MEDYA HUKUKU - Deneme Sınavı - 9

Basın Kanunu’na göre, bir gazetede yabancı dildeki haberi çeviren kişi eser sahibidir.

Belirli aralıklarla yayımlanan gazete, dergi gibi basılı eserler ile haber ajansı yayınlarının sahibi olan kişi süreli yayın sahibi/ yayımcı olarak ifade edilir. Bu kişi gerçek veya tüzel kişi olabilir. Örneğin gazetenin sahibi bir anonim şirket yani bir tüzel kişi olabilir.

Basın Kanunu’na göre, her basılmış eserde, basıldığı yer ve tarih, basımcının ve varsa yayımcının adları, varsa ticarî unvanları ve işyeri adresleri gösterilir. Haber ajansı yayınları hariç her türlü süreli yayında, ayrıca yönetim yeri, sahibinin, varsa temsilcisinin, sorumlu müdürünün adları ve yayının türü gösterilir.

Süreli yayınlarda düzeltme ve cevap hakkının uygulanmasında sorumluluk sorumlu müdüre aittir.

Süreli yayınlarda beyanname verilmesi yükümlülüğü süreli yayın sahibi ve sorumlu müdüre aittir.

5187 Sayılı Basın Kanunu 2004 yılında yürürlüğe girmiştir.

Süreli yayınlar denildiğinde gazete, dergi gibi belirli aralıklarla yayımlanan basılmış eserler anlaşılmaktadır. Bu anlamda günlük gazeteler, haftalık ya da aylık dergiler süreli yayınlar içerisinde yer alır.

Gazete, dergi gibi belirli aralıklarla yayımlanan basılmış eserlere süreli yayın denir. Kitap, armağan gibi basılmış eserler süresiz yayınlardır.

Tek bir yerleşim biriminde yayımlanan süreli yayınlar ile haftada bir veya daha uzun aralıklarla yayımlanan yaygın ve bölgesel yayınlara yerel süreli yayın denir.

Belirli aralıklarla yayımlanan gazete, dergi gibi basılı eserler ile haber ajansı yayınlarının sahibi olan gerçek ya da tüzel kişiler süreli yayın sahibi olarak ifade edilmektedir.

Her hangi bir süreli yayın çıkarmak, izne tabi değildir. Ancak Basın Kanunu’na göre kaydedilmek üzere süreli yayının yönetim yerinin bulunduğu Cumhuriyet Başsavcılığına beyanname verilmesi gerekmektedir.

Beyannamede yayının adı ve mahiyeti, hangi aralıklarla yayımlanacağı, yönetim yeri, sahibinin, varsa temsilcisinin, sorumlu müdürün ad ve adresleri ile yayının türü gösterilir.

Sorumlu müdür görevini üstlenmek için, yaş, öğretim durumu ve sabıkasızlık yönünden belirli şartlara sahip olmak gerekir.

Süreli yayının teslim yükümlülüğünü yerine getirmeyen basımcı, üç yüz milyon liradan bir milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır.

Basılmış eserlerde gösterilmesi öngörülen hususların gösterilmemesi halinde sorumlu müdür ve sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkili para cezası ile cezalandırılır.

Yaygın süreli yayın, tek bir basın-yayın kuruluşu tarafından aynı isimle basılan ve her coğrafi bölgede en az bir ilde olmak üzere, ülkenin en az yüzde yetmişinde yayımlanan süreli yayın ile haber ajanslarının yayınlarını ifade etmektedir.

Süreli bir yayın çıkarmak için süreli yayının çıkarılacağı yerin Cumhuriyet Başsavcılığına verilmesi gereken beyannamede Basın Kanunu uyarınca süreli yayının adı, mahiyeti, yayın periyodu, yönetim yeri adresi, tüzel kişilik, süreli yayın sahibinin adı- soyadı, adresi ve telefonu, süreli yayının sorumlu müdürünün adı- soyadı, adresi ve telefonu ile yayın türü bilgisinin bulunması gerekmektedir. Süreli yayının bedeline ilişkin bilgi savcılığa sunulacak beyannamede aranmaz.

Basın Kanunu’nun 10. Maddesi’ne göre; basımcı, bastığı her türlü yayının imzalı iki nüshasını, dağıtım veya yayımın yapıldığı gün, mahallî Cumhuriyet Başsavcılığına teslim etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, basılmış eserin içerik ve biçim yönünden herhangi bir değişikliği içeren daha sonraki basımları ile tıpkı basımları için de geçerlidir. Basımcıya bu yükümlülüğünü yerine getirdiğine dair Savcılık tarafından bir alındı belgesi verilir.

Gazete, politika, ekonomi, kültür ve daha başka konularda haber ve bilgi vermek için yorumlu vea yorumsuz olarak, her gün ya da haftanın belirli günlerinde düzenli olarak çıkarılan basılı yayını ifade etmektedir.

5187 Sayılı Basın Kanunu’nun 2. maddesi’ne göre tanımlanan eser sahibi “Süreli veya süresiz yayının içeriğini oluşturan yazıyı veya haberi yazanı, çevireni veya resmi ya da karikatürü yapanı” ifade etmektedir. Bu anlamda gazetede veya dergide
haber ya da köşe yazısı yazan kişi, eser sahibidir.