MEDYA PLANLAMA - Deneme Sınavı - 11

Medya planlama, içine bir reklam mesajının yerleştirileceği kitle iletişim aracının seçilme süreci, buna yönelik zaman ya da boşluğun satın alınması ve reklam mesajın bu boşluk içerisinde yayınlanmasını sağlamak şeklinde tanımlanabilir. Diğer bir tanıma göre medya planlama reklam zamanının ve yerinin reklam ve pazarlama hedeflerine ulaşılmasındaki etkisini belirleyerek bu zamanı ve yeri ayarlama süreci olarak tanımlanabilir. Daha basit bir tanımlama yapmak gerekirse; medya planlama “bir markanın veya hizmetin potansiyel tüketicisine reklamı ulaştırmanın en iyi yolu nedir?”sorusuna cevap verecek bir dizi kararın alınma sürecidir. Bu tanımın genel ve basit bir yapıda olmasına karşın medya planlamanın genel kapsamını açık bir şekilde ortaya koymaktadır.

Bir pazarlama planı, organizasyonun şimdiki ve gelecekteki pazarlama faaliyetlerine kılavuzluk eden bir dokümandır. Pazarlama hedefleri, tanımlanan belli bir zaman dilimi içinde başarılması gereken açık, ölçülebilen ve gerçeğe uygun hedeflerdir. Durum analizi bir pazarlama stratejisinin planlanması için olası tüm bilgileri ortaya koyar. Buna bağlı olarak bir durum analizi, markanın geçmişi, markanın gelişimi, karlılığı, tutundurma harcamaları, önemli rekabetçileri gibi pek çok bilgiyi kapsamaktadır. Medya planı pazarlama planının bir alt unsurudur ve pazarlama planından bağımsız bir medya planın gerçekleştirilmesi mümkün değildir.

Medya planlamasının tüm aşamaları ürün özelliklerinden etkilenmektedir. Bu anlamda ürünün yaşam eğrisinde hangi aşamada olduğu medya planını doğrudan etkilemektedir. Örneğin yeni ürünlere yönelik farkındalık yaratılması çok önemli olduğu için, bu ürünlere yönelik medya planlaması en kısa zamanda hedef pazarın mümkün olan en büyük kısmına ulaşabilmeyi hedef seçebilir. Ürün yaşam eğrisinde olgunluk aşamasında bulunan yerleşik bir ürün için hatırlatıcı reklamlar uygundur ve hatırlatıcı reklamlar medya planlaması açısından tekrar gösterimlerin maksimize edilmesini gerektirmektedir.

Pazarlama unsurlarından olan fiyat politikası, medya planını üç şekilde etkilemektedir. Birincisi fiyatlama direkte olarak kâr marjını dolaylı olarak da reklam için ayrılacak bütçe miktarını etkilemektedir. Dolayısıyla reklam bütçesi üzerindeki bu etki medya satın alımlarının kalitesi ve miktarını etkileyecektir. İkinci olarak, dağıtım kanalı içindeki toptancı ve perakendecilerin kâr marjları reklamverenin kanaldaki bu üyelerden bekleyebileceği aracı desteği miktarını etkileyebilir. Toptancılara ve perakendecilere tanınan yüksek kâr marjları daha çok satış tutundurma desteği demektir. Aracılara verilecek düşük kâr marjları, bu aracıların üreticiye satış tutundurma faaliyetleri adına daha az destek vereceği anlamına gelmektedir. Aracılara yüksek kâr marjları tanındığında üretici aracılardan destek görür ve üreticinin medya harcamalarını azaltır. Toptancıların ürünü perakendeci satıcılara sunmak için yaptıkları faaliyetler üreticinin omuzlarındaki reklam yükünü hafifletir.

