MEDYA GİRİŞİMCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 8

Kökenini Latinceden alan ve dilimize Fransızcadan geçmiş olan kültür kavramı; toprağa bir şeyler ekip, yetiştirip, ekip biçmek anlamlarına gelir. Akademik tanımlamasında ise kültür; tarihsel süreçte toplumların öğrendiği, geliştirdiği ve nesilden nesile aktardığı bütün maddi, manevi, değerler, inançlar ve varsayımları ifade etmek amacıyla kullanılmaktadır. Kültür; bir toplumun tüm yapılarına, yönetim ve örgüt anlayışına, bireylerin yaşayış biçimlerine ve değerleri dahil çalışma hayatına kadar etki eden önemli bir etkendir. 

Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

Kültürel farklılıkları anlamada kullanılan ölçütler başlangıçta Hofstede (1984) tarafından Belirsizlikten Kaçınma, Güç Mesafesi, Erillik-Dişilik (Maskülen-Feminen), Bireycilik-Toplulukçuluk olarak ifade edilmiştir. Yine 1980’li yıllarda Kanada’lı bir psikolog olan Michael Harris Bond tarafından önerilen Uzun Dönem veya Kısa Dönem Yönelimli Olma boyutu 5. Boyut olarak eklenmiştir (Hofstede & Bond, 1988). Son olarak da 2000’li yıllarda Dünya Değer Araştırması (2007) ile bilinen Michael Minkov beşinci boyutun yeni bir şekilde ölçümü ile altıncı boyut olan heveslilik-kısıtlılık (indulgence versus restraint) boyutunu kültürel karşılaştırmalar için önermiştir (Hofstede, Hofstede & Minkov, 2010).

Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

Bazı kültürler riskten uzak, güvenli ortamlarda bulunmayı teşvik ederken bazılarında ise risk alma teşvik edilmektedir. Bu da netice de girişimcilik eğilimlerinin şekillenmesinde bir girdi sağlamaktadır.

Literatür bulguları girişimcilik eğilimlerinin güç mesafesinin düşük seviyelerde olduğu toplumlarda daha fazla olacağını işaret etmektedir.

Hofstede tarafından da kapsamlı çalışmalar ile ortaya konulduğu üzere, bireyci ve toplulukçu (kolektivist) kültürlere göre girişimcilik faaliyetleri önemli ölçüde farklılaşmaktadır. Bu kapsamda bireyci kültürlerde girişimci özelliklerinin daha çok gözlendiği, kolektivist kültürlerde ise kamusal akıl ve ortaklaşa davranışların dayanışmacı eğilimleri desteklendiği ifade edilmiştir.

Girişimcilik eğilimi kapsamında değerlendirdiğimizde eril değerlerin hakim olduğu kültürlerin girişimcilik faaliyetlerinde daha anlamlı olduğu söylenebilir.

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Hofstede ve Minkov (2010) tarafından yapılan güncel değerlendirmelerde literatüre kazandırılan bir boyut olan uzun-kısa dönem yönelimli olma durumu ile geleceğe verilen değer ile geçmişe verilen değer arasındaki farklılıklara odaklanılmaktadır. 

Kısa dönem yönelimli toplumlarda geleneksel değerlere bağlılık ve haysiyet daha ön planda yer almaktadır. Bugüne ve geçmişe daha çok bağlı, eskiye dayalı senaryolar geliştirmeyi seven tutum ve davranışlar, değişime daha çok direnç gösterme gibi kavramlar söz konusudur. Bu toplumlarda bireyler toplumu kurtarıcı bir rol aldığı düşüncesiyle Sezar’a atfedildiği gibi liderlerine olağanüstü bir rol yüklerler. Yine bu toplumlarda dünle bugünü özdeşleştirmeye çalışıp, mevcut durumu iyi yönetmeye çalışan transaksiyonel yani diğer bir ifadeyle operasyonel liderlik tipi daha yaygın görülmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

Yapılan sınıflandırmalara göre kişiliğin başlıca özellikleri; Kişilik, kalıtım yoluyla aktarılan ve sonradan edinilen eğilimlerin toplamı, Her bireyin kişilik özelliğini diğerlerinden ayıran birtakım farklılıklar olması,Kişilik bireylerin özelliklerini çevreye adapte etmesi, Aynı birey farklı çevresel koşullar altında farklı tutum ve davranışları ortaya koyabilmesi ve bunun kişiliğin bir uzantısı olması, Her bireyin kişiliğinde doğuştan kazanılmış bir tek karakter olması ve karakterin de kişiliğin ayrılmaz bir unsuru olarak yer alması ve Kişiliğin bireysel dengenin sonucu ortaya çıkması ve kişi ne kadar zihinsel dengeye sahipse o kadar normal bir kişiliğe sahip olduğu yönünde değerlendirmeler yapılmıştır.

