MEDYA HUKUKU - Deneme Sınavı - 10

23 Mayıs 2007 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan 5651 Sayılı İnternet Ortamında
Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla
Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun, Türkiye’de Internet ortamındaki yayınlar
açısından düzenleme getiren bir kanundur. Bu kanunun amacı; içerik sağlayıcı,
yer sağlayıcı, erişim sağlayıcı ve toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülük ve
sorumlulukları ile Internet ortamında işlenen belirli suçlarla içerik, yer ve erişim
sağlayıcıları üzerinden mücadeleye ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir. Doğru cevap C'dir.

15 Şubat 2011 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen 6112 sayılı
Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun 3 Mart
2011 tarihinde 27863 numaralı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap B'dir.

Mevzuat: Anayasa’nın yetkili kıldığı otoriteler tarafından çıkarılan yazılı metinlerin tümüne verilen addır. Bir ülkede yürürlükte olan yasa, tüzük, yönetmelik vb.nin bütünü olarak da ifade
edilebilir.Doğru cevap D'dir.

Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti başlıklı 26. Madde’ye göre;
“Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına
veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de
kapsar. Bu fıkra hükmü, radyo, televizyon, sinema veya benzeri yollarla yapılan
yayımların izin sistemine bağlanmasına engel değildir. Doğru cevap A'dır.

Böyle bir sınırlandırmanın söz konusu olabilmesi için aşağıdaki şartların gerçekleşmiş olması aranacaktır:
• Sınırlandırma ancak kanunla olabilir.
• Sınırlandırma Anayasa’nın sözüne ve ruhuna uygun olmalıdır.
• Sınırlandırma demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmalıdır.
• Sınırlandırmada ölçülü olunmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Düşüncelerin bazı aletler vasıtasıyla, yazı resim şeklinde ve kağıt gibi maddeler üzerinde sınırlı olmayan sayıda basılması ve kamuoyuna açılmasına “basın” denir.

Gazete, dergi gibi düzenli aralıklarla yayımlanan basılmış eserler süreli yayın olarak ifade edilir.

5187 sayılı basın kanunu TBMM tarafından 9 Haziran 2004 tarihinde kabul edilmiş; 26 Haziran 2004 tarihinde ise resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Tek bir basın-yayın kuruluşu tarafından aynı isimle basılan ve her coğrafi bölgede en az bir ilde olmak üzere, ülkenin en az %70'inde yayınlanan süreli yayınlara yaygın süreli yayın adı verilmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

"Tek bir basın yayının kuruluşu tarafından aynı isimle basılan ve her coğrafi bölgede en az bir ilde olmak üzere, ülkenin en az yüzde yetmişinde yayımlanan süreli yayındır." şıkkı=Yaygın süreli yayın,
" Tek bir basın-yayın kuruluşu tarafından basılan ve en a üç komşu ilde veya en az bir coğrafi bölgede yayımlanan süreli yayındır." şıkkı=Bölgesel süreli yayın
"Tek bir yerleşim biriminde yayımlanan süreli yayınlar ile haftada bir veya daha uzun aralıklarla yayımlanan yaygın ve bölgesel yayınlardır." şıkkı= Yerel Süreli yayın
"Düşüncelerin bazı aletler vasıtasıyla, yazı resim şeklinde ve kâğıt gibi maddeler üzerinde sınırlı olmayan sayıda basılması ve kamuoyuna açıklanmasıdır." şıkkı = Basın ‘ın tanımıdır.

