MEDYA İLİŞKİLERİ

Halkla ilişkiler uzmanları, medya ile başarılı bir ilişki yürütmek için önce kendi kurumlarını, sonra da medyayı ve medyanın işleyiş biçimine hakîm olmalıdır.

Sayısallaşma, enformasyonun analog formattan bilgisayarlar tarafından okunabilir bir formata dönüştürülmesidir. Henüz çok yeni olmasına rağmen, bu “yeni” ve “dijital” medya, sanayi devriminden sonra seri olarak basılıp, geniş halk kitlelerine ulaşmaya başlayan “gazete”yi, yaklaşık iki asır sonra “geleneksel” /“konvansiyonel” hale getirmiştir. “Yeni medya” kavramının kullanılmaya başlanmasıyla bugüne kadar “medya” olarak bilinen kitle iletişim araçları “geleneksel/ konvansiyonel medya” olarak adlandırılır olmuştur.

Halkla ilişkilerin görevlerinden biri de bazen kurum aleyhinde çıkacak bir habere, zamanında müdahale ederek, “medyaya düşmemesi”ni sağlamaktır. Burada hassas nokta, basına müdahale değil, kurum ile ilgili “yanlış bilgilenme”, “yanlış anlaşılma” veya “bilgi eksikliği” nedeniyle medyada çıkabilecek haberlere karşı, gazetecilerin talepleri doğrultusunda doğru bilgi vererek kamuoyunun doğru bilgilenmesine katkı sağlanmasıdır.

Ajans haberleri, abone olan tüm medya organlarına ulaşan ortak haberler iken, medyanın kendi bünyesindeki muhabirler eliyle ürettiği haberler, muhabir imzası ile yayımlanan o medyaya özel haberlerdir. Muhabirlerin özel haberleri, bir medya organını diğerlerinden ayrıştıran ve farklılaştıran önemli bir değerdir.

Kontrolsüz haberlere basına bilgi verme, cevap ve düzeltme ve tekzip talep etme gibi bir takım müdahale biçimleri vardır. Bunlar dışında bir de birçok gazetenin uymaya söz verdikleri Basın Meslek İlkeleri doğrultusunda açıklama göndermek, ombudsmana başvurmak, okur temsilcisine açıklamada bulunmak, Basın Konseyi’ne şikâyet etmek gibi etik kurallar çerçevesinde kişisel veya kurumsal hakların savunulması mümkündür.

Medyada yer alabilmek için en yaygın ve etkili yöntem basın bültenidir. Basın bülteni/bildirisi kurumların ürün, hizmet veya kurumsal yeniliklerini kamuoyuna ve müşterilerine duyurmak amacıyla yayımladıkları ve basında yer bulabilmeyi amaçladıkları bilgilendirici materyallerdir.

Türkiye’deki günlük gazetelerin toplam tirajları 5 milyon civarlarında iken, 24 saat
yayın yapan ulusal televizyon ve radyolar aynı anda milyonlarca kişiye ulaşabilmektedir.

Radyo ve televizyonların da yazılı basın organları gibi künyeleri vardır. Künyelerini de RTÜK’e bildirmek ve web sitelerinde medya şirketinin iletişim adresi, izleyici/dinleyici temsilcisinin adı ve iletişim bilgileri yayınlamak zorundadır.

Medya ile ilişkiler kurum itibarı, imajı ve kimliğini korumak için doğru yönetilmesi gereken önemli bir alandır. Bu alanın da ölçme ve değerlendirmesinin yapılması, yeni gelişmelere göre yapılandırılması gerekir. Burada, medya ilişkilerinin performansının ölçülmesinde kullanılan medya takibi ve raporları, reklam eşdeğeri, medya içerik analizi ve nicel araştırmalar (anket) yöntemlerine değinilecektir.

Medya içerik analizi sistemleri gün geçtikçe gelişmekte ve istatistik biliminin imkânları ile yöneticiler için doyurucu raporlar hazırlanabilmektedir. Söz gelimi medya haberlerinin ana hedef kitleye ulaşıp ulaşmadığı, ana konuya odaklanıp odaklanmadığı, kuruluşun mesajlarını içerip içermediği gibi kritik bilgiler sunmaktadır.

