MEDYA GİRİŞİMCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 10

Schumpeter (1934),
Girişimci, pazarda değişim oluşturan bir yenilikçidir. Bu değişim 5 manifesto içermektedir: 1.Yeni/geliştirilmiş bir ürün 2.Yeni üretim metotları 3.Yeni bir pazar oluşturma 4.Yeni bir arz kaynağı 5. Yeni bir organizasyonun oluşturulması

Medyanın bilgilendirme, eğitme, dış dünya ile ilişki kurma, ürün ve hizmetlerin tanıtımını sağlama ve eğlendirme gibi görevleri bulunmaktadır. Dolayısıyla medyanın günlük hayatın içinde önemli bir yeri vardır. Medya bu işlevi yerine getirirken kitle iletişim araçlarını kullanmaktadır.

Yaratıcı bir endüstri olarak medya belirsizlik, risk, karmaşıklık, zamanındalık, özerklik, proaktiflik, talebin sürekli değişmesi gibi özelliklerle karakterize edilmiştir. (Khajeheian, 2017:94). Bu özellikler girişimcilik sürecinin boyutlarıyla çok uyumludur. Bu boyutlar firmaların yeni bir pazara girmeye ya da yeni bir ürün çıkarmaya karar vermesine yol açan süreçleri, uygulamaları ve karar verme faaliyetlerini içeren firmanın girişimci yönelimini temsil eder. Medya şirketlerinin özellikle risk almaları, yenilikçi olmaları ve yeni düşünme biçimleriyle ilişkili olmaları istenmektedir. Bu tür girişimcilik yaklaşımı hiç şüphesiz medya firmaları için çok önemlidir (Hang ve Van Weezel, 2007).

Medya ve girişimcilik üzerine ilk çalışmalar 1971 yılında yapılmıştır. Ancak 2000’li yıllara kadar bu konuda çok fazla çalışma yapılmamıştır. Bu yeni milenyum girişimcilik ve medya konularına ilgi uyandırmıştır. Bu konuda yazılan pek çok makale ve kitapta araştırmacılar konuyu ele almışlardır (Hang ve Van Weezel, 2005:8)

Mikro seviye: Mikro seviye araştırması, medya girişimcilerini birey olarak incele
mekte ve medya girişimcilerinin özellikleri nedir, insanları medya endüstrisinde girişimci davranmaya yönlendiren nedenler nelerdir gibi sorulara cevap vermeyi amaçlamaktadır. Medya girişimcileri ile yapılan görüşmeler, kadın girişimciler ve bunların medyaya yansımalarına yönelik çalışmalar da medya girişimciliğine mikro bir bakış açısı sunmaktadır. Bu tür araştırmalar konuyu bireysel düzeyde ele almaktadır.

Girişimcilikle ilgili literatürde temel varsayım, girişimciliğin yalnızca kâr elde etme ve bireysel refahı artırma gibi itici güçleri olduğu yönündedir. Medya endüstrisinde bu durum biraz daha sınırlıdır. Medya ve iletişim teknolojileri kâr amacı gütmeyen ve ticari olmayan toplulukların ürünleridir. Açıkça kâr motivasyonu bulunmamakta, itici güç topluma değer katma olarak ifade edilmektedir.

Medya girişimcileri toplumda şunları yaparak değişim ajanı rolü üstlenmektedirler (Achtenhagen, 2008): • Bir çeşit sanatsal, kültürel ve/veya toplumsal değer yaratma ve sürdürme misyonunu benimsemek (sadece ekonomik değer değil), • Bu misyona hizmet etmek için yeni fırsatları tanımak ve durmaksızın takip etmek, • Sürekli yenilik, adaptasyon ve öğrenme sürecine katılmak, • Eldeki kaynaklar ile sınırlandırılmadan cesurca hareket etmek ve • Hizmet verilen gruplara ve oluşturulan sonuçlara karşı daha yüksek bir sorumluluk duygusu sergilemek. Hindle ve Klyver (2007), toplumlardaki kültürel değerleri inovasyon ve girişimcilik düzeyleriyle ilişkilendirmekte ve kültürel değerlerin inovasyon ve girişimciliği etkilediğine inanmaktadır.

Şekil 1.1. medya şirketlerinin faaliyet gösterdiği ortamdaki tehlike ve fırsatları tanımlamaktadır. Şekil ayrıca medya şirketleri için zorlukları ve fırsatları ortaya koyan dört stratejik soruyu özetlemektedir (Ferrier, 2013:225): 1. Hangi ihtiyaç ve istekler karşılanabilir, problemler çözülebilir? 2. Başarılı olmak için hangi yeni yeteneklere ihtiyaç vardır? 3. Pazardaki değişiklikler nelerdir? 4. Medya kuruluşları değer elde etmek için nasıl yapılandırılmışlardır?