Medya planı üzerindeki üçüncü fiyatlandırma etkisi, fiyat stratejisi ve ürün özellikleri arasındaki etkileşimin bir sonucudur. Çünkü tüketiciler tarafından fiyat genellikle kalitenin bir göstergesi olarak algılanmaktadır. Birçok yüksek kalitede prestijli ürün buna uygun fiyatlarda satılmaktadır. Bu tür bir ürün, kaliteli ve prestijli imajı yaratabilecek uygun bir medya aracında söz konusu yüksek fiyat ve kaliteyi hak edecek şekilde sunulmalıdır.

Reklam piramidinden hareketle, öncellikle ürün piyasaya sürülmeden önce tüm potansiyel müşteriler ürünün veya markanın farkında değillerdir. Dolayısıyla buna bağlı ilk iletişim hedefi farkındalık yaratarak, olası tüketicilerin firma, ürün, hizmet ve marka ile bağlantıya geçmeleri sağlamalıdır. Bundan sonraki basamak tüketicilerin ürünü anlamasını sağlamaktır. Ürün hakkında yeterli bilgi vererek, ürün hakkında farkındalığa sahip belirli bir yüzdedeki tüketicinin ürünün amacını, imajını veya konumunu ve belki de bazı özelliklerini tanımasını ve anlamasını sağlamaktır. Bunun ardından yine yeterli bilgi vererek belirli bir sayıdaki tüketiciyi ikna etmek ve ürünün değerine inandırmak bir sonraki hedeftir. İkna olduktan sonra bir grup tüketicide ürüne yönelik istek yaratılabilir ve bunun sonucunda da istek duyan grubun içenden belirli bir yüzde ürününe yönelik bir eyleme geçebilir. Ek bilgi almak için telefon edebilir, internette araştırma yapabilir, mağazayı ziyaret edebilir veya ürünü satın alabilir.

Reklam hedefleri, tüketici farkındalığına, tutumuna ve tercihlerine bağlı olarak reklamverenin neyi başarmak istediğini ifade ederken; reklam stratejisi (yaratıcı strateji) bu noktaya nasıl varılması gerektiğini ortaya koymakta veya tanımlamaktadır. Reklam stratejisi “yaratıcı karma” unsurlarının bir bileşimidir. Yaratıcı karma, reklamın hedef kitlesi, ürün konsepti, iletişim medyası ve reklam mesajından oluşmaktadır. Yani herhangi bir reklam kampanyasına yönelik bir strateji belirlenirken aynen pazarlama karmasında olduğu gibi bu unsurlar hakkında kararlar verilerek reklam stratejisi uygulamaya konur.

Ürün konsepti, reklamverenin tüketiciye sunduğu değerler demetidir. Reklamın görevlerinden bir tanesi bunu tam olarak ortaya çıkarmak ve tüketiciye iletmektir. Bir reklam planı yazılırken, reklam yöneticisi, ürün konseptini tanımlayacak basit bir ifade geliştirmelidir. Yani reklamın ürünü tüketicilere nasıl sunacağına karar vermelidir. Bu ifadeyi ya da sunuş biçimini yaratmak için reklamveren öncellikle tüketicinin ürünü nasıl algıladığını düşünmeli sonrasında bunu pazarlama stratejisi ile ilişkilendirmeli ve sonuca varmalıdır. Sözgelimi erkeklere yönelik kozmetik ürünlerine yönelik bazı reklamlar daha maço bir sunuş tarzına sahipken diğerleri daha romantik bir sunuş tarzına sahip olabilmektedir. Reklam stratejisi içerisinde, ürünün tüketicide tatmin ettiği işlevsel ve psikolojik ihtiyaçlara ve isteklere bakılmalı ve reklam ürünü buna göre sunmalıdır. Bu bilginin büyük bölümü pazarlama planından gelmektedir. Reklam planında önemli olan bunun nasıl anlatılacağıdır.

Medya günlük hayatımızda çok önemli bir rol oynamaktadır. Medya üç önemli ihtiyacı gidermektedir; bilgi, eğlence ve reklam.

