Medya Girişimciliği ve İnovasyon

İnovasyon kelimesi, İngilizce “innovation” kav- ramının Türkçe karşılığı olarak literatürde kullanılmaktadır. Tam karşılığını vermemekle birlikte “yenileme, yenilenme, yenileşme, yenileşim” gibi anlamlara gelen bu kelime, Latince “innovare” kelimesinden türetilmiştir.

İnovasyon üzerine yapılmış çalışmalar incelendiğinde, bilim insanlarından bir kısmının inovasyonu bir süreç olarak değerlendirdiği ve konuyu inovasyonun nasıl ortaya çıktığı, nasıl geliştiği ve örgütsel faaliyetlerin rutin bir parçası hâline nasıl dönüştürüldüğü perspektifinden inceledikleri görülmektedir. Diğer bir kısım bilim insanının ise inovasyonu bir sonuç olarak ele aldığı ve konuyu hangi koşullar altında inovasyonun ortaya çıkabile- ceği açısından irdelediklerine tanıklık edilmektedir

Süreç olarak inovasyon, bir fikri pazarlanabilir bir ürüne, yeni ya da geliştirilmiş bir üretim veya dağıtım yöntemine dönüştürmeyi ifade eder. Aynı sözcük, bu dönüştürme süreci sonunda ortaya konan, “pazarlanabilir, yeni ya da geliştirilmiş ürün, yöntem ya da hizmeti”de anlatır

Bir birey veya bir çalışma grubu tarafından ortaya konulan yeni ve kullanışlı bir fikir olarak tanımlanabilen yaratıcılık, inovasyon için itici güçtür. Yaratıcılık düşünceleri orijinal biçimde bir araya getirme ya da mevcut olan düşünceler arasında o güne kadar bilinmeyen veya beklenmeyen bileşimleri yapma yeteneğidir. Dolayısıyla yaratıcılık yeni fikirlerin oluşturulduğu bir düşünce sürecidir. Yenilik, yeni fikirlerin, teknik yönü ağır basan ancak ekonomik değer taşıyıp taşımadığı net olarak bilinmeyen unsurlara dönüştürülmesi işlemidir. Yaratıcılık ve yenilik, inovasyonun önemli birer habercisidir.

Günümüzde medya, ulaşım, iletişim, tıp, astronomi, kimya, iklimlendirme gibi bütün alanlarda ulaşılan gelişmişlik düzeylerinin yegâne kaynağı inovasyondur. Dolayısıyla inovasyonun önemini anlamak için insan hayatını kolaylaştıran bu gelişmişlik düzeylerinin bir an için var olmadığını ve bunların yokluğunun hayatı nasıl etkileye- bileceğini düşünmek yeterli olacaktır.

- Eşsiz rekabetçi sunumlar ve rekabet avantajı

- Rekabetçi girişleri engelleme

- Müşterilerin ihtiyaç ve beklentilerini daha iyi karşılama

- Artan müşteri bağlılığı ve sadakati

- Artan müşteri tatmini

- Yeni iş fırsatları

- Çalışanların, müşterilerin ve diğer paydaşların tatmin düzeylerinin yükselmesi

- Enerjik, yaratıcı ve heyecanlı bir çalışma ortamı

- Sürdürülebilir büyüme

- Artan firma değeri ve itibarı

- Yükselen verimlilik

- Artan kar marjı
- Yükselen gelir
- Yeni kategorilerde konumlanma
- Düşen personel devir hızı
- Pozitif medya desteği

İnovatif örgütlerin başlıca özellikleri şu başlıklar altında sıralanabilir:

• Tepe yönetim, inovasyon sürecini destekler,

• Değişime önderlik eden ve değişimi sürük- leyen bireyler ödüllendirilir,

• İnovasyon kaynaklarına gereken yatırımlar yapılır,

• İş gücü çeşitliliğine önem verilir,

• Örgütsel merak söz konusudur,

• Bürokratik yapı ortadan kaldırılmıştır,

• Çalışanlar yeni fikirler geliştirme ve bunları deneme konusunda özendirilir.

İnovasyonlar belirsizlik taşırlar. Yani inovasyonların sonuçlarının önceden kestirilebilmesi pek mümkün değildir. İnovasyon bilinmeyene yapılan bir yolculuktur. İnovasyon pazar fırsatlarını analiz eder ve teknolojik incelemeler gerçekleştirir. His- sedilen fırsatlardan yeni fikirler üretmek ve inovasyonlar gerçekleştirmek için sonu belli olmayan bu süreçte yüksek düzeyde emek, zaman ve para harcanır.

İnovasyon sözle ifade edilemeyen bir süreçtir. Örgütlerde bilginin yaratılması süreci çoğunlukla sözle ifade edilememektedir. Yani örgütsel bilginin özellikle temel yetenekleri oluşturan ve yeni fikirlere dolayısıyla inovasyona kaynaklık eden kısımları örtülü bilgi şeklindedir. Teknoloji transferlerinin, konusunda uzman anahtar konumdaki kişilerin transferi olmaksızın çoğu zaman başarısızlıkla so- nuçlanması bu konuyu açıklayan bir örnektir.

İnovasyon kullanılabilir olmalıdır. Bu özellik inovasyonu, pratik olarak kullanılamayan icatlardan ayırmaktadır. Konu örgütler açısından değerlendirildiğinde, inovasyonun örgütsel performansa pozitif yansımalarının bulunması gerektiği söylenebilir.

