MEDYA HUKUKU - Deneme Sınavı - 1

Ombudsmanın görevi çalıştığı gazetede çıkan haberlerde olabilecek sorunları ve hataları düzeltmektir. İlk olarak İsviçre’de uygulanmaya başlanan ombudsmanlık medya kuruluşlarının haber yapma ve yayma sürecinde ortaya çıkan eksikliklerinin, yanlışlarının, yanlılıklarının deneyimli ve tarafsız bir gazeteci tarafından düzeltilmesi ve tatlıya bağlanması anlamına gelmektedir.

Okur temsilciliği okuyucu şikayetlerinin değerlendirilmesi olarak düşünebilir.

İzleyicilerin muhatap aldıkları izleyici temsilcisi, yayın planlama aşamasında da izleyicilerin önerilerini dikkate alarak yayın akışına katkı sağlayabilmektedir.

Türkiye’de Basın Konseyi öncesinde birtakım örgütlenme çabaları olmuştur. 1960’dan sonra kurulan Basın Şeref Divanı ilk özdenetim kuruluşu olarak basın tarihinde yer alır. Basın Konseyi ise 6 Şubat 1988 tarihinde resmi olarak kurulmuştur. Kuruluşunda 28 gazete, 22 dergi, 11 haber ajansı, 6 yayım kuruluşu ve 6 basın kuruluşu yer almıştır.

Türkiye Gazetecilik Cemiyeti gerek üye sayısıyla gerekse basın sektöründeki etkinliği nedeniyle önemli bir gazetecilik meslek kuruluşu ve sivil toplum örgütüdür.

Mesleki kurallar bütünü olan etik kodların, gazetecilik meslek üyelerinin genel ve ortak davranış biçimlerini belirlediği söylenebilir.  Doğru haber ve bilgilendirme, gerçeğe saygı ilkesi haberin mutlaka gerçeğe uygun ve doğru olmasını, kasıtlı olarak eksik bırakılmamasını ve haberde yönlendirmenin olmamasını ifade eder.

Gazetecinin halka karşı sorumluluğu, başta işverenine ve kamu otoritelerine karşı olmak üzere, öteki tüm sorumluluklarından önce gelir. Bilgi ve haber ile özgür düşünce, herhangi bir ticari mal ve hizmetten farklı olarak toplumsal bir nitelik taşır.

Gazeteci tüm bilgi kaynaklarına serbestçe ulaşma ve kamu yaşamını belirleyen, halkı ilgilendiren tüm olayları izleme, araştırma hakkına sahiptir. Gazeteci inanmadığı bir görüşü savunmaya veya meslek ilkelerine aykırı bir iş yapmaya zorlanamaz. Gazeteci kaynakların gizliliği ilkesi uyarınca, kaynağını açıklamaya ve tanıklık yapmaya zorlanamaz. Gazeteciler, özellikle de yazı işleri çalışanları, basın yayın işletmesinin işleyişini belirleyen, etkileyen önemli kararlardan haberdar edilmeli ve gerektiğinde kararların alınmasına katılmalıdır.

Yargı cezaları basında özdenetim sağlanması konusunda görülen uygulamalardan değildir. Doğru cevap E' dir.

Osmanlı Matbuat Cemiyeti 1917 yılında kurulmuştur. Doğru cevap D' dir.

Ombudsman olarak görev yapan gazetecinin maaşını çalıştığı gazete değil, gazetelerin oluşturduğu bir bütçe karşılamaktadır. Doğru E' dir.

Televizyon yayınlarında özdenetim sağlanabilmesi için Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından 2006 yılında başlatılmıştır. Doğru cevap D' dir.

İlk basın konseyi 1916 yılında İsveç' te kurulmuştur.

Haberin kasıtlı olarak eksik bırakılması doğru haber ve bilgilendirme (gerçeğe saygı) ilkesiyle çelişir. Doğru cevap D' dir.

Gazetecilerin basın özgürlüğünü korumak ve araştırmacı gazetecilik yapabilmeleri için haber kaynaklarını korumaları ve gözetmeleri gerekmektedir. Doğru cevap A' dır.

Sayısal gözetim olgusu geleneksel medyada bulunmamaktadır. Doğrular cevap D' dir.

Doğrudan kamu yararı oluğu durumlarda izinsiz belgeler yayınlanabilir. Doğru cevap D' dir.

Gazeteci kaynağını bilmediği bir haberi yayınlayamaz. Doğrular cevap C' dir.