MEDYA SİYASET KÜLTÜR

başarı

Kadınlar başarılarıyla ve güçleriyle, erkekler ise kadınlarla olan ilişkileriyle tanımlanmaktadır. Kadınlık, sinemada ve anlatılarda hâkimdir.

Dikey ayrımcılık kadınların mesleklerinde yükselmelerini ve yönetici konumuna gelmelerini engelleyen görünmez kuralların ya da eğilimin varlığına denir.

Tüm öncüller doğru olduğu için cevap E'dir.

Yatay ayrımcılık kadınların mesleklerini toplumsal cinsiyete göre ayrışmış alanlar doğrultusunda, başka bir deyişle, kadın alanı olarak kabul edilen sınırlar dahilinde yapmak zorunda olduklarına ilişkindir. Doğru cevap C'dir.

Medyanın bize sunduğu imgeler, dünyaya bakış açımızı ve değer yargılarımızı şekillendirirken, erkeklik ve kadınlıkla ilgili anlamların üretilme sürecine de katkıda bulunur. Bu bağlamda, ideal kadın ve erkek imgelerini tanımlayarak hâkim kültürel değerlere nasıl uyum sağlanacağını da gösterir. Bir
popüler kültür formu olarak niteleyeceğimiz medya metinleri, toplumsal cinsiyet temelli kimliklerin kültürel temsillerinin yeniden oluşturulduğu, üretildiği ya da değiştirildiği alanlardır. Egemen kadın ve erkek kategorilerinin ve cinsel farklılıkların yaratılması ve sürdürülmesi sürecine katkıda bulunur. Güç ilişkilerini de bünyesinde barındıran medya metinleri, böylelikle, kadın ve erkeklerin kimliklerini oluşturma sürecinde toplumsal cinsiyet rollerini öğrenebilecekleri önemli kaynaklar olur. Verilen tüm öncüller doğru olduğundan cevap E'dir.

Stereotipler, bir sosyal grubun ya da onun üyelerinin nitelikleri hakkındaki inançlar ve düşüncelerdir.

Bireyin toplum içindeki konumu olarak bilinen rol kavramı, bireylerin toplumdan beklentilerini ve toplumsal yaşamın bireylere yüklediği görevleri tanımlamaktadır. Bir açıdan da bizim toplumdaki yerimizle belirlenen birçok davranış biçimine karşılık gelir. Toplum içindeki bireyin davranışları belirli şekilde düzenlenir. Davranışa şekil veren de, bireyin içinden ve çevreden gelen etmenlerdir. Rol, bu çeşitli etmenlerle bireyden beklenen ve bireye
uygun olan davranışlardır. Bir bireyin rol kategorisi içindeki davranışları “rol davranışı” olarak adlandırılmaktadır. Bu, role bağlı beklentilerle ilgilidir. Bu beklentiler, toplumca benimsenir ve beklenen davranış kalıpları oluşturur. Belirli toplumsal roller, diğer toplumsal rollerden ayrı düşünülemez. Her  toplumsal rol, onunla ilgili diğer rollere sahiptir. Bunlar, birlikte bir sistemi ya da bir yapıyı oluşturmaktadır.

Stereotipler, diğer insanları ya da grupları belirli bir yönelimden sabit bir konum içinde değerlendirir. Bir bakıma “ötekiler”in tek taraflı tanımlandırılmasıdır. Bir insanı, bir grubu “öteki” olarak nitelendirmek, bazı insanları ya da grupları kısıtlı kavramlar içinde tanımlayan stereotipleme ile paralellik gösterir. Yaşamın her alanında karşılaştığımız stereotipler, cinsiyetle ilgili de pek çok tanımlamayı barındırır. Erkekler ve kadınlarla ilgili stereotipler, hem içerik hem de yapısal özellikleri açısından farklılık gösterir. Çocuk kitapları, masallar, ders kitapları, şarkılar, filmler, çizgi romanlar, radyo ya da televizyon programlarında kızların pasif, bağımlı, duygusal vb. özellikte kimseler; erkeklerin ise kararlı, aktif, güçlü, kontrollü vb. özellikte kimseler olarak nitelendirildiği görülmüştür. Yaşamın bir çok alanında bu tür şematizasyonlarla karşılaşırız. Örneğin, kadınlar hemşiredir, erkekler doktor; kadınlar çocukları yetiştirmekten sorumludurlar, öncelikle annedirler; erkekler ise arabadan, araba tamirinden anlarlar. Bilim, teknik ve benzeri alanlar erkekleri ilgilendirir. Geleneksel oyunlar, kız ve erkek çocukları için farklılık gösterir. Yaşamın ilerleyen evrelerinde kadınlar ve erkeklerin karşısına çıkan kamusal alan – özel alan kavramı, bu oyunların katkılarıyla da çocukluktan başlayarak biçimlenir. Bu örnekleri çoğaltabiliriz. Aslında, erkekler için bir olumlama var gibi görülse de, böyle şemalar içinde değerlendirilmek kadınlarda olduğu
gibi erkekler için de zordur. Bazı araştırmalar, erkeklerle ilgili stereotiplerin daha katı olduğunu ileri
sürer. Cinsiyet rolleri ile ilgili stereotipleri kullandığımızda bütün kadınları ve erkekleri kendi cinsiyetleri içinde aynı ve birbirinin benzeri olarak değerlendiririz. Bu doğrultuda, her iki gruptan da beklentilerimiz farklı olur. Doğru cevap E'dir.