Halkla ilişkiler uzmanları, çalıştıkları kurumun medya ile ilişkilerini başarılı bir biçimde
yürütebilmek için, gazetecilerle iyi ilişkiler kurmalı, her zaman doğru haber vermeli
ve güvenilir olmalı, gazetecinin hazırlayacağı habere zemin oluşturacak metinleri özenli
ve editörlerin işlerini kolaylaştıracak biçimde hazırlamalıdır (Peltekoğlu, 2007:216). Gönderilen
metinlerin yeni, ilginç, önemli ve hedef kitlenin (okuyucu, izleyici ve dinleyici)
dikkatini çekecek boyutları olmasına dikkat etmelidir

Medya denilince eğitim düzeyi, siyasi görüşü veya yaşam tarzı ne olursa olsun, hemen herkesin üzerinde uzlaştığı bir tanımlama vardır: Kitle iletişim araçları. Kavramın bilimsel ve daha karmaşık bir tanımı elbette yapılabilir, ancak “medya” denildiğinde, klasik yayın organları olan “gazete,
televizyon ve radyo” akıllara gelmektedir. İletişim teknolojilerinin sayısallaşması yeni yazılımlar
ve uygulamalar ile hayatımıza “yeni medya”, “sosyal medya”, “dijital medya”, “internet medyası” gibi bir takım kavramlar girmiştir. Sayısallaşma, enformasyonun analog formattan bilgisayarlar tarafından okunabilir bir formata dönüştürülmesidir

Halkla ilişkiler uzmanları iletişim tekniklerini doğru kullanarak, medya ilişkilerini yürüttükleri kurumların mesajlarını kamuoyuna en doğru ve en etkili biçimde ulaştırabilmektedirler. Halkla ilişkiler bir “iletişim işçiliği”dir. Mesleğin temeli iletişimdir. İletişim teknolojilerindeki gelişmeler ve
küreselleşme, medyanın ulaştığı kitleyi ve kitle üzerindeki etkisini artırmıştır.

Kurumun medya ilişkilerinin yönetilmesi, bireysel bir kariyer yönetiminin de en
önemli ölçütlerinden birine dönüşebilmektedir. Doğruluğu tartışılır olmakla birlikte,
halkla ilişkilerin başarısı kurum lehine çıkan haberlerin çokluğu ile ölçülmektedir. Oysa
ki, halkla ilişkilerin görevlerinden biri de bazen kurum aleyhinde çıkacak bir habere, zamanında
müdahale ederek, “medyaya düşmemesi”ni sağlamaktır. Burada hassas nokta,
basına müdahale değil, kurum ile ilgili “yanlış bilgilenme”, “yanlış anlaşılma” veya “bilgi
eksikliği” nedeniyle medyada çıkabilecek haberlere karşı, gazetecilerin talepleri doğrultusunda
doğru bilgi vererek kamuoyunun doğru bilgilenmesine katkı sağlanmasıdır

Gazeteciler yeni, önemli, dikkat çekici ve kamuoyunun ilgileneceği konuları ararlar
ve bunları haberleştirirler. Halkla ilişkiler profesyonelleri, kurumlarının gerçekten “haber
değeri” olan bilgilerini ve bültenlerini paylaşırlarsa, gazetecilerin de işlerini kolaylaştırmış
olurlar Ama sadece kendi kurumlarını ve müşterilerini ilgilendirecek kadar yüzeysel ve
kişisel (sadece kurum menfaatlerini ilgilendiren) bir bülten ise, habere dönüşme şansı çok
azdır. Küreselleşme ve iletişim teknolojilerin gelişmesi ile artık gazetecilerin habere ulaşması
çok kolaylaşmıştır. Ulusal ve uluslararası haber ajanslarına abonelikleri sayesinde,
haber masasına binlerce yeni haber düşmektedir. Halkla ilişkiler biriminin göndereceği
basın bülteninin bu gündem yoğunluğunda kaybolmaması için bültenin haber değeri olan
bilgiler içermesi ve konunun öneminin medya mensubuna uygun bir üslup ile izah edilmesi
gerekir. Halkla ilişkiler profesyonelleri bültenleri ve kişilikleri ile muhabirleri etkileyip
haber hazırlamasını temin edebilirler. Ama unutulmaması gereken bir diğer önemli nokta
haberin medyada yer alıp almayacağına sadece muhabirin karar vermediğidir