Psiko-biyolojik kuram temel olarak genetik kodlarımızla tarafımıza sunulan ve
değişmesi mümkün olmayan birtakım özelliklerimizi ihtiva eden Mizaç ve hayatımızın akışı ile sosyal birer varlık olmamız sebebiyle aile ve toplumdan öğrendiğimiz
kültürel etkiler ile şekillenen, yetişkinliğe eriştikçe şekil değiştiren Karakter’den
oluştuğu ifade edilmektedir.Özünde bilgi alma, saklama ve işlemeyi esas alır.

Goldberg (1990), kişiliğin beş temel özellik altında toplandığını ve bu yönde yapılacak değerlendirmeler ile bireyin kişiliğine yönelik bilgiler elde edilebilineceğini işaret etmiştir. Goldberg, yaptığı çalışma ile bu beş faktörü İngilizce olarak ele aldığı beş faktörün baş harflerinin kısaltması şeklinde OCEAN olarak tanımlamıştır: Deneyime veya Tecrübeye Açıklık (Openness to Experience), Sorumluluk (Conscientiousness), Dışadönüklük (Extraversion), Uyumluluk greeableness), Nevrotiklik (Neuroticsm).

Yeniliğe/Tecrübeye Açık Olma şöyle tanımlanır: Bu boyutta yer alan açıklık zekâ boyutu ile ilgili olmayıp daha çok yaratıcılığı ifade eden ve yeniliklere yönelebilme kavramsal çerçevesini sunmaktadır. Çünkü, bazı çok zeki bireylerin de deneyime açıklık boyutundan düşük puan aldıkları bilinmektedir. Bu da zekâ ile açık olma arasında farklı bir ilişki olduğunu işaret etmektedir.

Freud’un kuramından etkilenen Eric Berne, kişiliği çocukluk, olgunluk ve atalık olarak isimlendirdiği üç farklı aşamada değerlendirmiştir. Berne, kişiliği daha çok duygusal yönü ile vurgulamıştır.

Duyusal Duygusallar: Bu bireyler daha çok sosyal yönleri ile öne çıkarlar. Belirsizlikten pek hoşlanmazlar ve köklü değişikliklerden haz etmezler. Sistemin tümünden vazgeçmek yerine tamir etmeyi yeğlerler. Genel bir ifade ile “sadık” oldukları ifade edilebilir.

Korunka vd., 2003 ; Kontrol Odağı ve Risk Alma gibi  kişilik özelliklerine  ilişkin bulgulara varmıştır.

Girişimciliğin sahip olduğu temel nitelikler ve genel yapısı ile içinde bulunulan toplumsal yapı ve alt kültürleri arasındaki etkileşim dikkate alınarak bir girişimci kültürel yapıyı etkileyen hususları; Hakim toplumsal kültürel yapı, Aile, arkadaş, çalışma çevreleri, Dahil olunan gruplar, Eğitim düzeyi, Dinî bakış açısı gibi çeşitli alt unsurlarla ifade etmek mümkündür.

Literatür tanımları incelendiğinde ortak bir tanım ve özellikler bütününe rastlanmamakla birlikte bazı yazarlar (Eren, 2000; Erdoğan, 1991) tarafından yapılan derleme çalışmalarını şu şekilde özetlemek mümkündür. Yapılan sını andırmalara göre kişiliğin başlıca özellikleri;

• Kişilik, kalıtım yoluyla aktarılan ve sonradan edinilen eğilimlerin toplamı,

• Her bireyin kişilik özelliğini diğerlerindenayıran birtakım farklılıklar olması,

• Kişilik bireylerin özelliklerini çevreye adapte etmesi,

• Aynı birey farklı çevresel koşullar altında farklı tutum ve davranışları ortaya koyabilmesi ve bunun kişiliğin bir uzantısı olması,

• Her bireyin kişiliğinde doğuştan kazanılmışbir tek karakter olması ve karakterin de kişiliğin ayrılmaz bir unsuru olarak yer alması.

• Kişiliğin bireysel dengenin sonucu ortayaçıkması ve kişi ne kadar zihinsel dengeye sa- hipse o kadar normal bir kişiliğe sahip olduğu yönünde değerlendirmeler yapılmıştır.

