MEDYA PLANLAMA

Gazete, dergi, televizyon, radyo gibi haber, eğlence ve eğitsel içeriğin yanında reklamları da geniş kitlelere ulaştıran mecralar geleneksel medya olarak adlandırılmaktadır. Geleneksel medya geniş bir kitleye ucuza erişim imkanı sağlar. Her aracın belli bir bölümünü izleyen özel bir kitleye, örneğin belli gazeteden ziyade köşe yazarını takip edenlere hitap edebilir. Geleneksel medya ayrıca, izler kitlesinde büyük bir güven ve saygınlık duygusu uyandırmıştır. Geleneksel medya kaynaktan okuyucuya, izleyiciye, dinleyiciye doğru işleyen tek yönlü iletişim biçimine sahiptir. İzleyici-okuyucu-dinleyici kitlenin, geleneksel medyayı takip etmelerindeki temel motivasyon, bu mecraların eğlence ve bilgi içeriklerine sahip olmasıdır. İnsanlar gazeteyi, dergiyi, ya da televizyonu reklamlar için takip etmezler. Temel motivasyonları eğlenmek, bilgilenmektir. Bir televizyon dizisi, içindeki reklamlar için seyredilmez. Aynı şekilde bir dergi sayfalarındaki reklamlar için alınmaz. Kişiler geleneksel medyayı takip ederken içlerinde yer alan reklamları görme olasılığına da sahiptirler. Bu durum medya planlama açısından ‘görme fırsatı’ olarak adlandırılır. Doğru cevap B’dır.

Geleneksel olmayan medya, reklam mesajını medya teriminin alışık olunan anlamı dışındaki mecralarda yayarlar. Alışveriş arabalarının arkalarına yapılan reklam uygulamaları, alışveriş merkezleri, havaalanları ve metro istasyonlarındaki reklam mecrası olarak kullanılan LCD televizyonlar, hipermarketlerde zemine yapıştırılan reklam uygulamaları geleneksel olmayan medya türlerine örnek olarak verilebilir. Geleneksel olmayan medya, reklamcıya tüketicilere erişmek için ihtiyaç duyduğu alternatif yollar sunar. Geleneksel olmayan medyanın sahip olduğu en büyük problem ise bu medyanın ölçülemiyor olmasıdır. Geleneksel olmayan medya ile ulaşılacak kişi sayısı kesin olarak bilinememektedir. Doğru cevap E’dir.

Televizyon aracılığı ile geniş kitlere erişim mümkündür. Bu yönü ile televizyon, kitlesel üretilen ve tüketilen ürünler için uygun bir mecra olmaktadır. Ancak tüketici kitlesi dar olan ürünler için televizyonun kullanılması ‘atık’ lara – hedef kitlenizde olmayanların da reklam mesajını görmesi- sorununa yol açmaktır. Televizyonun sahip olduğu bir diğer zayıf yön ise televizyon reklamlarının uzun değil, kısa süreli olmasıdır. Doğru cevap C’dir.

Her gün yeni baskısı çıktığı için eski baskı okunmaz ve reklam kısa ömürlüdür; çok fazla reklam reklam kirliliği yaratır; yetişkinler okuduğu için hedef kitlesi segmenti sınırlıdır; sadece göze hitap etmesi ve renk kalitesi düşüklüğü zayıf  yönlerdir. Turizm gibi bazı ilanlar satın alma kararında kıyaslama şansı ve katalog değeri taşır. Bu güçlü bir yöndür. Doğru cevap D’dir.

Dergilerde gelir-geçer okuyucu sayısı fazladır. Başkasının satın aldığı dergiyi okuyan kişilere gelir-geçer okuyucu denir. Özellikle doktor ofislerinde, kuaförde beklerken vakit geçirmek için orada bulunan dergilere göz atarız. Bu durumda gelir-geçer okuyuculuk ortaya çıkar. Çünkü o dergileri biz satın almadık. Tekrar eden okuma sayesinde okuyucuların bir reklama birden fazla maruz kalmalarına olanak tanır. Aldığımız bir dergiyi, o derginin yaşam süresi boyunca (örneğin haftalık ya da aylık) defalarca göz gezdiririz. Bu durum dergi içindeki reklamlara tekrar tekrar maruz kalmamıza yol açar. Diğer seçenekler ise olumsuz yönler olarak karşımıza çıkar. Doğru cevap A’dır.