Ulaşılabilirlik: Bir kurumun halkla ilişkiler ilişkilerini yöneten kişilere, medya
mensupları ihtiyaç duydukları her an çekinmeden ulaşabilmeli ve haber için gereken
bilgileri alabilmelidirler. Bu nedenle gazeteciler ile iletişim bilgileri paylaşılır
iken mutlaka cep telefonu ve kişisel mail adresleri de paylaşılmalıdır.

Yapılmaması gerekenler;

Yapılan haberi beğenmemek: 
Haber için reklamı kullanmak: 

 Gazete ve gazeteci ayrımı yapmak: 
Basın toplantısına medya üst yönetimini istemek: 
Para ile haber yaptırmak istemek: 

 Gazetecilere pahalı hediyeler vermek: 
• Gazeteye veya muhabire göre cevap vermek: 
• Haber kaynağını açıklamaya zorlamak: 
• Gazeteciyi patronuna şikâyet etmek: 
• Halkla ilişkiler profesyonellerinden habersiz açıklama yapmak: 
• Medya ilişkilerini uzmanına bırakmamak:
• Yazılmaması kaydıyla bilgi vermek: 
• Haber sızdırmak: 
• Medya şirketlerinin halkla ilişkileri göz ardı etmesi:

Bir kişi veya kurumun medyada yer alabilmesinin haber, yorum, advertorial, reklam, ilan,
duyuru, tekzip, cevap ve düzeltme gibi çok çeşitli yolları vardır. Sözgelimi gazeteden yer
(sütün x santim), televizyon ve radyodan süre (saniye) satın alarak reklam ve ilan yolu ile
yer alınabilir. Kurumla ilgili bilgilerin yer aldığı tanıtım amaçlı bir bültenin yazılı basında
haber sayfası biçiminde tasarlanıp çerçevelenerek advertorial olarak yer alması mümkündür.

Kurumların halkla ilişkiler yönetimleri için kullandığı yayınları, kontrollü ve kontrolsüz
olarak iki biçimde değerlendirmek mümkündür. Kontrollü yayın, halkla ilişkiler
uygulayıcısının müdahale edebildiği, kurumun ücret ödeyerek yayımlattığı reklam,
ilan, advertorial gibi biçimlerdir. Bunlara ek olarak kurum tarafından hazırlanan dergi,
bülten, gazete gibi yayınlar tamamen halkla ilişkiler uygulayıcılarının kontrolü altında
yayımlanır. Bu tür yayınlarda mesajın içeriği, uzunluğu, süresi, yayın zamanı gibi
tüm süreçler tamamen kurumsal kontrol altındadır. Ancak kontrolsüz yayın olarak da
adlandırabileceğimiz tüm kamuoyuna hitabeden kitle iletişim araçlarındaki içeriklere
müdahale etmek mümkün değildir (Özkan, 2009:125-126). Basına bilgi vermek veya
basın bülteni göndermek yayın içeriğine müdahale etmek değil, katkı sağlamak olarak
yorumlanabilir. Aksi halde, basının haberleri “nasıl yapması gerektiği” konusunda telkinde
bulunmak etik olarak doğru olmaz.

Türkiye’deki gazete, dergi, televizyon ve radyoların ezici çoğunluğu bir kaç medya grubunun
bünyesinde yer almaktadır. En büyük (ana akım) medya grupları olarak Doğan,
Turkuvaz, Doğuş, Ciner medya grupları dikkat çekmektedir. Bu gruplar dışında geleneksel
medya kuruluşlarını bünyesinde toplayan Çukurova, İhlas, Albayrak, Yeni Dünya gibi
medya grupları da mevcuttur