MEDYA VE ETİK - Deneme Sınavı - 6

27 Haziran 1938 yılında 3511 sayılı yasanın Büyük Millet Meclis’te kabul edilmesiyle kurulmuştur.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Basın Şeref Divanı statüsünün tasarıları, 18 Temmuz 1960’ta İstanbul’da toplanan İstanbul, Ankara, İzmir ve Eskişehir gazetecilerinin temsilcilerine sunulmuştur.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

2007 yılında Türk basın tarihinde üçüncü özdenetim girişimi olarak Medya Etik Konseyini kurmuşlardır.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Gazetecilikte mesleki bilgilerin paylaşılması, etik ölçütlerin belirlenmesi, meslek üyeleri arasında dayanışma ve yardımlaşmanın gerçekleştirilmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi yolunda bazı birliklerin kurulmasına, ilk kez 1874 yılında, İsveç Basın Birliği'nin oluşturulmasıyla başlanmıştır.

Meslek üyelerinin genel ve ortak davranış biçimlerini belirleyen kurallar, temelde şu üç işlevi yerine getirirler: 1. Hizmet ilkelerini korumak, 2. Meslek içi rekabeti düzenlemek, 3. Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayıklamak. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Nesnelliği Sağlama: Haberlerde nesnelliğin sağlanması da çok yaygın bir basın ahlak kuralıdır. Basındaki haberler toplumda meydana gelen olayları tarafsızca ve yorumla karıştırılmadan kamuoyuna aktarılmalıdır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Dezenformasyonun başlıca nedeni rekabet koşullarından dolayı haberin eskimesi tehlikesine karşı haberi önce verme, hızlı olma isteğidir.

Özellikleri verilen sorun "çek defteri gazeteciliği"dir. Doğru cevap D'dir.

Tabloidleşme haberin ve program içeriklerinin magazinelleşmesi, sansasyonelleşmesidir. Magazin haberleri ile tabloid haberler birbirinden ayrı şeylerdir. Magazin insan yaşamını haberleştirir ve bunda etik problem yoktur. Ama insanları yönlendirici, bilgilendirici görevi olan haberlerin içeriğinin sulandırılarak yüzeyselleştirilmesi haberlerdeki tabloidleşmeyi gösterir ve bu basın etiği açısından sorun teşkil eder. Doğru cevap A'dır.

Belirtilen görevler "Basın Konseyi Yüksek Kurulu'nun" görevleri arasındadır. Doğru cevap D'dir.

Basın mesleğinin korunması ve basın etiğinin yaygınlaştırılması için özdenetim kuruluşları d ışında Türkiye’de basın meslek kuruluşları da faaliyet göstermektedir. Bu kuruluşlar arasında en eski, etkin ve yaygın olanı "Türkiye Gazeteciler Cemiyeti"dir. Doğru cevap A'dır.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin "temel amacı gazete, dergi,radyo ve televizyon gibi yazılı, işitsel, görsel ve elektronik iletişim alanlarını kapsayan gazetecilik mesleğini; mesleğin geleneklerini, ahlak ilkelerini korumak; herkesin bilgi edinme, gerçekleri öğrenme hakkının bir aracı olan iletişim ve düşünce özgürlüğünü sağlamak, gazetecileri meslekleri içinde maddi ve manevi yönleriyle ilerletmek ve yüceltmektir.” Doğru cevap B'dir.

Meslek üyelerinin genel ve ortak davranış biçimlerini belirleyen kurallar, temelde şu üç işlevi yerine getirirler:
1. Hizmet ilkelerini korumak,
2. Meslek içi rekabeti düzenlemek,
3. Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayıklamak. Doğru cevap A'dır.

Nesnelliği Sağlama: Haberlerde nesnelliğin sağlanması da çok yaygın bir basın ahlak kuralıdır. Basındaki haberler toplumda meydana gelen olayları tarafsızca ve yorumla karıştırılmadan kamuoyuna aktarılmalıdır. Haberin gerçekle uyumlu olarak, doğru ve tarafsızca verilmesi gerekmektedir. Basının etik yükümlülüğü bunu gerektirmektedir. Doğru cevap B'dir.