İnovasyon, geriye dönmezlik özelliği gösterir. Yeni bir ürün ya da teknoloji geliştirildiğinde eski ürün ya da teknoloji kullanıcıları tarafından değerli olarak görülmez. Bu durumun temel sebebi, inovasyonun büyük bir performans ve maliyet avantajı sağlamasıdır. Bu nedenle, eski ürünün yeniden üretilmesi veya eski teknolojinin kullanılması ekonomik olmaktan çıkar.

İnovasyonlar kümülatif bir yapıya sahiptir. Geliştirilen bir inovasyon, daha önceki inovasyonlar veya bilimsel esaslar üzerine kurulduğu gibi; aynı zamanda başka inovasyonların geliştirilmesine de temel oluşturur. Geliştirilen her inovasyon, geliştirilecek diğer inovasyonlara temel oluşturacağından, gelecekteki inovasyonların da yönünü belirleyecektir. Bu kümülatif özellik nedeniyle inovasyonların takip edeceği yön önceden bilinemez, belirsizdir.

• İçsel İnovasyon Kaynakları

  • Beklenmeyen gelişmeler,

  • Uyumsuzluklar,

  • Süreç ihtiyaçları,

  • Endüstri ve pazar yapısındaki değişimlerdir. 

• Dışsal İnovasyon Kaynakları

  • Demografik yapıdaki değişimler,

  • Algılamadaki farklılaşmalar,

  • Yeni bilgidir.

Uyumsuzluk, olması gereken ile olan arasındaki farktır. Bu fark uyuşmazlık şeklinde endüstride, pazarda ve örgütsel süreçlerde kendini gösterir. Ancak bu fark, herkes tarafından anlaşılamayabilir. Endüstrinin, pazarın ve süreçlerin sürekli olarak sorgulanması uyumsuzlukların farkındalığını artırmakta ve inovasyon fırsatlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Örneğin, arz ve talep arasındaki dengesizlik ekonomik koşullarda bir uyumsuzluk olduğunu gösterir ve örgütler için bir inovasyon kaynağı oluşturur.

İşletmenin ve işletmenin faaliyette bulunduğu sektörün dışında meydana gelen gelişmelerin ortaya çıkardığı dışsal inovasyon kaynakları; demografik yapıdaki değişimler, algılamadaki değişimler ve yeni bilgi şeklinde sıralanmaktadır. Bu dışsal inovasyon kaynakları aşağıda açıklanmaktadır.

Bilgiye dayalı inovasyonlar, diğer bütün ino- vasyonlardan farklı bir doğaya sahiptir. Zaman açılımı, başarısızlık oranı, tahmin edilebilirlik ve girişimciye yüklediği sorumluluklar gibi temel birtakım kriterlerde bilgiye dayalı inovasyonlar farklılık göstermektedir. Bilgiye dayalı inovasyonlar daha uzun yaşam çevrimlerine sahiptir. Bilginin ortaya çıkışı ile teknolojik uygulamasının sunumu arasında geçen zaman oldukça uzundur. Teknolojik uygulamanın ardından, yeni teknolojinin ürünlere, süreçlere veya hizmetlere dönüştürülmesi de ayrı ve geniş bir zaman dilimine ihtiyaç duyacaktır. Uzun tasarım-üretim aralıkları ve farklı türden bilgilerin iç içe geçmesi gereği, bilgiye dayalı inovasyonların kendine has temposunu, çekici yönlerini ve tehlikelerini ifade eder. Bilgiye dayalı inovasyonun pazara bağımlılığı diğer inovasyon türlerinden daha fazladır. Çünkü uygulama ve gelişme şansı ancak ticari hale gel- mesiyle mümkündür.

Yeni bir fikrin ortaya çıkmasından kullanıcılar açısından değer ifade eden bir unsurun oluşturulmasına kadar geçen süreç inovasyon süreci olarak adlandırılabilir.

Girişimci birey, var olan fırsatları algılayan ve bu fırsatları değerlendiren kişidir.

İnovasyon üzerine yapılan teorik tartışmalar konuyla ilgili üç paradigma altında toplanabilmektedir. Bu paradigmalar şunlardır:

• Girişimci paradigma
• Teknoloji-ekonomi paradigması ve

• Stratejik paradigma

Girişimciler tarafından sergilenen ve yaratıcı yıkıma yol açan faaliyetler Schumpeter tarafından şu şekilde sıralanmıştır:

• Yeni bir ürünün geliştirilmesi ya da var olan bir ürünün kalitesinde önemli değişiklikler gerçekleştirilmesi,

• Yeni bir üretim yönteminin geliştirilmesi (örneğin, süreç inovasyonu),

• Yeni bir pazarın oluşturulması (özellikle yeni ve farklı bölgelerde ihracat pazarlarının yaratılması)

• Yeni bir ham madde ve/veya yarı-mamul arz kaynağının keşfedilmesi,

• Yeni bir endüstriyel örgütlenme biçiminin geliştirilmesi (örneğin, organizasyonel inovasyon).

Medya inovasyonlarını etkileyen faktörler üç başlık altında toplanmaktadır. Bunlar;

Medya girişimleri tarafından ortaya konulacak olan inovasyonlar üzerinde etkili olan kurumsal faktörler, içsel ve dışsal faktörler şeklinde iki baş- lık altında sınıflandırılmaktadır. Bu faktörler aşa- ğıda sıralanmış ve kısaca açıklanmıştır (Storsul ve Krumsvik, 2013: 18):

• Dışsal Faktörler

• Pazar fırsatları ve tüketici davranışları

• Rakiplerin davranışları

• Yasal düzenlemeler

  • İçsel Faktörler

• Kurumsal strateji

• Liderlik ve vizyon

• Örgütsel yapı

• Kapasite ve kaynaklar

• Kültür ve yaratıcılık

• Endüstri normları