MEDYA GİRİŞİMCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 5

Mizaç- karakter

Sorumluluk- dışadönüklük- uyumluluk- nevrotiklik- deneyime açıklık

Titiz

Sigmund Freud

Gardner Murphy

Alfred Adler

Hayal kurma

Sezgisel duygusallar

Ayrıca, kişilik literatürüne anlamlı kazanımlar sağlayan Luthans (2010)da kişiliğin doğuştan gelen birtakım özellikler ve sosyal yaşamın etkisiyle de kazanışmış bazı özellikleri toplamı şeklinde ifade etmektedir. Yine benzer şekilde başka tanımlamalarda da kişiliğin çevre ve genetik faktörlerin bir etkileşimi sonucu ortaya çıktığı vurgulanmaktadır (Allport, 1937; Ajzen, 2005; Hall vd, 1957; Hampson, 2019). Yani tüm bu tanımlamalar kişiliğin, birbiriyle sıkı bir etkileşim içerisinde olan psikolojik ve sosyolojik unsurlar ile şekillendiğini ifade etmek mümkündür.

Goldberg, yaptığı çalışma ile bu beş faktörü İngilizce olarak ele aldığı beş faktörün baş harflerinin kısaltması şeklinde OCEAN olarak tanımlamıştır. Bu harflerin tanımladığı özellikler ise aşağıda maddeler hâlinde özetlenmiş ve ardından açıklamaları sunulmuştur:

• Deneyime veya Tecrübeye Açıklık (Openness to Experience)

• Sorumluluk (Conscientiousness)

• Dışadönüklük (Extraversion)

• Uyumluluk (Agreeableness)

• Nevrotiklik (Neuroticsm)

Kişinin sorumluluk boyutunda üzerinde uzlaşı sağladığı özellikler; genel olarak titiz, dikkatli, programlı, gerektiğinde agresif tavır sergilemekten çekinmeyen düzenli olma hâlini, ayrıca kurallara bağlılık yönünde tedbirli, temkinli ve kontrollü olma özelliğine ilave olarak da heyecan arama özelliği ile aktif, duygusal ve ceza almaktan korkmayan kişilik özelliğini ifade etmektedir.

Yapılan tanımlarda bu boyuttan yüksek puan alan bireylerin daha güvenilir, yardımsever, dürüst, özgeci, alçakgönüllü ve merhametli oldukları tespit edilmiştir.

Sigmund Freud

İlk kapsamlı kişilik kuramının geliştiricisi pozisyonunda olan Freud, kişilik gelişimini bireyin bebeklik ve çocukluk dönemleri çerçevesinde değerlendirmiştir.

Carl Jung

Her insanda kişiliğin ya içe ya da dışa dönük olduğunu vurgulamıştır.

Geert Hofstede, kültür konusunda önemli çalışmalar yapan, analiz ve değerlendirmeleri ile toplumsal yapıların tasvirlerini sağlayarak hem akademik hem de uygulayıcılara önemli girdiler sağlayan bir araştırmacıdır. Yazar, kültürün ortaklaşa bir akıl sonucu oluştuğunu ve bu ortak akıl ile devamlılığını sağladığını vurgulamaktadır.

Güç Mesafesi

Kültürlerarası değerlendirme çalışmasında Hofstede (1984) tarafından ele alınan diğer bir kavram güç mesafesidir. Güç mesafesi, bir toplumun bireyleri ve örgütlerinde gücün eşit olmayan dağılımının algılanış biçimini vurgulayan bir kavramdır.

Hofstede’in çalışmaları incelendiğinde, bireyci değerlerin hakim olduğu Amerika, İngiltere, Kanada, Avustralya gibi toplumların girişimci özelliklerinin daha yüksek olduğu görülmektedir. Türk toplumunun ise Japonya, Pakistan ve Arjantin gibi daha çok ortaklaşa davranışı ön planda tutan toplumcu tarafta yer aldığı görülmektedir.

Kısa dönem yönelimli toplumlarda ise geleneksel değerlere bağlılık ve haysiyet daha ön planda yer almaktadır. Bugüne ve geçmişe daha çok bağlı, eskiye dayalı senaryolar geliştirmeyi seven tutum ve davranışlar, değişime daha çok direnç gösterme gibi kavramlar söz konusudur.

Etik doğrunun ve yanlışın davranış biçimleri üzerine yansımasına dair bir düşünme sürecidir. Ahlak ise onun uygulama alanıdır. Değerler konusunda etik kavramı kullanılırken, davranış ele alındığında ahlak kavramı kullanılır. Kişinin karşılaştığı durumlarda ifade etmek istediği değerler etik, bunun uygulanma biçimi ise ahlaktır.

Meslek etiği, meslekleri veya görevleri olan insanlara uygulanan davranış standartlarıdır.