Medya Girişimciliği, İşi Dünyası ve Paylaşım Ekonomisi

Girişimcilik

Dijital iş, bireylerin bir yerde iken dünyanın başka bir yerinde bulunan müşterilerine hizmet sunmasını ve böylelikle işlerini dijital olarak yapabilmelerine olanak vermiştir.

Dijitalleşme ayrıca müşterilerin ve üreticilerin çok daha kısa sürede ve etkili bir şekilde çevrim içi ödeme almalarını sağlamıştır. Bu amaçla tüketiciler ve PayPal, Pioneer gibi girişimciler için çeşitli hizmetler mevcuttur. Girişimcilerin gelirlerinin %75’inden fazlasının PayPal hizmeti aracılığıyla kazanıldığı belirtilmektedir.

Dijitalleşme tarafından sağlanan bir başka fırsat ise girişimcilerin Airbnb, Freelancer, Fiverr, ve Facebook gibi çok farklı online platformları kullanarak müşterilere ulaşabilmeleri ve hemen her alanda paylaşım ekonomisinin gücünden yararlanmalarıdır. Bu platformlarda hizmet sunan tarafında yer alan kullanıcılar, mekânlarını tüketicilerin kullanımına sunarak onların seyahat ve diğer sosyal etkinliklerinin bir parçası da olabilirler. 

Bu tür platformlarda, hizmetlerini sunan ve ürünlerini özel olarak satan birçok kullanıcı, kişiler arası büyük ölçekli bir sosyal ağ oluşturmak için bir araya gelirler. Bu ağlar geleneksel olarak kullanılan tüketim araçlarının güçlü bir alternatifi olarak daha sosyal, ucuz, makul, kullanışlı, sürdürülebilir ve daha antikapitalist özellikler gösterirler. Ortaya çıkan bu ekonomiyi, paylaşım ekonomisi olarak adlandırabiliriz.

Paylaşım ekonomisinde bir tüketici, çeşitli kaynakların alıcısı ve tedarikçisi
olmak üzere iki farklı role sahip olabilir. Birçok çevrim içi platformda, tüketicilerin ihtiyaç duydukları kaynaklar için çeşitli sağlayıcıları desteklemelerine izin verilmektedir

Şüphesiz geleneksel iş modelleri müşterilerin deneyimlerini kontrol etmek için çok faydalı olmuştur, ancak paylaşım ekonomisi platformları, tüketicilere kişiselleştirilmiş bir deneyim sağlayan çeşitli seçenekler sunmaktadır. Airbnb evleri, birçok zevke hitap etmesi için çeşitli biçim ve büyüklüklerde düzenlenmiş olup tüm müşterileri için uygun fiyatlarla sunulur. Müşterilerin memnuniyet düzeylerini ölçmek ve diğer kullanıcılarla paylaşmak için bir bir geri bildirim ve değerlendirme prosedürü kullanılmaktadır.

Arz-talep kârın elde edilip edilmediği ve faydaların sağlanıp sağlanmadığının belirlenmesi açısından önemlidir. Bu amaçla talebi karşılamak, arz sağlamak ve kâr elde etmek için akıllı algoritmalar kullanılarak çeşitli anlaşmalar ve paketler oluşturulmaktadır. Örneğin, Uber dalgalı fiyatlandırma uygulamaktadır. Bu nedenle aynı zamanda birden fazla yolcuyu tek bir seyahatte bir arada taşımak
için UberPool’a sahiptir. Aynı şekilde, Airbnb, müşterileri çekmek ve ev sahibi tercihlerini karşılamak amacıyla çeşitli akıllı algoritmalar kullanmaktadır

Hedef kitlede çeşitlilik bulunmaktadır. Hedef kitle, faydaların üretildiği bireylerdir ve şirketler de bundan faydalanmaktadır. Bireylerin kiminle bağlantı kurduğu, işletmenin olası sonuçlarını gösterir. Bağlantı, kişiden kişiye, iş dünyasından kişilere ya da işletmeden işletmeye olabilir

Kitle fonlaması olarak bilinen Crowdfunding, birçok kişi, yardım kuruluşu, işletme sahibi ve girişimci tarafından para toplamak için kullanılan bir yöntemdir.

Indiegogo, birçok kullanıcının topluluk projeleri, teknoloji yenilikleri ve yaratıcılıkla ilgili işler için farklı kampanya türleri oluşturduğu platformlardan biridir. Ayrıca herhangi bir fon yaratma modeline sahip olmaması dışında, bir Kickstarter gibi çalışır. Kullanıcıları için sabit ve esnek fonlama olmak üzere iki tür seçenek vardır. Sabit fon toplama girişimciler ve işletme sahipleri belirli bir miktar paraya ihtiyaç duyduğunda etkilidir (Moreau, 2019).

