MEDYA VE İLETİŞİM

Amerikalı iletişimci George Gerbner, 1956 yılında kendi iletişim modelini ileri sürmüştür. Modelin temeli iletiyi gerçeklik ile ilişkilendirmeye yöneliktir. İletinin ne hakkında olduğunu göstermeyi amaçlar ve bizim algı ve anlam ile ilgili sorular üzerinde durmamızı sağlar. Bu modelde “algı” kavramı özgün bir yere sahiptir.

Öncül iletişim modelleri, iletişimin toplumsal bir boşlukta yer alıp, çevresel etmenlerden etkilenmediği gibi bir izlenim yarattılar. Ancak iletişim tartışmalarının ivme kazanmaya başlaması ile birlikte, iletişimde bulunan bireyin toplumsal yapının bir parçası olduğu görüşü ağırlık kazanmaya başladı. John W. Riley ve Mathilde W. Riley iletişim sürecinin açıklanmasında sosyolojik ağrlıklı açıklamalarda bulundular

Sorumuzun cevabı B şıkkıdır. Kaynak ve ileti seçeneği doğrusal olan modeller içerisinde yer alan kavramlardır.

Sorumuzun doğru cevabı C şıkkıdır. Diğer şıklar doğrusal olmayan modeller arasındadır.

Sorumuzun doğrucevabı A şıkkıdır. Kim, neyi, hangi kanalla, kime, hangi etkiyle öğelerinin yer aldığı model Lassweel'dir.

Ağırlıklı olarak hangi kanal en çok sinyali iletir, iletilen bu sinyallerin ne kadarı gürültü öğesi tarafından zarar görür konularına vurgu yapan, ileti gönderimi ile ilgili sorunlar üzerine duran model Shannon ve Weaver Modelidir. Doğru cevabımız E şıkkıdır.

Sorumuzun doğru cevabı A şıkkıdır. Seçeneklerdeki diğer şıklarda yer alan modeller Doğrusal Modeller arasındadır.

Bireylerarası iletişim sürecini tanımlama ve çözümlemede oldukça işlevsel olan model, Osgood ve Schramm Modelidir. Doğru cevabımız B şıkkıdır.

İki kişi arasındaki iletişim ilişkilerindeki dinamiği vurgulayan, ilişkilerdeki uyum ve uyumsuzluk çalışmaları üzerine formüle edilen model Newcomb ABX Modelidir. Doğru cevabımız E şıkkıdır.

Alınan geribildirimler doğrultusunda iletinin tekrar düzenlendiği vurgusunu yapan doğru cevabımız C şıkkıdır.

İletişimde bulunan bireylerin toplumsal yapının parçası olduğu görüşünü vurgulayan model, A şıkkı olan Riley-Riley Modelidir.

Kan bağı olan yakınlar, geleneksel kalıtsal ve toplumsal bir bağ olan birincil grup içerisinde yer alır. Sorumuzun doğru cevabı E şıkkıdır.

Genelde iletişim modelleri doğrusal ve doğrusal olmayan modeller olarak ikiye ayrılır. Doğrusal modeller geri besleme kavramını dikkate almayan modellerdir. En bilinen doğrusal modeller; Aristo, Lasswell, Shannon-Weaver, Berlo modelleridir. Doğrusal modeller basitçe kaynak-ileti-alıcı kavramlarını dikkate alan modellerdir. “Lasswell” Modeli doğrusal modellerden biridir. Bu nedenle doğru cevap “c” seçeneğidir.

Doğrusal olmayan modeller, geri beslemeyi ve diğer iletişim süreci öğelerini de içeren modeller olmaktadır. Bunlar; Osgood ve Schramm, Dance, Gerbner, Newcomb ABX, Westley- MacLean ve Riley-Riley modelleridir. Doğrusal olmayan bu modellerin, iletişim sürecinin daha iyi anlaşılmasına kaynaklık ettiği ve iletişim biliminin açıklanmasına, gelişmesine katkıda bulunduğu söylenebilir. “Newcomb ABX” Modeli doğrusal olmayan modellerden biridir. Bu nedenle doğru cevap “e” seçeneğidir.

