olduğu rejimler, demokratik rejimlerdir.

Yığın modeli sayesinde araştırmacılar örneklem üzerinde çalışarak çeşitli konularda kamuoyu araştırmaları yapabilmişlerdir. Başka bir deyişle, bu görüşü paylaşan araştırmacılar için anket yöntemi kullanarak örneklemde yer alan bireylerden bireysel düzeyde veriler toplayarak çeşitli sorunlar hakkındaki kamuoyu görüşünün öğrenilmesi mümkündür.

Seçimlere ilişkin kamuoyu araştırmaları 20. Yüzyıla gelindiğinde büyük bir yaygınlık kazanmıştır.

Dünyada düzenli ve kuramsal bir temele dayalı olarak bugünkü anlamda ilk kamuoyu araştırması ABD’de Elmo Poper ve arkadaşları tarafından Fortune Poll adı ile Temmuz 1935’de Fortune Dergisi’nde yayımlandı.

Örneklem üzerinde çalışmanın sağladığı başlıca yararlar şöyle sıralanabilir:
1. Zamandan tasarruf
2. Maliyet azalması
3. Koşullar değişmeden araştırılan bilgilerin
elde edilmesi
4. Eleman ve araç tasarrufu

Toparlanma Etkisi: Kamuoyu araştırmaları seçime katılan küçük partilerden birinin oy oranının giderek arttığını gösteriyorsa, bu partinin seçim kazanamayacağı düşüncesiyle diğer partilere yönelen seçmenler tekrar eski partileri lehine oy kullanmaya karar verebilirler.

Kitle iletişim araçlarının izleyiciler üzerine etkilerini incelerken göz önünde bulundurulması gereken kuramsal yaklaşımlar şu şekildedir:

1. Bireysel Farklılıklar Kuramı

2. Sosyal Kategoriler Kuramı

3. Sosyal İlişkiler Kuramı

4. Kültürel Normlar Kuramı

Kamuoyu doğal olarak değil, toplumsal ve kültürel yapılara kök salmış olarak varola- bilir. Kamuoyu ‘halkın isteği’ olarak kısaltılamaz ve kamu kavramına bağlı olmasına rağmen onunla aynı anlama gelmez. Öğrenilmemesi veya bir bütün olarak saygın bir otorite tarafından empoze edilmemesi bakımınan ideolojiden ayrılır. Kamuoyu, karar merkezlerinde özel yetenek ve bilgilerinden ötürü kararlar üretmek üzere bulundurulan kişilerin dışında kalanlar tarafından belirlenen bir olgudur.

Kamuoyunun sağlıklı bir biçimde oluşabilmesi için gerekli toplumsal ortamın şu unsurları içermesi gerekir:

1. Fikirlerin özgürce tartışılabildiği, ifade edilebildiği bir ortam olmalıdır. Bu ancak demokratik yönetimlerde mümkündür.

2. İnsanlar asgari müşterekler etrafında birleşmiş olmalıdır. Birbirlerine taban tabana zıt ve çatışan gruplar arasında kamuoyunun oluşmasını beklemek imkansızdır.

3. İnsanların belli bir sosyal, kültürel ve ekonomik seviyeye ulaşmış olmaları gerekmektedir. Temel gereksinimlerini karşılamakta zorlanan insanlar, sorunlar hakkında bağımsız fikirlere sahip olamazlar.

4. İletişim araçlarına erişim ve onları kullanım yaygın ve sınırsız olmalıdır. Kısaca haberleşme özgürlüğü mevcut olmalıdır.

5. Dışarıdan gelen etkilere açık olmakla beraber, rasyonel fikirler etrafında toplanacak bir insan topluluğu olmalıdır.

6. İnsanların yaşayış biçimleri ve örgütlenme yapıları serbest etkileşime müsait olmalıdır. Aşiret, dini cemaatler gibi kapalı grupların güçlü olması, buna karşılık sosyal gruplaşmaların ve sivil örgütlenmelerin zayıf olması, kamuoyunun serbestçe oluşmasını engeller.

Baskı gruplarının nihai amacı yasama organını etkilemektir. Bunu için de önce kendi görüşleri doğrultusunda bir kamuoyu oluşturma gereği duyarlar. Bu yüzden baskı grupları ikili bir strateji izleyerek medya aracılığıyla hem kamuoyunu hem de siyasal iktidarı aynı anda etkilemeye çalışırlar.

Bugünkü anlamda kamuoyunun Avrupa’da ilk kez ortaya çıktığı 18. yüzyıldan beri bu olgunun hükümetlerin aldığı siyasi kararları etkilemede ve öncelikleri belirlemede herhangi bir güce sahip olup olmadığı tartışma konusu olmuştur. Genel olarak demokratik rejimlerde kamuoyunun büyük bir gücü olduğu ve kamuoyunun karşı çıkmasına rağmen hükümetlerin çeşitli sorunlara ilişkin politikalarını uygulamaya koymalarının güç olduğu dile getirilmektedir.