MEDYA VE İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 3

Yetiştirme (cultivation) kuramı Amerika’da George Gerbner tarafından 1970’li yıllarda geliştirmeye başlamış, düşünür tarafından 1980’li yıllarda daha da genişletilmiştir. Gerbner, medyanın etkilerinin kısa vadeli değil uzun vadede açığa çıktığını belirtir ve bu etkinin de doğrudan değil toplumdaki başka dinamiklerin de etkisi ile dolaylı şekilde oluştuğunu belirtir. Cevap C'dir.

Kuram şu varsayımları kabul ederek araştırmalar yapmaktadır: 

• Toplum, genel kabul görmüş değerler ve düşüncelerin dışında davrananları dışlamakla tehdit eder. 

• Bireyler sürekli olarak dışlanma korkusu duyarlar

Bu korku nedeniyle, insanlar sürekli çevrelerindeki tutum ve düşünceleri gözlemleyip, öğrenmeye çalışırlar. 

• Bu gözlemleri sonucunda edindiği izlenimler doğrultusunda fikirlerini açıkça dile getirir veya suskun kalmayı tercih eder. 

• Bu dört varsayım birbiriyle etkileşim halinde kamuoyunun oluşması, sürdürülmesi ve değişmesinde etki eder. Cevap B'dir.

Toplumda medyanın daha çok önem verdiği olaylar yani daha çok vakit ayrılan ve hakkında geniş tartışmalar yapılan konular veya meseleler insanlar tarafından da daha önemli olarak algılanma eğilimindedir. Medyanın gündemine almadığı veya görmezden geldiği olaylar halkın da gündemine girememekte; önem atfedilmediği için konu veya olay üzerinde tartışılmadığı gibi çözüm önerileri için de kafa yorulmamaktadır. İşte Gündem Belirleme Kuramı’nın temeli, medyanın haber üretme ve sunuş tarzıyla halk veya kamu gündemini belirlediği düşüncesine dayanmaktadır. Cevap A'dır.

Üniversitelerde iletişime özgü bölümlerin veya araştırma merkezlerinin açılması II. Dünya Savaşı sonrasıdır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Lazarsfeld ve ekibi tarafından medya etkileri konusunda aktifleme, güçlendirme ve değiştirme olmak üzere üç farklı ve önemli etki tespitinin yapıldığı dönem Sınırlı etkiler dönemidir. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Televizyonun hem politikacıların hem de siyasal iktidarın kendi politikalarını anlatma, benimsetme ve yönlendirmede sıklıkla kullandığı propaganda aracı olarak gündelik yaşamda yerini alması yeniden etkiler döneminde gerçekleşmiştir. Diğer şıklar Sınırlı etkiler dönemi ile ilgilidir.  Doğru yanıt D şıkkıdır.

Güçlendirme: Kararlı seçmenler için siyasal kampanyaların anlamı farklıdır. Medya, insanların sahip oldukları tutum ve fikirlerin daha güçlenmesini veya kuvvetlenmesini sağlar. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Hipodermik Şırınga kuramı güçlü etkiler döneminde ortaya çıkmış bir kuramdır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Medyanın insanlar üzerindeki ‘etki’sini ölçmekten ziyade medyanın toplumun gündemini şekillendirme ve insanları bilgilendirmedeki gücü ile ilgilenen kuram Gündem Belirlemedir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Suskunluk Sarmalı Kuramı’na göre bir toplumda “tartışmalı konular gündeme geldiğinde, kamuoyunun hükümeti veya toplumun bir üyesini tehdit etme gücü kesinlikle medya aracılığıyla biçimlenmektedir”. Doğru yanıt C şıkkıdır.

"Çok televizyon seyreden insanların gerçek yaşama dair algısı farklılaşır; televizyonda gördüğü şiddetin ve olumsuz haberlerin etkisiyle "Kötü dünya sendromu”na yakalanır." görüşünü savunan kuram Yetiştime/Ekme Kuramıdır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Frankfurt okulu,1923 yılında Frankfurt’ta kurulan Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü’ndeki düşünürlerin kapitalizm, kitle iletişim araçları ve modern toplumlarda kültürel/sanatsal üretim konularındaki eleştirel görüşlerini anlatmada kullanılır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Türkiye’deki medyada yapılan bir araştırmada medyada kadınların sunumunda dört temel kategori tespit edilmiştir:

Anne ve eş olarak kadın

Cinsel nesne olarak kadın

Şiddete eyleminin hedefi olarak kadınlar

Farklı kadınlık durumlarının “dişilik temelinde” toplanması ve kadınlara öğütler. Doğru yanıt B şıkkıdır.

19. yüzyılın sonu ile II. Dünya Savaşı’nın başlamasına kadar ki süreçte yapılan iletişim araştırmaları “Güçlü Etkiler Dönemi” olarak adlandırılır. Bu dönemde medyanın insanlar üzerinde çok güçlü etkilere sahip olduğu ön kabulü vardır. Bu nedenle de bu zaman diliminde geliştirilen kuramlara “Hipodermik Şırınga”, “Gümüş İğne” ve “Sihirli Mermi” gibi isimler verilmiştir.

Suskunluk Sarmalı Kuramı, yalnızca üyelerinin birbirlerini tanıdıkları grupların değil, toplumun da genel uzlaşıdan sapan bireyleri tehdit ettiği varsayımına dayanmaktadır.

Yetiştirme (cultivation) kuramı Amerika’da George Gerbner tarafından 1970’li yıllarda geliştirmeye başlamış, düşünür tarafından 1980’li yıllarda daha da genişletilmiştir.

Eleştirel medya çalışmaları da kendi içinde farklılıklara sahip olsa da başlıcaları: Frankfurt okulu, ekonomi-politik yaklaşımı, yapısalcılık ve kültürel çalışmalardır.

Yapısalcılık da diğer sosyoloji kuranları gibi toplumu çözümlemeye çalışır; bu kuramın farklılığı toplumun işleyiş yasalarının üretim ilişkileri, sınıfsal analiz veya iş bölümü üzerinden değil dilin işleyiş yasalarını temek alarak analiz yapmasıdır.

Hegemonya Toplumda egemen sınıfın, kendi değer ve normlarını kültürel olarak egemen kılmasıdır. Hegemonya, zor veya baskı aracılığıyla değil ideoloji (yani bir dünya görüşü veya değerler silsilesine ikna) aracılığıyla gerçekleştirilir.

Friedan (1983) kadınların medyadaki temsiline değin üç temel tespitte bulunur:
Medya kuruluşlarında çok az kadın gazeteci etkili pozisyonlardadır.
Medya içerikleri toplumsal yaşamda kadınların statülerini tahrip eder; rol modeli konumundaki kadınlara yer vermez.
Kadın başarılarıyla medyada yer almaz; seks nesnesi veya iyi anne, fedakâr eş gibi geleneksel roller ile temsil edilir.