Basılı medya dergi ve gazeteleri kapsarken, elektronik medya radyo, televizyon ve interneti içerisine almaktadır. Bunların dışında medya türlerinin sınıflandırılması çok kolay değildir. Açık hava reklam panoları genellikle basılı bir ortam olarak adlandırılırken, transit reklamlar ya da stadyum reklamları genellikle geleneksel olmayan, alternatif medya veya “çevredeki medya” olarak sınıflandırılmaktadır.

İnsanlar, medya mesajlarından anlam çıkarmak için kendi bireysel becerilerini, inançlarını ve deneyimlerini kullanırlar: İzleyici, okuyucu ve dinleyici kitle iletişim sürecinin aktif katılımcılarıdır. Çünkü her insan farklıdır ve herkesin için tek bir yorumun ortaya çıkması mümkün değildir. Birçok insanın fikir birliği içinde olabileceği baskın yorumlamalar olabilir veya içerikle desteklenmeyen yanlış yorumlamaların yapılması da mümkün olabilir. Ancak iki insanın aynı medya içeriğini herhangi bir yanlışa düşmeden farklı şekilde yorumlaması da çok olasıdır. Medya içeriğine yönelik yorumlamaları etkileyen diğer unsurlar arasında kültür, cinsel kimlik, sosyo-ekonomik sınıf, yaşanılan coğrafya, önceki deneyim ve bilgiler olabilir.

Tipik bir pazarlama planı; Durum analizi, Pazarlama hedefleri, Pazarlama stratejisi Pazarlama taktikleri, şeklinde ifade edilebilir.

Pazarlama hedefleri, tanımlanan belli bir zaman dilimi içinde başarılması gereken açık, ölçülebilen ve gerçeğe uygun hedeflerdir.

Bu anlamda pazarlama hedefleri kapsamında yer alabilecek bazı iletişim hedefleri şunlar olabilir: marka tanınırlığının veya farkındalığının arttırılması, marka özelliklerinin veya faydalarının anlaşılması, bir marka hakkında daha olumlu tutumların yaratılması, bir markaya veya tipik kullanıcına yönelik daha olumlu bir imajın yaratılması ve bir markanın denenmesi veya satın alınmasına yönelik daha güçlü isteklerin yaratılması.

Pazarlama karması bir firmanın ürünü satmak için kullanacağı bir grup unsurdur ve bu unsurlar Ürün (Product), Fiyat (Price), Dağıtım (Place) ve Tutundurmadır (Promotion).

Yaratıcı karma, reklamın hedef kitlesi, ürün konsepti, iletişim medyası ve reklam mesajından oluşmaktadır.

Durum analizi; pazarlama probleminin anşlaşılması için yapılır. Durum analizinde bir firma ve rekabetçileri aşağıdaki unsurlar bazında analiz edilir.

Toplam pazarın boyutu ve pay dağılımı

Satış geçmişi, maliyetler  ve kar düzeyleri

Dağıtım uygulamaları

Satış biçimleri

Reklamın kullanımı

Olası tüketicilerin tanımlanması

Ürünün yapısı.

Çözüm: Pazarlama ve Reklam amaç ve stratejilerini medyanın başarabileceği hedefler haline getirmek medya amaçlarının belirlenmesine yönelik bir adımdır.

Tarihsel açıdan incelendiğinde medya dünyası basılı ve elektronik olmak üzere iki temel gruba ayrılmaktadır. Basılı medya dergi ve gazeteleri kapsarken, elektronik medya radyo, televizyon ve interneti içerisine almaktadır.

Durum analizi, markanın hâli hazırdaki pazarlama durumunun detaylı bir tanımlamasıdır. Durum analizi bir pazarlama stratejisinin planlanması için olası tüm bilgileri ortaya koyar. Buna bağlı olarak bir durum analizi, markanın geçmişi, markanın gelişimi, karlılığı, tutundurma harcamaları, önemli rekabetçileri gibi pek çok bilgiyi kapsamaktadır.

Dağıtım Kanalları, Kapsama Alanı, Konum (lokasyon), Stok Durumu, Nakliye Stok durumu dağıtımda rol almaktadır.