MEDYA İLİŞKİLERİ

Self, kamuoyunun medyaya neden güvenmediği ile ilgili dört nedenin bulunduğunu söylemektedir. (Aktaran Merill, 1997). (1) Gazetecilerin duyarsız, kaba ve kötü davranışları, (2) doğru olmayan, kusurlu ve zayıf meslek edimleri, (3) haberlerin oluşturulmasında kullanılanılan değer yargıları konusundaki anlaşmazlıklar ve (4) gazeteciliğin okuyucuların yaşamları üzerindeki işlevleri hakkındaki fikir ayrılıkları. Doğru cevap A'dır.

Etik kavramı insan edimlerinde nelerin iyi olduğunu ve iyinin ne olduğunu araştırır. İdeal insan davranışlarının bir listesini çıkartır. Doğru cevap B'dir.

Normatif etik: ahlaki açıdan hangi eylemlerin doğru olduğunu araştırır. Hangi davranış biçimlerinin iyi ya da kötü, doğru ya da yanlış olduğu ve belirli durumlarda insanların ne yapıp ne yapmamaları gerektiğine ilişkin karar verir. Normatif etik bir davranışı ancak ve ancak azami sayıda insanı azami derecede mutlu ettiğinde ahlaki açıdan doğrudur dediğinde ortaya somut bir olgu çıkarır, bu olgu, bir insanın azami sayıda insanı azami derecede mutlu etmek için şu anda yaptığından başka bir şey yapamayacağı anlamına gelmektedir. Doğru cevap C'dir.

Ahlaki Değer Teorisi: kişiyi eyleme sürükleyen güç ve motivasyonu, ahlaki eylemlerin yöneldiği şeylerin yol açtığı deneyim ve yaşantıları temel alarak değerlendirerek iyi veya kötü yargısında bulunur. Doğru cevap D'dir.

Eylemin sonucu ahlaki değerini belirlemektedir. Bu nedenle teleolojik etiğe sonuçcu etik de denir. Doğru cevap E'dir.

Medya etiği alanında iki tür düzenlemeden bahsedebiliriz, birinci düzenleme geleneksel kendini düzenleme, ikincisi ise, yasa koyan kendini düzenlemedir. Geleneksel kendini düzenleme, medya çalışanlarının oluşturdukları bir dizi kuralı ve bu kuralların nasıl uygulanacağına ilişkin yapıları oluşturmaktadır. Bu yaklaşım kendini düzenlemenin medya çalışanlarının serbest bir seçimini içererek, kurallara uyu uymamanın medya çalışanlarının insiyatifinde olduğunu söyler. Yasa koyan kendini düzenleme de ise, ilgili düzenlemeleri hukuk üstlenmektedir. Doğru cevap A'dır.

Sözlükteki karşılığı "yalanlama" olan kelimedir. Bu terim genelde gazetede çıkan haberlerde haberin muhattapları tarafından yalanlandığında kullanılır. Tekzip cevap ve düzeltme hakkına saygı olarak nitelendirilebilir. Doğru cevap B'dir.

Haber kaynağının gizliliği konusu da son derece önemlidir. Gazetecilerin haber aldıkları kaynaklar ile içine girecekleri ilişkiler keskin çizgilerle belirlenmiştir. Basın konseyi 7. Maddesi “saklı kalması kaydıyla verilen bilgiler, kamu yararı ciddi biçimde gerektirmedikçe yayımlanamaz”. Bunun yanı sıra bazı durumlar, kaynakların açıklanmasını zorunlu kıla- bilir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi aldığı tavsiye kararı ile sözleşmenin 10. maddesinin 2. paragrafında belirtilenler dışında hiçbir zaman kısıtlanmamalıdır demektedir. İlgili madde aşağıdaki gibidir (Aktaran, İlkiz, 2005):

“Bu özgürlükleri kullanırken ödev ve sorumluluk içinde hareket edilmesi gerektiğinden, ulusal güvenlik, ülke bütünlüğü ve kamu güvenliği, suçun veya düzensizliğin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlakın korunması, başkalarının şeref ve haklarının korunması, gizli bilgilerin açığa vurulmasının önlenmesi, yargılama organının otorite ve tarafsızlığının korunması amacıyla, demokratik bir toplumda gerekli bulunan ve hukukun öngördüğü formalitelere, şartlara, yasaklara ve yaptırımlara tabi tutulabilir”. Doğru cevap C'dir.

Doğru, sağlıklı haberlerin yapılabilmesi için gazetecilerin uymakla yükümlü oldukları maddeler Basın Konseyi Basın Meslek İlkeleri adı altında belirlenmiştir. Doğru cevap D'dir.