Milattan önce 4. yüzyıla dayanan bir görüş olarak Aristo’nun düşüncesi ilk iletişim modeli olarak bilinmektedir. Bu modelde aslolan konuşmacı ve dinleyici arasındaki basit iletişim sürecidir. Aristo’nun iletişim modeli, yüz yüze iletişimi temel olarak anlatmaktadır. Bu nedenle doğru cevap “a” seçeneği “Aristo” Modelidir. Örneğin bu modelde, geleneksel sınıf ortamında konuşan eğitimci ve dinleyen öğrenici arasında aktarılan bilgiler olarak ifade edilebilir. Ancak bu model günümüz iletişim süreci ve günümüz yüz yüze iletişim ortamlarında gerçekleşen iletişimi tümüyle açıklama açısından yetersiz kalmaktadır. Model, iletişimin model oluşturma çabalarının ne denli eskiye dayandırıldığını vurgulamak için önemli bir örnek olarak görülmelidir.

Amerikalı siyaset bilimci Harrold D. Lasswell 1948 yılındaki bir çalışmasında, “kim, neyi, hangi kanalla, kime, hangi etkiyle” söylediği konusunda “tek yönlü” iletişim sürecini vurgulayarak doğrusal bir model ileri sürmüştür. Lasswell’in 1948 ABD başkanlık seçimlerinde propaganda amaçlı ileri sürdüğü ve savunduğu bu modelinde, geri besleme olmakla birlikte şekilsel anlatımda görülmemektedir. Bu nedenle doğru cevap “b” seçeneği “Lasswell” Modelidir.

Claude Shannon ve Warner Weaver, Bell telefon şirketi laboratuvarlarında görevli oldukları sırada bu iletişim modelini geliştirmişlerdir. 1949 yılında geliştirilen bu model, ileti gönderimi ile ortaya çıkan sorunlar üzerinde durmaktadır. Model ağırlıklı olarak “hangi kanal” en çok sinyal iletir, iletilen bu sinyallerin ne kadarı gürültü öğesi tarafından zarar görür, sorularını kapsar. Bu nedenle doğru cevap “b” seçeneği “Shannon-Weaver” Modelidir.

David Berlo tarafından geliştirilen bu modelde, iletişim süreci, kaynak, ileti, kanal ve alıcı olarak temel öğelere dayanmaktadır. Geri besleme öğesi bu modelde çok açık bir şekilde yer almamaktadır. Bu nedenle doğru cevap “d” seçeneği olan “Berlo” Modelidir. Kaynağın iletişim sürecindeki davranışlarını belirleyen; düşünme, konuşma, yazma, çizme görüntüleme gibi iletişim becerileri bir dizi etmenle, ileti olarak kodlanmaktadır. Bu iletişim becerileri kaynağın içinde bulunduğu sosyo-kültürel çevreye karşı olan tutum ve davranışlarından bağımsız değildir. Başka deyişle kaynağın iletişim konusundaki becerileri, tutumu ya da davranışı, bilgisi ve içerisinde bulunduğu toplumsal yapılanma, onun iletişim işlevini belirleyen başlıca etmenler olarak görülmektedir.

C. E. Osgood ve Wilbur Schramm tarafından 1954 yılında geliştirilen bu modelde kaynak ve alıcılar eşit sorumluluk ve işlev yüklenmektedir. Kaynaktan alıcıya gönderilen ileti alıcıya ulaştıktan sonra bir kod açımı sürecine, oradan da yorumlanma süreci geçirdikten sonra yeniden kodlanarak kaynağa geri besleme olarak gönderilir. Kaynağa ulaşan alıcının bu iletisi, kaynak tarafından kod açımı sürecine tabi olduktan sonra yorumlanır ve tekrar alıcıya gönderilir. Bu iletişim süreci sürer gider. Bu modelde yorumlama ve geri besleme öğesi belirgin olarak görülür ve önemli işleve sahiptir. Bu nedenle doğru cevap “a” seçeneği “Osgood ve Schramm” Modelidir.

Amerikalı iletişimci George Gerbner, 1956 yılında kendi iletişim modelini ileri sürmüştür. Modelin temeli iletiyi gerçeklik ile ilişkilendirmeye yöneliktir. İletinin ne hakkında olduğunu göstermeyi amaçlar ve bizim algı ve anlam ile ilgili sorular üzerinde durmamızı sağlar. Bu modelde “algı” kavramı özgün bir yere sahiptir. Modelin yatay boyutu algısal boyut ile ilişkilidir. Modeldeki dikey boyut ise iletişim sürecinin bir öğesi olan araçların, iletişim aracı ve kanal ile ilişkili boyuttur. Bu nedenle doğru cevap “c” seçeneği “Gerbner” Modelidir.