Okuyucuların bu özel ilgilerine hitap eden mecralar özellikli medya sınıfında yer almaktadır. Özellikli medya genellikle niş medya olarak adlandırılır. Bu tür medya arasında özel ilgi dergileri özel bir yere sahiptir. Örneğin kayak, bilgisayar, yelkencilik, ev dekorasyonu gibi özel ilgi dergileri içerikleri yanında tüketiciye ulaştırdıkları reklamlar için de satın alınmaktadırlar. Bu dergiler tüketicilere sahip oldukları içerik yanında, dergi içeriğine uygun reklamlar aracılığı ile özel ilgilere sahip tüketiciye ihtiyaç duyduğu bilgiyi de sunmaktadırlar. Özellikli mecralar arasında kataloglar da sayılabilir. Kataloglar aracılığı ile tüketicilere ilgi duydukları alanlarda bilgiler yanında reklamlar da ulaştırılabilmektedir. Katalogları tüketiciler genellikle alışveriş rehberi olarak kullanmaktadırlar. Bu yüzden kataloglar promosyon reklamları için uygun birer mecradır. Doğru cevap B’dir.

Radyonun en güçlü yönü tekrara yardımcı olmasıdır. Reklamın olabildiğince çok hedef kitleye erişmesi yanında en uygun değerde sıklık (frekans) ile erişmesi gerekmektedir. İşte radyo bu sıklık sorununa büyük oranda yardımcı olur. Diğer yandan, radyo ucuz bir mecradır. Radyonun bir diğer güçlü yönü, sürüş zamanı (drive time) denilen zaman dilimi içinde araçlarında yol alan hedef kitleye erişimin tek yolu olmasıdır. Ayrıca radyo ile yerel kampanyalar desteklenebilir. Radyo ayrıca esnek bir mecradır. Değişen koşullara göre çok hızlı bir şekilde reklam hazırlanıp yayınlanabilir. Radyonun en zayıf yönü çok fazla istasyon ve reklam kirliliğinin olmasıdır. Bunun yanında, radyo sadece ses tabanlı olduğu için yaratıcı reklam yapma zorluğu bulunmaktadır. Ayrıca radyo genelde dinleyici tarafından çok fazla dikkat verilen bir mecra değildir. Genelde günlük işler sırasında radyo arka planda kalmaktadır. Bu nedenle dinleyici radyoda söylenen şeylere pek fazla dikkat etmez. Doğru cevap D’dir.

Açıkhava reklamlarının en güçlü yanı belli coğrafik bölgelerdeki hedef kitleye erişim olanağı vermesidir. Bununla birlikte açıkhava reklamlarında mesajlar göze çarpacak şekilde büyük puntolar ile yazılabilmektedir. Açıkhava reklamları tekrar-sıklık probleminin çözümüne de yardımcı olurlar. Açıkhava mecrası, radyoda olduğu gibi düşük bin kişiye erişim maliyetine sahiptir. Özellikle yaz aylarında açıkhava mecrası oldukça etkili bir mecradır. Açıkhava mecrası ile 24 saat boyunca hedef kitleye mesajınızı gönderebilirsiniz. Açıkhava mecrasının en zayıf yönü, sınırlı bir alanda her şeyin yazılamamasıdır. Verilmek istenen mesaj özet olarak verilmek zorundadır. Görsel ağırlığı olan bir mecradır. Ancak gelişen teknoloji ile elektronik açıkhava reklam alanları hareketli görüntülerin de sunumuna izin vermektedir. Bunun yanı sıra, açıkhava reklamları çevre kirliliği yarattığı konusunda da eleştiriler almaktadır. Açıkhava mecrasının zayıf yönlerinden birisi de ölçülemeyen bir mecra olmasıdır. Açıkhava mecrası, radyoda olduğu gibi arka plan mecrasıdır. İnsanlar caddede yürürken açıkhava reklamlarına çok fazla dikkatlerini vermezler. Doğru cevap C’dir.