Süreç gereklilikleri ile önceden var olan bir süreç, daha iyi bir hale getirilebilir, süreçte zayıf olan bağlantılar güçlendirilebilir ve yeni bilgiler çerçevesinde eski süreç yeniden tasarlanabilir. Örneğin teknolojik gelişmelerin sunduğu imkanlar ve hizmet sunum sürecinin ortaya çıkardığı gerekler nedeniyle finans sektöründe ATM ve internet bankacılığının kullanılmaya başlanması, hem banka personelinin iş yükünü hafifletmiş hem de müşteri memnuniyetini olumlu yönde etkilemiştir.

İnovasyon kelimesi, İngilizce “innovation” kavramının Türkçe karşılığı olarak literatürde kullanılmaktadır. Tam karşılığını vermemekle birlikte “yenileme, yenilenme, yenileşme, yenileşim” gibi anlamlara gelen bu kelime, Latince “innovare” kelimesinden türetilmiştir. İnovasyon kavramı ilk kez ünlü ekonomist Joseph Schumpeter tarafından 20. yüzyılın başlarında yazılan ‘The Theory of Economic Development’ ve ‘Capitalism, Socialism, and Democracy’ adlı kitaplarda kullanmış ve ilgili çalışmalarda inovasyon olgusu ekonomik gelişmenin sürükleyici gücü olarak tanımlanmıştır.

Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

Sayfa 93 Şekil 5.1 “Yaratıcılık, Yenilik ve İnovasyon İlişkisi” ne göre inovasyon süreci yaratıcılıkla başlar, yenilikle devam eder ve inovasyon ile tamamlanır.

Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

İnovasyon işletmeler yanında rekabet, müşteriler ve toplum açısından da olumlu katkılar sunmaktadır. Bu katkılar Şekil 5.2’de özetlenmiştir.

Şekil 5.2 incelendiğinde inovasyonun ekonomik sistemi oluşturan tüm taraflara katkı sağladığı görülecektir. Şeklin üst kısmında görülen ok işareti ise inovasyonun ortaya koyduğu katkının anlık bir şey olmadığını, ilerleyen süreçte inovasyonun sahip olduğu etki potansiyeli ile ekonomik sistemi oluşturan taraflara artan oranda katkı sağlamaya devam edeceğini göstermektedir.

Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

İnovasyonlar belirsizlik taşırlar. Yani inovasyonların sonuçlarının önceden kestirilebilmesi pek mümkün değildir. İnovasyon bilinmeyene yapılan bir yolculuktur. İnovasyon pazar fırsatlarını analiz eder ve teknolojik incelemeler gerçekleştirir. Hissedilen fırsatlardan yeni fikirler üretmek ve inovasyonlar gerçekleştirmek için sonu belli olmayan bu süreçte yüksek düzeyde emek, zaman ve para harcanır. Ayrıca geliştirilen her bir inovasyonun etkileri ve bu etkilerin zincirleme bir şekilde doğurabileceği sonuçları önceden tahmin edebilmek çok mümkün değildir.

İnovasyon sözle ifade edilemeyen bir süreçtir. Örgütlerde bilginin yaratılması süreci çoğunlukla sözle ifade edilememektedir. Yani örgütsel bilginin özellikle temel yetenekleri oluşturan ve yeni fikirlere dolayısıyla inovasyona kaynaklık eden kısımları örtülü bilgi şeklindedir. Teknoloji transferlerinin, konusunda uzman anahtar konumdaki kişilerin transferi olmaksızın çoğu zaman başarısızlıkla sonuçlanması bu konuyu açıklayan bir örnektir.

İnovasyon kullanılabilir olmalıdır. Bu özellik inovasyonu, pratik olarak kullanılamayan icatlardan ayırmaktadır. Konu örgütler açısından değerlendirildiğinde, inovasyonun örgütsel performansa pozitif yansımalarının bulunması gerektiği söylenebilir.

İnovasyon, geriye dönmezlik özelliği gösterir. Yeni bir ürün ya da teknoloji geliştirildiğinde eski ürün ya da teknoloji kullanıcıları tarafından değerli olarak görülmez. Bu durumun temel sebebi, inovasyonun büyük bir performans ve maliyet avantajı sağlamasıdır. Bu nedenle, eski ürünün yeniden üretilmesi veya eski teknolojinin kullanılması ekonomik olmaktan çıkar.