Tarihsel süreç içerisinde kişilik çalışmalarının yönü kişilikte özellikler yaklaşımının araştırılması üzerinde yoğunlaşmıştır. Yapılan incelemelerde de kişilik özelliklerinin zamana dayalı olarak kolay kolay değişmediği ancak bireyler arası çeşitli farklılıklar gösteren özelliklere sahip olduğu vurgulanmıştır (Demirtaş vd., 2017).

Psiko-biyolojik kuramda temel olarak genetik kodlarımızla tarafımıza sunulan ve değişmesi mümkün olmayan birtakım özelliklerimizi ihtiva eden Mizaç ve hayatımızın akışı ile sosyal birer varlık olmamız sebebiyle aile ve toplumdan öğrendiğimiz kültürel etkiler ile şekillenen, yetişkinliğe eriştikçe şekil değiştiren Karakter vurgulanmaktadır.

Yapılan değerlendirmelerde de yukarıda da ifade edildiği üzere mizacın dört alt boyuttan, karakterin ise üç alt boyuttan oluştuğu vurgulanmaktadır. Bu boyutlar aşağıda başlıklar hâlinde özetlenmiştir.

Mizaç Alt Boyutları: Yenilik Arama, Zarardan Kaçınma, Ödül Bağımlılığı ve Sebat

Karakter Alt Boyutları: Kendini Yönetme, İş birliği Yapma ve Kendini Aşma

Goldberg, yaptığı çalışma ile bu beş faktörü İngilizce olarak ele aldı- ğı beş faktörün baş har erinin kısaltması şeklinde OCEAN olarak tanımlamıştır. Bu har erin tanım- ladığı özellikler ise aşağıda maddeler hâlinde özet-lenmiş ve ardından açıklamaları sunulmuştur:

• Deneyime veya Tecrübeye Açıklık (Open- ness to Experience)

• Sorumluluk (Conscientiousness)• Dışadönüklük (Extraversion)
• Uyumluluk (Agreeableness)
• Nevrotiklik (Neuroticsm)

Kültürel farklılıkları anlamada kullanılan öl- çütler başlangıçta Hofstede (1984) tarafından Belirsizlikten Kaçınma, Güç Mesafesi, Erillik-Dişilik (Maskülen-Feminen), Bireycilik-Toplulukçuluk ola- rak ifade edilmiştir. Yine 1980’li yıllarda Kanada’lı bir psikolog olan Michael Harris Bond tarafından önerilen Uzun Dönem veya Kısa Dönem Yönelimli Olma boyutu 5. Boyut olarak eklenmiştir (Hofs- tede & Bond, 1988). Son olarak da 2000’li yıllarda Dünya Değer Araştırması (2007) ile bilinen Michael Minkov beşinci boyutun yeni bir şekilde ölçümü ile altıncı boyut olan heveslilik-kısıtlılık(indulgence versus restraint) boyutunu kültürel karşılaştırmalar için önermiştir (Hofstede, Hofstede & Minkov, 2010).

İşletme alanında bazen uzun dönem - kısa dönem yönelimli olma ifadeleri yerine normatif-pragmatik ifadeleri de kullanılmaktadır.

Düşük güç mesafeli toplumlardagüçlülerin, güçsüzlere davranışları eşit mesafede; güçlü ve güçsüzlerin bağımlılık seviyeleri eşit düzeyde; güç kullanmada yasaların önemli bağlayıcı etkisi olduğu; güçlü ve güçsüzlerin genelde uyum içinde olduğu; ayrıcalıkların ön planda olmadığı; yüksek güç mesafeli toplumlarda güçlülerin ayrıcalıklı yanlarının olduğu, güçsüzlerin daha çok güçlülere bağımlı olduğu, doğru ve yanlış olan şeylerin güçlüler tarafından belirlendiği, sürekli güçlüden yana ayrıcalıkların olduğu ve benimsendiği bir kültürel yapı ifade edilmektedir (Hofstede, 1980).

Düşük güç mesafeli toplumlardagüçlülerin, güçsüzlere davranışları eşit mesafede; güçlü ve güçsüzlerin bağımlılık seviyeleri eşit düzeyde; güç kullanmada yasaların önemli bağlayıcı etkisi olduğu; güçlü ve güçsüzlerin genelde uyum içinde olduğu; ayrıcalıkların ön planda olmadığı;yüksek güç mesafeli toplumlarda güçlülerin ayrıcalıklı yanlarının olduğu, güçsüzlerin daha çok güçlülere bağımlı olduğu, doğru ve yanlış olan şeylerin güçlüler tarafından belirlendiği, sürekli güçlüden yana ayrıcalıkların olduğu ve benimsendiği bir kültürel yapı ifade edilmektedir (Hofstede, 1980).