Basın Kanunu’nda yer verilen diğer tanımlara bakacak olursak karşımıza, süreli veya süresiz yayının içeriğini oluşturan yazıyı veya haberi yazanı, çevireni veya resmi ya da karikatürü yapan kişi yani eser sahibi tanımı çıkmaktadır.
• Basın Kanunu’nda göre bir eseri basılmış eser durumuna getirip yayımlayan gerçek veya tüzel kişi yayın sahibi olarak tanımlanmıştır.
• Bir eseri basım araçları ile basan veya diğer araçlarla çoğaltan gerçek veya tüzel kişi ise basımcı olarak tanımlanmıştır.
• Yazı işleri Müdürü olarak da kullanılan Basın Kanunu’ndaki ifade ediliş biçimiyle sorumlu müdür, periyodu ne olursa olsun, Türkiye’de yayımlanan gazete ve dergilerin sorumluluğunu taşıyan ve bu görevi üstlenmek için, yaş, öğretim durumu ve sabıkasızlık yönünden belirli şartlara sahip olması gereken kişidir.

Süreli bir yayın çıkarmak için işin süreli yayının çıkarılacağı yerin Cumhuriyet başsavcılığına verilmesi gereken beyannamede; süreli yayının adı, mahiyeti, yayın periyodu, yönetim yeri adresi, tüzel kişilik, süreli yayın sahibinin adı-soyadı- adresi ve telefonu, süreli yayının sorumlu müdürünün adı-soyadı-adresi ve telefonu ve yayın türü unsurlarının yer alması gerekmektedir.

I-II-III. Maddeler sorumlu müdürün taşıması gereken özelliklerdir. Sorumlu müdür olabilmenin diğer şartları da şunlardır:
• Türkiye’ de yerleşim yeri sahibi olması ve devamlı oturması
• Kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması;
• T.C. vatandaşı olmayanlar için karşılıklılık şartları aranmaktadır.

Bir eseri basım araçları ile basan veya diğer araçlarla çoğaltan gerçek veya tüzel kişi ise basımcı olarak tanımlanmıştır.

Beyannamenin ve eklerinin gerekli veya gerçek bilgileri içermemesi veya yayın sahibinin veya temsilcisinin veya sorumlu müdürün kanunda yazılı şartlara sahip olmaması hâlinde, Cumhuriyet Başsavcılığı beyannamenin verilmesinden itibaren iki hafta içinde eksikliğin giderilmesini veya gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmesini yayın sahibinden ister. Bu istemin tebliği tarihinden itibaren iki hafta içerisinde yerine getirilmemesi hâlinde, Cumhuriyet Başsavcılığı yayımın durdurulmasını Asliye Ceza Mahkemesinden talep eder. Mahkeme en geç iki hafta içinde karar verir. Bu karara karşı acele itiraz yoluna başvurulabilir.

Basın, düşüncelerin basılmış eserlerle yazılı olarak kamuoyuna açıklandığı bir kitle iletişim aracıdır. Bu araçları da belirli ve düzenli aralıklarla yayın yapıp yapmamalarına göre süreli ve süresiz olarak ikiye ayırmak mümkündür. Gazete, dergi gibi belirli ve düzenli zaman aralıklarıyla yayımlanan basılmış eserler süreli yayın olarak ifade edilir.

Bir eseri basım araçları ile basan veya diğer araçlarla çoğaltan gerçek veya tüzel kişiye basımcı denir.

Süreli yayın denildiğinde belirli aralıklarla yayımlanan gazete, dergi gibi basılmış eserler ile haber ajansları yayınları ifade edilmektedir. Belirli aralıktan kastedilen aylık olması demek değildir. Örneğin haftalık süreli yayın da olabilir.

Süreli bir yayın çıkarmak için, süreli yayının çıkarılacağı yerin Cumhuriyet Başsavcılığına bir beyanname verilmesi gerekir. Bu beyannamede yayın periyodu, yayın türü, yayının mahiyeti, yayıncının adı yer almalıdır. Ancak yayının maliyetinin yer almasına gerek yoktur.

Basın Kanunu’na göre, bir kişinin sorumlu müdür olabilmesi için en az orta öğretim veya dengi bir eğitim kurumundan mezun olması yeterlidir, üniversite mezunu olması şart değildir.