MEDYA HUKUKU

Basın, düşüncelerin basılmış eserlerle yazılı olarak kamuoyuna açıklandığı bir kitle iletişim aracıdır. Bu araçları da belirli ve düzenli aralıklarla yayın yapıp yapmamalarına göre süreli ve süresiz olarak ikiye ayırmak mümkündür. Gazete, dergi gibi belirli ve düzenli zaman aralıklarıyla yayımlanan basılmış eserler süreli yayın olarak ifade edilir.

Bir eseri basım araçları ile basan veya diğer araçlarla çoğaltan gerçek veya tüzel kişiye basımcı denir.

Süreli yayın denildiğinde belirli aralıklarla yayımlanan gazete, dergi gibi basılmış eserler ile haber ajansları yayınları ifade edilmektedir. Belirli aralıktan kastedilen aylık olması demek değildir. Örneğin haftalık süreli yayın da olabilir.

Süreli bir yayın çıkarmak için, süreli yayının çıkarılacağı yerin Cumhuriyet Başsavcılığına bir beyanname verilmesi gerekir. Bu beyannamede yayın periyodu, yayın türü, yayının mahiyeti, yayıncının adı yer almalıdır. Ancak yayının maliyetinin yer almasına gerek yoktur.

Basın Kanunu’na göre, bir kişinin sorumlu müdür olabilmesi için en az orta öğretim veya dengi bir eğitim kurumundan mezun olması yeterlidir, üniversite mezunu olması şart değildir.

Basın Kanunu’na göre, bir gazetede yabancı dildeki haberi çeviren kişi eser sahibidir.

Belirli aralıklarla yayımlanan gazete, dergi gibi basılı eserler ile haber ajansı yayınlarının sahibi olan kişi süreli yayın sahibi/ yayımcı olarak ifade edilir. Bu kişi gerçek veya tüzel kişi olabilir. Örneğin gazetenin sahibi bir anonim şirket yani bir tüzel kişi olabilir.

Basın Kanunu’na göre, her basılmış eserde, basıldığı yer ve tarih, basımcının ve varsa yayımcının adları, varsa ticarî unvanları ve işyeri adresleri gösterilir. Haber ajansı yayınları hariç her türlü süreli yayında, ayrıca yönetim yeri, sahibinin, varsa temsilcisinin, sorumlu müdürünün adları ve yayının türü gösterilir.

Süreli yayınlarda düzeltme ve cevap hakkının uygulanmasında sorumluluk sorumlu müdüre aittir.

Süreli yayınlarda beyanname verilmesi yükümlülüğü süreli yayın sahibi ve sorumlu müdüre aittir.

5187 Sayılı Basın Kanunu 2004 yılında yürürlüğe girmiştir.

Süreli yayınlar denildiğinde gazete, dergi gibi belirli aralıklarla yayımlanan basılmış eserler anlaşılmaktadır. Bu anlamda günlük gazeteler, haftalık ya da aylık dergiler süreli yayınlar içerisinde yer alır.

Gazete, dergi gibi belirli aralıklarla yayımlanan basılmış eserlere süreli yayın denir. Kitap, armağan gibi basılmış eserler süresiz yayınlardır.

Tek bir yerleşim biriminde yayımlanan süreli yayınlar ile haftada bir veya daha uzun aralıklarla yayımlanan yaygın ve bölgesel yayınlara yerel süreli yayın denir.

Belirli aralıklarla yayımlanan gazete, dergi gibi basılı eserler ile haber ajansı yayınlarının sahibi olan gerçek ya da tüzel kişiler süreli yayın sahibi olarak ifade edilmektedir.

Her hangi bir süreli yayın çıkarmak, izne tabi değildir. Ancak Basın Kanunu’na göre kaydedilmek üzere süreli yayının yönetim yerinin bulunduğu Cumhuriyet Başsavcılığına beyanname verilmesi gerekmektedir.

Beyannamede yayının adı ve mahiyeti, hangi aralıklarla yayımlanacağı, yönetim yeri, sahibinin, varsa temsilcisinin, sorumlu müdürün ad ve adresleri ile yayının türü gösterilir.

Sorumlu müdür görevini üstlenmek için, yaş, öğretim durumu ve sabıkasızlık yönünden belirli şartlara sahip olmak gerekir.

Süreli yayının teslim yükümlülüğünü yerine getirmeyen basımcı, üç yüz milyon liradan bir milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır.

Basılmış eserlerde gösterilmesi öngörülen hususların gösterilmemesi halinde sorumlu müdür ve sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkili para cezası ile cezalandırılır.