Sinemanın en güçlü yanı tutsak edilmiş bir hedef kitlenin varlığıdır. Sinema izleyicisi televizyonda olduğu gibi reklamı zaplama şansına sahip değildir. Salona girdikten sonra ister istemez reklamları izlemek zorundayız. Diğer yandan, sinemanın yüksek görsel ve ses kalitesi, kaliteli düzeyde ürün tanıtım tekniklerinin kullanılmasına izin verir. Sinema salonunda reklamı izleyenler çok az bir kısmı ürünün gerçek hedef kitlesini oluşturmaktadır. Bu durum, sinemanın en zayıf yönü olan düşük izleyici seçiciliğini doğurmaktadır. Sinema ayrıca ölçülemeyen bir mecradır. Doğru cevap D’dir.

-İnternet mecrasının en önemli avantajı esnek bir mecra olmasıdır. Diğer mecraların, örneğin televizyonun 15 ya da 30 saniyelik, derginin yarım sayfa ya da tam sayfa reklam yapma gibi sınırlıkları internet için söz konusu değildir. İnternet mecrasında reklam oluşturabilmenin sayısız olanakları bulunmaktadır.    -İnternet mecrasının bir diğer güçlü yanı ise kişiselleştirilmiş mesajların hedef kitledeki bireylere ulaştırılmasını sağlamasıdır. Belli bir internet sitesine giren internet kullanıcısına, ilgilerine yönelik olarak kişiye özel reklamlar gösterilebilmektedir. İnternet ayrıca iki yönlü iletişime izin veren bir mecradır. Ayrıca internet mecrası hem kitlesel erişim sağlayabilmekte hem de dergi gibi özel ilgi alanlarına sahip kitlelere erişim sağlayabilmektedir.    -Diğer bir güçlü yanı da ölçülebilen bir mecra olmasıdır. Ölçümlemeden kasıt, o mecrayı kullanan kişilerin hangi özelliklere sahip (yaş, cinsiyet, eğitim, psikografik özellikler gibi) olduğunun bilinmesidir.

İnternet mecrasının en zayıf yönü, internette maruz kalınan reklamlarının, tüketici tarafından rahatsız edici olarak görülmesidir. Belli bir amaçla örneğin bir spor haberlerini okumak için bir siteye giren kullanıcı birden karşısına çıkan reklamlardan rahatsız olmaktadır. Internet, çoğu kullanıcı için yeni bir olgudur ve bu çoğu kullanıcı internette maruz kaldığı reklamların gerçekten bir ürünün reklamı mı olduğunu yoksa virüs içeren bir siteye yönlendirme mi olduğunu anlayamamaktadır. Bu nedenle internet reklamlarına tıklama konusunda çekinceye sahiptirler. Ayrıca, her ne kadar internet ölçülebilen bir mecra olsa da, ortak bir ölçüm dili geliştirebilmiş değildir. Doğru cevap A’dır.

Medya planlamacı, reklam mesajının iletileceği araçları seçerken çoğunlukla izleyici-okuyucu- dinleyici verilerinden hareket eder.

Medya, reklam mesajını hedef kitleye ulaştırmada kullanılabilecek tüm alternatifleri içeren, genel bir kavramdır.

Mecra ise televizyon, gazete, dergi gibi belli özelliklere sahip bir grup mesaj taşıcılarını ifade eder.

Araç ise mecra içerinde yar alan tek bir mesaj taşıyıcısıdır. Örneğin gazete mecrasında Hürriyet gazetesi, televizyon mecrasında Kim 500 Binİster programı, dergi mecrasında Aktüel dergisi, internet mecrasında hepsiburada.com birer araçtır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, televizyon mecrasında kanallar araç değil, programlar araçtır. Çünkü medya planlamacı reklamları kanallara değil, izleyici verilerinden hareketle programlara yerleştirir.

Medya, incelendiği konu açısından çeşitli kategorilere ayrılarak incelenebilmektedir. Görsel medya, yazılı medya gibi. Biz burada konuya medya planlama açısından yaklaşacağız. Medya planlamacılar da mecraları çeşitli kategoriler içinde toplarlar. Bunlar geleneksel medya, geleneksel olmayan medya, online medya ve özellikli medyadır. Bu yapılan sınıflama genel bir sınıflamadır. Gelişen teknoloji, bu sınıflamanın daha da çeşitlendirilmesine yol açabilecektir. Örneğin, televizyon geleneksel medya içerisinde yer alır. Ancak günümüzde televizyon klasik biçiminin yanında, bilgisayar ve cep telefonları aracığı ile de izlenebilmektedir. Bu durum üç ekran fenomeni olarak adlandırılmaktadır. Aynı durum gazeteler için de geçerlidir. Gazeteler artık klasik basılı formatının yanında online olarak da okunabilmektedir.