Dezenformasyon bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanlış bilgilendirmek, yanıltmaktır. Dezenformasyon basın etiğinin ihlaline yol açmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Tekelleşme: Bugün Türkiye’de ve dünyada basın etiğini tehdit eden en önemli olgulardan biri basın sektöründeki tekelleşmedir. Basın kuruluşlarının büyüyerek bir yada birkaç elde toplanması basındaki tekelleşmeyi ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Çek Defteri Gazeteciliği: Çek defteri gazeteciliği haber kaynaklarından para ödeyerek bilgi alma anlamına gelir. Bununsa etik açıdan yarattığı problem haberin parayla alınıp satılan bir meta haline dönüşmesidir. Bu durum gazetecilerin haber alma hakkına dolayısıyla da kamuoyunun bilgilenmesine engel olmaktadır. Çünkü gazetecilerin haber yapabilmek koşulu paraya bağlanmış olmakta, haber alma özgürlüğü ortadan kalkmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Tabloidleşme: Tabloidleşme haberin ve program içeriklerinin magazinelleşmesi, sansasyonelleşmesidir. Magazin haberleri ile tabloid haberler birbirinden ayrı şeylerdir. Magazin insan yaşamını haberleştirir ve bunda etik problem yoktur. Ama insanları yönlendirici, bilgilendirici görevi olan haberlerin içeriğinin sulandırılarak yüzeyselleştirilmesi haberlerdeki tabloidleşmeyi gösterir ve bu basın etiği açısından sorun teşkil eder. Doğru cevap A'dır.

Basın Şeref Divanı, 1967 yılında tamamen etkisiz ve işlevsiz bir konuma gelmiş ve ortadan kalkmıştır. Doğru cevap B'dir.

Basın Konseyi Yüksek Kurulu (BKYK): Yüksek Kurul şu üyelerden oluşmaktadır:
• Basın Konseyi Üyeler Kurulu’nca 6’sı basın mensubu, 6’sı basın dışından olmak üzere seçilen 12 üye,
• Günlük net satış ortalaması 100 binin üstündeki basın organlarının sahipleri veya belirleyecekleri, en az 10 yıldan beri Basın Kartı taşıyan ve faal gazetecilik yapan bir temsilci,
• Günlük net satış ortalaması 100 binin üstünde olan yazılı basın organlarından en az 5’ine veya ulusal çapta yayın yapma iznine sahip sözlü veya görüntülü en az iki basın organına makul bir bedel karşılığında, kendi ürettiği yazılı, sesli veya görüntülü haberlerle servis yapan ajanslarının sahipleri veya belirleyecekleri en az 10 yıldan beri Basın Kartı taşıyan ve faal gazetecilik yapan bir temsilcisi,
• Ulusal çapta yayın yapma iznine sahip sözlü ve/veya görüntülü basın organlarının sahibi, genel müdürü veya temsilcisi,
• Basın Meslek ilkeleri ve Basın Konseyi Sözleşmesi’ne katılan basın kuruluşlarından, Basın Kartı taşıyan en çok üyeye sahip üç Gazeteciler Cemiyeti’nin başkanı veya Yönetim Kurulu’nca seçilen temsilcisi,
• En çok üyeye sahip Gazeteciler Sendikası’nın Başkanı veya Yönetim Kurulu’nca seçilen temsilcisi,
• Basın işverenlerini temsil eden dernek veya sendikalardan (yazılı, sözlü ve görüntülü basın organlarının sahiplerini temsil eden ayrı dernekler varsa her biri ayrı kategori sayılır) Basın Konseyi Yüksek Kurulu’nca belirlenen kuruluşun Başkan veya temsilcisi.

Doğru cevap C'dir.