Kamu yararı: Kamunun bilgilenme, bilgiye ulaşma, haberleşme, düşünceyi yayma ve açıkama, haber alma isteklerinin karşılanması kamu yararı konusunu oluşturur. Medya şirketlerinin prestiji kamu yararı kapsamında değildir. Doğru cevap E'dir.

Betimleyici etik, hangi toplumda hangi davranış biçimlerinin ahlaki olduğu ya da olmadığını inceleyerek bir anlamda o toplumların etik anlamda fotoğrafı çeker.

Temeline ödev kavramın yerleştiren etik türü "Deontolojik Etik" türüdür. Kant’a göre etik kavramı da a priori temeller dayandırılmalıdır, etiğin içinde herkes için geçerliliğe sahip bir yasa bulunursa, etik de evrensel bir özellik kazanır. Bu nedenle etiğin temelinde “ödev” kavramının bulunması zorunludur. Ödev, yerine getirmeyi kendi irademizle üstlendiğimiz bir buyruktur. Ahlak yasası istenen ve istendiği için kendisine bağlanan bir yasadır.

Geleneksel kendini düzenleme, medya çalışanlarının oluşturdukları bir dizi kuralı ve bu kuralların nasıl uygulanacağına ilişkin yapıları oluşturmaktadır. Bu yaklaşım kendini düzenlemenin medya çalışanlarının serbest bir seçimini içererek, kurallara uyu uymamanın medya çalışanlarının inisiyatifinde olduğunu söyler.

Basın Meslek İlkelerinin 5. maddesi şu şekildedir. “Kişilerin özel yaşamı, kamu yararının gerektirdiği durumlar dışında yayın konusu olamaz”.

Kant’a göre etik kavramı da apriori temeller dayandırılmalıdır, etiğin içinde herkes için geçerliliğe sahip bir yasa bulunursa, etik de evrensel bir özellik kazanır.

Etik karar verme süreci gündelik yaşamımızda sıklıkla karşılaştığımız ve çözümü son derece önemli olan bir olgudur. Bir problem ile karşılaştığımızda yapmamız gereken şey, akılcı olmak ve karşılaştığımız sorunun çözümüne ilişkin sistematik çözümleri belirlemektir.

Halkla ilişkiler etiğini sağlayabilmek için geleneksel halkla ilişkiler uygulamalarında
sosyal sorumluluğun etik ile bağlantısını şu şekilde kurabiliriz.
İç İlişkiler: Firma çalışanlarının etik bakış açısı kazanmasında firma içi faaliyetler son derece önemlidir. Bir faaliyetin yürütülmesinde firma yöneticileri, çalışanların etik kurallara bağlı kalmalarını sağlamalı bazı durumlara özgü etik kodların oluşturulmasını teşvik etmelidir.
Müşteri ilişkileri: Oluşturulan iletişim stratejilerine ve iletişim araçları ile etik kavramlar arasında bütünlük sağlamak ve müşterilerin de bu kuraldan haberdar olmasını
sağlamak. Müşterinin halkla ilişkiler faaliyetini yürüten firmanın her zaman etik kurallara
uyacağına güvenmesi gerekir.
Medya ilişkileri: Medya ile bağlantılar kurarak yürütülen faaliyetin etik kurallara uyduğunu duyurmak, böylelikle saydam bir iletişim ortamı taratmak son derece önemlidir.
Halkla ilişkiler etiğini oluşturmak için unutulmaması gereken şudur: Yürütülen halkla
ilişkiler faaliyeti değer odaklı olmalıdır. Stratejik yönetimin etiği ve sorumlulukları değerde buluşmalıdır. Bu değer topluma yansımalıdır.

Reklam aynı zamanda tüketiciyi kararsızlık aşamasından satın alma eylemine yönlendirme rolünü de üstlenmektedir. Bunun yanı sıra bilgilendirme, ikna etme, destekleme, hatırlatma fonksiyonlarını da üstlenmektedir.

Medya yayınlarının hukuk çerçevesinde gerçekleştirilip, gerçekleştirilmediği hususunda göz önünde bulundurulması gereken faktörler şunlardır; kamu yararı, gerçeklik, güncellik, ölçülülük.

Açık kamu yararı olmadıkça ve olayla doğrudan ilgisi, bağlantısı bulunmadıkça, bir insanın davranışı veya işlediği suç, onun ırkına, milliyetine, dinine, cinsiyetine, cinsel eğilimine, hastalığına veya fiziksel, zihinsel özürlü olup olmamasına dayandırılmamalıdır.