Uber, bir yerden diğerine giden tüketicilere, kira şeklinde bir bedel karşılığında hizmetlerini sunmaktadır. Bu hizmet dışarı çıkmak için araba kiralama hizmeti gibi işlemektedir. ABD’de birçok kişi arabalarını kullanmak yerine Uber’in hizmetinden faydalanmaktadır. Pek çok sürücü kendi araçlarını kullanmakta ve Uber, kullanıcısı için herhangi bir araba almamakta, bunun yerine sürücülerden
arabalarını kullanmaları istemekte ve bunun karşılığında bu sürücülere belli bir bedel ödemektedir

Mekân paylaşım platformları içinde kendine özgü farklı bir model ortaya koyan kullanıcıların kendi profillerini oluşturabildikleri ve kendileriyle ilgili bilgileri arkadaşlarıyla paylaşabildikleri Couchsurfing adında başka bir sosyal platform bulunmaktadır. Daha önce hiç gitmediğiniz belki de gitmekten çekindiğiniz bir ülkeye Couchsurfing’in daha sosyal ve ücretsiz olması nedeniyle diğerlerinden ayrılan platformu ile gidebilirsiniz. Guest yani konuk olarak, Host yani ev sahibi bir topluluk üyesinden onun evinde kalmak için talepte bulunabilirsiniz.

Fiverr’de, birçok kişi sahip oldukları becerilerini ve yapabilecekleri çeşitli işleri profilinde yayımlar. Serbest çalışanlar ve girişimciler kendileriyle ilgili buldukları iş için teklif vermekte ve işverene bir istek göndermektedir.

Serbest çalışanlar tarafından kullanılan ve iki kişinin dâhil olduğu freelancer.com adında başka ama benzer bir platform da bulunur. Bunlardan biri satıcı, diğeri alıcıdır. Alıcının gönderdiği çok sayıda proje bulunmakta ve satıcılar, becerileri ve ilgi alanlarına göre olan bu projelere teklif vermektedirler. Satıcı ilgilendiği işi görür ve bunun için teklif verir ve alıcı ile iletişim kurmakta ve çalışmasının bedelini ve çalışmayı tamamlamak için gereken süreyi belirtmektedir.

Bu yıllar boyunca paylaşım ekonomisinin kapsamı genişlemiştir. Ancak takdirin yanı sıra eleştiriler de bulunmaktadır. Eğer paylaşım ekonomisi işletmesi müşterisine ya da kendisine yarar sağlamazsa, kendisine gerek kalmaz. Örneğin; Uber örneğini düşündüğümüzde, Uber kullanıcılarına en iyi avantajları sağlamıştır. Sürücüler kayıtlıdır ve ayrıca araçları belirli bir süre için kullanmaları gerekmektedir. Ayrıca, belirli bir süre sonra çalışmalarına ihtiyaç duydukları müddetçe çalışma özgürlüğüne sahiptirler, ancak sürücülere aylık ücretler veya diğer haklar garanti edilmemektedir (Matofska, 2014). Ayrıca, birçok Uber ve Airbnb girişimcisi, taksi ve konaklama sektörü bağlamında, kamu menfaati ile ilgili düzenlemelerden ve vergilerden kaçırdıkları gerekçesiyle kötü muamele görmektedir.

Bir raporda, paylaşım ekonomisine dayalı mobil uygulamaların, ekonomide sıkıntılı hâle gelen değişimin bir parçası hâline geldiği belirtilmektedir. Bununla birlikte, bu paylaşım ekonomisi uygulamalarının ekonomiye büyük katkı sağladığına ve bireylere para kazanmak ve ihtiyaçlarını yerine getirmek için çeşitli yöntemler sağladığına kuşku olmasa da bu uygulamalar aynı zamanda
uzun vadeli işlerin çoğunun kaybolduğu bir eğilimin bir parçasıdır ve insanların öngörülemeyen ve kısa vadeli çalışmalara güvenmeleri gerekmektedir

Tüketici taleplerindeki ani bir değişiklik, kişisel yaralanma, hastalık veya tüketicilerin talebinde düşüşler, sürücülerin faturalarını ödemelerini imkânsız kılmaya sebep olabilir. Bu nedenle, bu paylaşım ekonomisine dayalı işletmelerin, insanların çoğunu kendi satın almak yerine başkalarının mal varlığına
dayalı olacağı için, ekonomiye zarar verebileceği de gözlemlenmiştir

Bu eleştirilerin yanında paylaşım ekonomisinin özellikle tüketicilere sağladığı sayısız faydalar vardır. Sonuç olarak, etkili ve ileri bilgi teknolojileri kullanılarak yapılan dijitalleşme, geleneksel işletme yöntemlerinin ileri yönetim modellerine dönüşmesinde ve paylaşım ekonomisi ile tanıtılmasına büyük katkılar sağlamıştır. Paylaşım ekonomisinde, insanlar çeşitli ödüller ve paralar sunarak, başkalarının az kullanılmış varlıklarını kullanarak ihtiyaçlarını ve taleplerini karşılayabilir ve yerine getirebilir olmuşlardır. Dijitalleşme ve ortak ekonomi, işletme sahipleri, girişimciler ve serbest çalışanlar için çeşitli kapılar açmıştır. Kişilerin bazı ödüller ve para kazanma uğruna becerilerini, özelliklerini ve
varlıklarını başkalarıyla paylaşmalarına izin vererek birçok ülke ekonomisinde çeşitli fayda ve avantajlar ortaya çıkarmıştır.

Dahası, birçok beceri paylaşım platformu, bireylerin özellikle serbest çalışanların becerilerini ve yeteneklerini bir miktar para karşılığında satmalarını sağlamaktadır. Fiver, Freelancer, UpWork, vb. gibi pek çok serbest platform bu amaç için kullanılmaktadır.