MEDYA SİYASET KÜLTÜR

Alternatif medya ise “muhalif medya”, “topluluk
medyası”, “bağımsız medya” “karşı medya”, “yeni
medya”, “yerel medya”, “başka medya”, “radikal
medya” olarak da tanımlanmaktadır. Bu kavramsallaştırmalar, varolan medya hegemonyası dışında
ve bu hegemonya karşısında olana işaret etmektedir. Başka bir deyişle, alternatif medyanın geleneksel medya örgütlenmesinin karşısında olduğunu
söylemek mümkündür.

Alternatif
medyanın temel yapısal özellikleri ise şöyle aktarılmıştır (Bilik Yıldırım, 2011):
1. Küçük ölçekli ve farklılıklarına saygı gösterdiği, toplum içindeki (dezavantajlı gruplar
gibi) özgün topluluklara yönelmek.
2. Devlet ve pazardan bağımsız olma.
3. Yatay ya da hiyerarşik olmayan bir biçimde
yapılanmış, demokratikleşme ve çoğulculuk adına izleyicinin erişimine ve katılımına
izin verme.
4. Kendi kendini temsil etmenin önemini
vurgulayarak egemen olmayan söylem ve
temsillerin taşıyıcısı olma.

Barış gazeteciliğinin normatif ve profesyonel olmak üzere iki temel önermesi bulunmaktadır. Medya,
çatışmanın tarafları arasında barışı özendirmede etkin rol oynayabilecektir. Ancak, barış gazeteciliğinin
önünde bazı engeller bulunmaktadır. Bunları üç kategoride toplamak mümkündür:
1. Barışı özendirme çabalarının nesnellik anlayışı ile çelişeceğini savunan muhafazakâr itirazlar.
2. Barışın hangi çeşitlemesinin özendirileceği konusundaki kuramsal ve pratik sorunlar.
3. Medyanın yapısında varolan ekonomik ve politik engeller.

Türkiye’de ilk röportaj yazarının Evliya Çelebi
olduğu kabul edilmektedir.

Gerçekte edebi gazetecilik, gazeteciliğin en eski
formlarından biridir. Edebi gazetecilikte, hayal
ürünün gereçleri de kullanılmaktadır. Bu nedenle,
geleneksel gazetecilikten kuramsal ve analitik olarak
ayrılabilir. Geleneksel ve edebi gazetecilik arasındaki en önemli fark, yazarın insanlarla ilişkileri ve betimlediği olayları değiştirmesinde yatmaktadır. Yazı,
kişiselleştirilmiş ve öznel olmaktadır. İkinci temel
fark, tarz, dil ve form farkıdır. Bu açıdan, geleneksel
ve edebi gazetecilik arasındaki ayrım açıktır. Çünkü edebi gazeteci, roman yazarlarının tekniklerini
kullanır ve sorunları haberlerin içerisinde sergiler.
Çoğu edebi gazeteci, araştırdığı konuyu bir gün,
hafta, hatta ay boyunca araştırmaktadır. Edebi gazeteciliğin güvenilir olmasına vurgu yapılmaktadır.
Edebi gazetecilerin yaptığı türde habercilik, araştırmacı gazeteciler de dahil, gazete ve dergi muhabirlerinin yaptığı gazetecilikten daha yoğun, daha
ayrıntılı ve zaman tüketen bir gazeteciliktir.
Edebi gazeteciliğin rolü şudur: Derinlemesine
araştırma ve görüşme ile dramatik hikâye anlatım
tekniklerini kullanarak okuyucunun dünya görüşünü genişletmek. Etkili bir edebi gazetecilik, okuyucuya aydınlanmış bir yönelim kazandırır. Edebi
gazetecilik, inanılırlık ve edebi kalite gerektirir. Bir
edebi gazetecilik çalışması, hem penceredir hem de
aynadır. Edebi gazetecilikte her şey doğrulanabilir
olmalıdır. Hayal ürünü değil, bilgi kullanılmalıdır.
Gerçeğin yaratılmış sunumu değil, onun yaratıcı
sunulması gerekir. Geleneksel gazeteciliğin oluşturulmuş birimi gerçektir. Edebi gazeteciliğin ise
sahnedir. Burada, tanıklık ve yeniden yaratım söz
konusudur. Edebi gazeteci, gerçekler, düşünceler,
gözlemler ve araştırma aracılığıyla elde edilmiş diğer enformasyonla bağlanmıştır.

Yurttaş gazeteciliği, insanların demokratik
sürece aktif katılmalarını sağlamaya çalışır.

Apartheid, Afrika dilinde “ayrılık” anlamına gelmektedir.

nsan hakları haberleri, çoğunlukla herhangi
bir hak ve özgürlüğün çiğnenmesi ile ilgili olayları
kapsadığı için, bu tür haberlerde kaçınılmaz biçimde, ihlali yaptığı öne sürülen taraf ile hakkı ihlal
edilen arasında net bir ayrım çizilmektedir. Bilik
Yıldırıma göre, bir haberin hak haberi olarak değerlendirilebilmesi için taşıması gereken önemli
özellikleri şöyle sıralamak mümkündür:
1. Olay odaklı değil, sorun odaklı haber sunumu.
2. Dezavantajlının lehine anlatım.
3. İnsan haklarına yer verme.
4. Hak örgütlerine yer verme.
5. Mücadeleye yöneltme/yol gösterme.
6. Bilgilendirme.
7. Eğitme

Bu bağlamda, sivil toplum medya kuruluşlarının en belirgin özelliği, kapitalist pazar mantığına dayanmamalarıdır. Ayrıca, ticari açıdan
kâr sağlamayı temel motivasyon olarak kabul etmeden etkinlik göstermeleridir. Dolayısıyla, geleneksel yaygın medyadan özel bir farklılaşmayı
anlatan sivil toplum medyasının kurumsal yapılanması da buna göre şekillenmektedir. Bunun
yanı sıra, sivil toplum örgütlenmelerinin bizzat
siyasal, kurumsal ve ideolojik destek ya da doğrudan ekonomik destek vererek toplumsal sorunlara duyarlı medya kuruluşlarının oluşumuna katkı
sağladıkları söylenebilir.

Bilik Yıldırım’a göre, gelişen haberlerin insan
haklarına dayalı olması gerektiği görüşü, eşdeyişle
hak haberciliği, sadece içinde yaşanılan çağda haberlerin, insan haklarıyla ilgili konuları ve sorunları öne çıkarması değildir. Bunun yanında, habere konu olan her şeyin, insanla ve insan haklarıyla
doğal olarak bağlantılı olduğu görüşünden kaynaklanmaktadır. Hak haberciliğinin haber yapma sürecinde, geleneksel gazetecilik anlayışında yer bulan
“haber değerleri” unsurları temel alınmamaktadır.
Bununla kalınmamakta, geleneksel gazeteciliğin bu
“uzlaşım”larının yapısal bir soruna işaret ettiğine dikkat çekilmektedir. Selen Doğan, hak haberciliğinde
haberin üç anlamı bulunduğunu ifade etmektedir:
1. Hak ihlâllerini görmezden gelmeyen.
2. “Ötekileri” haber yapmak için mutlaka bir
hak ihlâlinin konusu/faili olmalarını beklemeyen.
3. Herhangi bir haberi yaparken hak ihlâline
yol açmayan bir habercilik.