Gazete, dergi, televizyon, radyo gibi haber, eğlence ve eğitsel içeriğin yanında reklamları da genişkitlelere ulaştıran mecralar geleneksel medya olarak adlandırılmaktadır. Geleneksel medya geniş bir kitleye ucuza erişim imkanı sağlar. Her aracın belli bir bölümünü izleyen özel bir kitleye, örneğin belli gazeteden ziyade köşe yazarını takip edenlere hitap edebilir. Geleneksel medya ayrıca, izler kitlesinde büyük bir güven ve saygınlık duygusu uyandırmıştır. Geleneksel medya kaynaktan okuyucuya, izleyiciye, dinleyiciye doğru işleyen tek yönlü iletişim biçimine sahiptir.

İzleyici-okuyucu-dinleyici kitlenin, geleneksel medyayı takip etmelerindeki temel motivasyon, bu mecraların eğlence ve bilgi içeriklerine sahip olmasıdır. İnsanlar gazeteyi, dergiyi, ya da televizyonu reklamlar için takip etmezler. Temel motivasyonları eğlenmek, bilgilenmektir. Bir televizyon dizisi, içindeki reklamlar için seyredilmez. Aynı şekilde bir dergi sayfalarındaki reklamlar için alınmaz. Kişiler geleneksel medyayı takip ederken içlerinde yer alan reklamları görme olasılığına da sahiptirler. Bu durum medya planlama açısından görme fırsatı olarak adlandırılır.

İnsanlar koleksiyonculuk, yelkencilik, doğa sporları gibi özel ilgi alanlarına sahiptirler. İşte okuyucuların bu özel ilgilerine hitap eden mecralar özellikli medya sınıfında yer almaktadır. Özellikli medya genellikle niş medya olarak adlandırılır. Bu tür medya arasında özel ilgi dergileri özel bir yere sahiptir. Örneğin kayak, bilgisayar, yelkencilik, ev dekorasyonu gibi özel ilgi dergileri içerikleri yanında tüketiciye ulaştırdıkları reklamlar için de satın alınmaktadırlar. Bu dergiler tüketicilere sahip oldukları içerik yanında, dergi içeriğine uygun reklamlar aracılığı ile özel ilgilere sahip tüketiciye ihtiyaç duyduğu bilgiyi de sunmaktadırlar.

Televizyon temelinde prime-time olarak adlandırılan zaman dilimi 19.00-23.00 ya da akşam saat 7.00-11.00 arası olarak değerlendirilmektedir.

Dergilerin en güçlü yönü özel ilgilere sahip tüketicilere erişim olanağı sağlamasıdır. Ayrıca dergi, televizyon ile ulaşılamayan kitleye erişim olanağı da sağlar. Özellikle yüksek gelirli, yüksek eğitimli tüketiciler çok televizyon izlememektedirler. Bu tüketicilere dergi ile erişim daha kolaydır. Derginin bir diğer güçlü yönü ise baskı ve renk kalitesinin yüksek olmasıdır. Dergilerin yaşam süresi uzundur. Aylık bir dergi bir ay boyunca okunur ve bu bir ay süresince tüketiciler reklama maruz kalırlar. Gergilerde gelir-geçer okuyucu sayısı fazladır. Başkasının satın aldığı dergiyi okuyan kişilere gelir-geçer okuyucu denir. Özellikle doktor ofislerinde, kuaförde beklerken vakit geçirmek için orada bulunan dergilere göz atarız. Bu durumda gelir-geçer okuyuculuk ortaya çıkar. Çünkü o dergileri biz satın almadık. Tekrar eden okuma sayesinde okuyucuların bir reklama birden fazla maruz kalmalarına olanak tanır. Aldığımız bir dergiyi, o derginin yaşam süresi boyunca (örneğin haftalık ya da aylık) defalarca göz gezdiririz. Bu durum dergi içindeki reklamlara tekrar tekrar maruz kalmamıza yol açar. Dergilerin en büyük zayıf yönü hedef kitleye erişimin yavaş olmasıdır. Dergiler uzun ömürlü olduğu için yaşam süresi boyunca hedef kitleye ulaşır. Haftalık bir dergi bir hafta boyunca, aylık bir dergi bir ay boyunca hedef kitleye reklam ulaştırır.