Cinsiyetçi bakış açısının sürdürülmesi ve meşruluk kazanmasında medyada çalışan profesyonellerin kimliği önemlidir. Bu yapılanmaya bakıldığında, genel olarak medyadaki mekanizmaların oluşturulma sürecindeki çalışma ve uygulama pratiklerinin erkekler tarafından belirlendiği görülmüştür. Burada da en önemli etkenlerden biri, medyada çalışan kadın profesyonellerin oranlarının düşüklüğüdür. Zamanla sayısal anlamda kadınlar lehine bir artış görülse de, yönetici kadroların erkeklerden oluşması ve buna bağlı olarak, erkek egemen zihniyetin ağırlığını da taşıyarak, karar verme yetki ve sorumluluğunun kadınlara kıyasla daha fazla olarak devam etmesi cinsiyetçiliği güçlendirmiştir. Kadının aleyhinde bir görünüm sunan medyadaki cinsiyetçi yapılanma üzerine yapılan araştırmalar, hem dikey hem de yatay olmak üzere iki yönlü bir ayrımcılıktan söz eder. Dikey ayrımcılık kadınların mesleklerinde yükselmelerini ve yönetici konumuna gelmelerini engelleyen görünmez kuralların ya da eğilimin varlığına ilişkindir. Yatay ayrımcılık ise kadınların mesleklerini toplumsal cinsiyete göre ayrışmış alanlar doğrultusunda, başka bir deyişle, kadın alanı olarak kabul edilen sınırlar dahilinde yapmak zorunda olduklarına ilişkindir. verilen tüm öncüller doğru olduğundan cevap E'dir.

Toplumsal cinsiyete dayalı iş bölümünü, basitçe, kadınların ve erkeklerin toplumsallaşma süreci içinde yerine getirdikleri farklı işlevlerin bir bölümü gibi algıla­maktan öte, iktidar ve otorite alanlarının kurgulan­ma ve işleyiş biçimlerinin ortaya çıktığı toplumsal bir pratik olarak ele almak gerekir.

“Toplumsal İnşa Ku­ramları”  toplumsal cinsiyet anlamlarının biyolo­jinin dayatması sonucu değil, toplumsal süreçlerin işleyişi sonucu kurulduğunu söyler. Simone de Beauvoir’in “Kadın doğulmaz, olunur” ifadesi bu yaklaşımın iyi bir örneği olarak gösterilir.

Yapıbozumcu  yaklaşım, biyolojik kökenli kavramsallaştırmayı bir kenara bırakarak “toplumsal cinsiyet” kavramını kullanır.

Bir sosyal grubun ya da onun üyelerinin nitelikleri hakkındaki inançlar ve düşün­celer stereotiplerdir.

Kadınların mesleklerini toplumsal cinsiyete göre ayrışmış alanlar doğrultusunda, başka bir de­yişle, kadın alanı olarak kabul edilen sınırlar dahi­linde yapmak zorunda olduklarına ilişkin ayrımcılık “Yatay ayrım­cılık” dır.

76 ülkedeki 13.000 haberin taranmasıyla 2005 yılında Küresel Medya İzleme Projesi kapsamında yapılan çalışmada dünya nüfusunun yüzde 52’sini oluşturan kadınların, haberlerin sadece yüzde 21’ine konu olduğunu göste­rmektedir.

Kadınlar, siyasetçi ya da meslek sahibi kişiler olarak konu oldukları durumlarda bile toplumdaki geleneksel rollerinden kopamamıştır. Söz konusu kimliklerden birine sahip olan kadınlar, habere konu edildiğinde kadın oldukları vurgulan­maktadır. Örneğin, “kadın başbakan” “kadın mil­letvekili” “kadın şoför” ya da “kadın doktor” gibi tanımlamalara yer verilmektedir.

Yapılan araştırmalar, reklamlarda kadının genel anlamda üç kavramda sunulduğunu göstermiştir. Son zamanlarda farklı konumlar içinde temsil edil­meye çalışılsa da bu, temelde “annelik ve eşlik”, “ev kadınlığı” ve “güzellik” kavramları üzerine otur­maktadır.

Temel karakter olduğu durumlarda kadın, edil­gen, güzel, gizemli, anlaşılması güç bir varlık olarak ele alınırken, yan karakterlerde erkeğin tamamla­yıcısı olarak konumlandırılır. Güçlü kadın imgesi­nin çizildiği örneklerde ise hırslı, aç gözlü ve şehvet düşkünü gibi olumsuz nitelemeler yüklenerek “dişi şeytan” imajı altında ele alınır.

Dijital oyunlarla ilgili yapılan araştırmalarda varolan toplumsal cinsiyet rollerinin yeniden inşa edildiği ve kadınların nesneleştirilmiş bir biçimde erkeklerden daha aşağı konumlarda temsil edildiği bulunmuştur. Bu oyunların yapısı ve içeriği büyük oranda erkeklere göre tasarlanmaktadır. Genellikle erkeklerin, erkekler için ürettiği bu oyunlarda ka­dınların başrolde olduğu nadiren görülmektedir. Bu oyunlarda kadınlar, erkek karakterlerin amaçla­rına ulaşmasında aracı rolü oynamaktadır. Kadın­ların yardıma gereksinimi olan, zayıf bir biçimde sunulmasıyla da sıklıkla karşılaşılmaktadır.