İnovasyonlar kümülatif bir yapıya sahiptir. Geliştirilen bir inovasyon, daha önceki inovasyonlar veya bilimsel esaslar üzerine kurulduğu gibi; aynı zamanda başka inovasyonların geliştirilmesine de temel oluşturur. Geliştirilen her inovasyon, geliştirilecek diğer inovasyonlara temel oluşturacağından, gelecekteki inovasyonların da yönünü belirleyecektir. Bu kümülatif özellik nedeniyle inovasyonların takip edeceği yön önceden bilinemez, belirsizdir.

Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

Drucker (2002: 96) inovasyonun yedi kaynağı olduğunu belirtmekte ve bunları içsel ve dışsal inovasyon kaynakları olmak üzere iki grup altında toplanmaktadır. İçsel inovasyon kaynakları işletmenin ya da sektörün içinde oluşmakta, dışsal inovasyon kaynakları ise işletmenin ya da sektörün dışında meydana gelmektedir. Bu kaynaklar şu şekilde sıralanabilir:

İçsel İnovasyon Kaynakları:

Dışsal İnovasyon Kaynakları:

Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

İnovasyonun kaynağı olan yeni fikirlerin geliştirilmesi ve etkili yönetimi dört aşamadan oluşan bir sürecin varlığını gerektirir. Bu aşamalar şunlardır (Flynn vd., 2003: 426):

Stratejik yönlendirme aşamasında, stratejilerin, amaçların, fikir yaratma metodolojisinin ve ölçüm araçlarının tanımlanması yer alır. Çevresel tarama aşaması örgütün bir bütün olarak dış çevredeki değişimleri özümseme ve bunu kendi iç süreçlerine yansıtabilme kabiliyetini ifade eder. Fırsatların belirlenmesi safhasında sahip olunan kaynak ve imkânlarla çevresel değişimlerden azami düzeyde nasıl yararlanılabileceği belirlenir. Fikir yaratma aşamasında ise inovasyona kaynaklık eden yeni fikirlerin olgunlaştırılması söz konusudur.

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Girişimcilik; ekonomik bir aktivite olmanın ötesinde, çok daha bütünsel anlamlar ve eylemler barındıran bir olgudur. Girişimcilik, somut ve soyut unsurlarla, düşünsel ve pratik eylemlerin bir toplamıdır. Bir inovasyon sürecinin uygulanmasında, riskli bir davranışın karşılanmasında, sosyal ve ekonomik yapıda meydana gelen değişimlerde ve benzeri her türlü pozitif gelişmede girişimcilikten izler bulmak mümkündür. Bu bakış açısıyla girişimcilik, birey ve fırsat arasındaki etkileşim olarak değerlendirilebilir. Fırsatların algılanması üzerinde; bilgiye erişim, bilgi koridorları, arama ve bilişsel yetenek ve sosyal bağlar gibi faktörler belirleyicidir. Fırsatların değerlendirilmesi sürecinde ise sermayeye erişim, sözleşme çözümleri, sosyal sermaye, fırsatların sahip olduğu karakteristikler ve bazı bireysel özellikler belirleyicidir. Fırsatların değerlendirilmesi sürecinde sıralananlar yanında endüstrideki farklılıklarda etkili olabilmektedir. Bunlar arasında, endüstrideki sermaye gerekliliği, endüstrideki ölçek ekonomisinin boyutu, endüstrinin yaşam evresindeki durumu ve tamamlayıcı varlıklara duyulan güven düzeyi sayılabilir (Chaturvedi ve Mehrotra, 2013: 5).

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Girişimciler tarafından sergilenen ve yaratıcı yıkıma yol açan faaliyetler Schumpeter tarafından şu şekilde sıralanmıştır (Kanellos, 2013: 71):

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Medya girişimleri tarafından ortaya konulacak olan inovasyonlar üzerinde etkili olan kurumsal faktörler, içsel ve dışsal faktörler şeklinde iki başlık altında sınıflandırılmaktadır.

Dışsal Faktörler:

İçsel Faktörler:

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Ürün İnovasyonu Ürün inovasyonu, bir kuruluş tarafından sunulan ürün/hizmetlerdeki değişikliklerle ilgilidir. Bu, akıllı telefon gibi yeni medya platformlarının veya içerik akış servisleri, Wikipedia ya da tabletler için medya uygulamaları gibi yeni medya hizmetlerinin inovasyonunu ifade edebilir (Storsul ve Krumsvik, 2013: 16). Ayrıca, iletişim tür ve modellerinde gerçekleştirilen inovasyonlar da bu kapsamdadır. Örneğin, ikinci ekran (second screen) kullanımıyla birlikte TV izleyicilerinin izlemekte oldukları programlarla olan etkileşimlerinin teşvik edilmesi gibi (Krumsvik, 2019: 195). İkinci ekran, bir TV programını takip ederken izleyicilerin akıllı telefonlar, tabletler veya bilgisayarlar aracılığıyla izlemekte oldukları TV programıyla ilgili ya da ilgisiz olarak sosyal medyada etkileşimde bulunma durumlarıdır (Giglietto ve Selva, 2014: 260).

Süreç İnovasyonu Süreç inovasyonu, ürün ve hizmetlerin yaratılma ve sunulma biçimlerindeki gelişmeleri ifade eder. Buna medya girişimlerinin faaliyetlerini nasıl düzenledikleri de dahil edilebilir (Storsul ve Krumsvik, 2013: 16). Ayrıca iş birlikçi (ortak) inovasyon hedefiyle bir araya gelmiş girişimlerin geliştirdiği süreçleri de içerir. Linux veya Wikipedia gibi ortak girişimler, süreç inovasyonu ile geliştirilen ürün inovasyonlarına örnektir (Krımsvik vd., 2019: 195). Bir süreç inovasyonu aşağıda belirtilen adımlardan bir veya birkaçı ile ilgili olabilir (Bleyen vd., 2014: 34):

Konum İnovasyonu Konum inovasyonu, ürünlerin ve hizmetlerin belirli bağlamlarda nasıl konumlandırıldığına veya çerçevelendiğine dair değişiklikleri içerir. Markalarını, ürünlerini ve hizmetlerini yeniden konumlandıran medya kuruluşları konum inovasyonu gerçekleştirmiş olurlar (Storsul ve Krımsvik, 2013: 16). Konum inovasyonu, yeni bir pazar yaratma, var olan pazarın özelliklerini değiştirme ve müşterilerin ürünler hakkındaki görüş ve anlayışlarını farklılaştırma potansiyeline sahiptir (Rowley vd., 2011: 80). İnovatif ürün konumlandırma, pazarlama, reklam, ambalajlama, medya ve çeşitli sinyallerin manipülasyonunu içerir. Bu konudaki en tipik örnek, bir yaşam tarzı dergisi olan Elle’nin, 2012-2015 yılları arasında kendisini çok platformlu bir şirket olan Elle 360 olarak, yeni bir hedef kitle için, yeniden konumlandırması olabilir (Krumsvik vd., 2019: 196).

Paradigmatik İnovasyon Paradigmatik inovasyon; bir kurumun zihniyetinde, değerlerinde ve iş modellerindeki değişiklikleri içerir. Bu inovasyona, müzik endüstrisinin CD satışlarından gerçek zamanlı veri akışına (streaming service) geçmesi örnek olarak verilebilir. Benzer şekilde, gazete endüstrisinin baskıya değil, artan oranda online hizmetlere yönelmesi de paradigmatik inovasyonlardan bir başkasıdır (Storsul ve Krumsvik, 2013: 17). Genel olarak, medya içeriği ve hizmetleriyle kullanıcı etkileşimlerinin bir araya getirildiği ve ticari amaçlarla analiz edildiği veri doğrulama süreci paradigmatik bir inovasyondur (Krumsvik vd., 2019: 196). Paradigmatik inovasyonların, yüksek oranda ürün, süreç ve konum inovasyonu üretme potansiyeli bulunmaktadır (Rowley vd., 2011: 83).

Tür İnovasyonu Medya ürünleri ve hizmetleri türlere göre sınıflandırılabilir ve geliştirilebilir. Bir tür inovasyonu, mevcut türlerden unsurları birleştirmek veya kullanmaktan ya da tanıdık olana yeni tür unsurları ekleyip sunmaktan oluşabilir. Sonuç olarak, tür inovasyonu kendisinin başarılı taklitlerini veya yinelemelerini kurmayı amaçlar (Krumsvik vd., 2019: 196).

Sosyal İnovasyon Sosyal inovasyon, kurumsal bağlamlarda derin bir değişiklik üretmeye yönelik yöntemlerle, sosyal sorunlara daha etkili, verimli, sürdürülebilir ve adil olan yeni çözümler geliştirmek ve uygulamak amacıyla geliştirilmiş inovasyonları ifade eder (Van Wijk vd., 2019: 889). Medya endüstrisi açısından sosyal inovasyon, medya ve iletişim hizmetlerinin sosyal amaçlar için inovatif bir şekilde kullanılmasını içerir (Krumsvik vd., 2019: 196). Örneğin, dilsel azınlığın ihtiyaçlarını karşılayan medya ürün ve hizmetleri üretmek bu kapsamda gerçekleştirilen bir inovasyondur.

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.