MEDYA EKONOMİSİ VE İŞLETMECİLİĞİ

Dijitallik özelliği, yeni medya ortamında her şeyin 0 1 0 1’den oluşan sayısal kodlara dönüşmesidir. Bundan ötürü, gerek üretici gerekse kullanıcı ara yüzey üzerinde büyük bir depolama kapasitesine sahiptir. Bu özellik, verilerin iletimindeki hızı arttırır. Ayrıca, bu özellik üretici ve kullanıcı arasındaki keskin ayrımı da ortadan
kaldırmaktadır.

Yeni medyanın en önemli özelliklerden biri her yerde hazır ve nazır olmasıdır. Her yerdelik ise, etkileşimsellik özelliğinin temelinde yatar. Birden fazla kullanıcının sanal ortama dalması durumunda, söz konusu ortam, avatarlarının da birbirleriyle etkileşim içinde olabildiği ortak bir dünya haline gelir.

Kullanıcıların ürettiği içeriklere “kullanıcı türevli içerik” (user generated content) veya “kullanıcı tarafından yaratılan  içerik” (user created content) denir. Bu içerikler, örneğin, video paylaşım ağlarına yüklenen amatör, yarı amatör görsel-işitsel öğelerden tutun da, bir dijital oyun ara yüzeyine yapılan yamadan çevrimiçi haber sitelerine yapılan okur yorumlarından, birer web günlükleri olan blog üretimine değin çeşitli yeni metinlerden oluşabilir.

Yeni medya ortamlarının yayılım özelliği hem dijitallik hem de hipermetinsellik özelliğinden beslenir; ara yüzeyde yer alan bir metnin hızla dağılmasını, bu metne farklı zamanlarda ve uzamlarda yeniden ve yeniden erişilebilmesi durumunu açıklar.

Standford Üniversitesi’nde bilgisayar uzmanı olan…Vint Cerf bilgisayarları ağa bağlayan protokolleri yeniden yapılandırmanın kökten yeni bir yolunu tasarladığı 1973 yılından itibaren elektronik postalar kişisel iletişime elverişli hale gelmiştir.

2004 yılı, “Web 2.0” ortamının ve olanaklarının ortaya çıkışına sahne olmuştur. Çevrimiçi işbirlikli yazma/üretme aracı da olan, Ward Cunningham tarafından “wikiwikiweb” adıyla geliştirilen Wiki’ler (en tanınmış wiki uygulaması Wikipedia’dır), bir tür web günlükleri olan bloglar, ortak ilgiyi veya konuyu paylaşan bireyleri ve grupları birbirine bağlayan folksonomiler ve sosyal paylaşım ağları aracılığıyla Web 2.0, sıradan kullanıcılara herhangi bir özel yazılıma gereksinim duymaksızın, içerik yazma, gönderme ve yayınlama olanağı sunmuştur.

İnternet’in ticarileşmesi ve kapitalist müdahalenin bir alanı haline dönüşmesi dijital devrimin, tam da neo liberalizmin yükseldiği ‘serbest piyasa’ retoriğinin her yerde etkili olmaya başladığı bir zamana denk gelmesiyle ilgilidir. O dönemde temel fikir şuydu; şirketlerin kâr elde edebilen her alana girmesine izin verilmelidir. Çünkü bu, ekonomide kaynakların en verimli biçimde kullanılma biçimidir….World Wide Web neredeyse bir
günde bir kitle iletişim aracı haline gelirken, serbest piyasa söylemini 1990’ların başlarında tartışmanın her tarafı da kullandı.

İspanyol sosyolog Manuel Castells enformasyonel kapitalizmde gelişen yeni ekonomi olgusuna dikkat çeker. Bu yeni ekonomide, kişiye özel üretimde bilgi ve teknoloji uygulanması, ekonomik başarıyı sağlamada temel etmendir. Artık, bir işletmenin rekabet edebilirliğini, teknolojik düzeyine ilişkin göstergeler ortaya koymaktadır  Yeni ekonomi ise, “öncelikle, ürünleri ya da süreçleri ile yeni olmakla kalmayıp bu yenilikleri doğrudan uygulayarak büyüyen ve verimlilik elde eden, böylece ekonominin büyük bölümüne yeni bir girişimcilik modeli sunan iki kilit sektörde şekillendi. Bu sektörler, enformasyon teknolojisi ve finanstır

Castells (2005), yeni ekonominin katmanlarını ise şu şekilde sınıflandırmaktadır:
1. İlk katman: İnternet altyapısı sağlayan şirketler (eş deyişle, telekomünikasyon şirketleri, İnternet servis sağlayıcıları, İnternet’in belkemiğini taşıyanlar, son erişimi
sağlayan şirketler ve kullanıcıları ağa bağlayacak donanımı üretenler),
2. İkinci katman: İnternet altyapı uygulamalarını üreten şirketler (eş deyişle, yazılım
ürünleri ve web işlemleri için hizmet üreten şirketlerdir, web siteleri tasarlayan,
kuran, yöneten danışmanlık ve hizmet şirketleri, portallar, elektronik ticaret siteleri, audio-video ürünler sunan siteler de bu katmandadır),
3. Üçüncü katman: Yeni bir şirket türüdür, bunlar, doğrudan ticaret üzerinden değil,
web’de sundukları bedava hizmetlerine karşılık reklam, üyelik ödentileri ve komisyonlar üzerinden gelir elde ederler. Bu şirketlerin bazıları web içeriği sunar, diğerleri ise sadece aracıdır, bir başka deyişle dolayımlayıcıdır.
4. Dördüncü katman: İnternet sektörünün geleceğini oluşturur. Bunlar, Amazon, e-toys, Dell-Direct World gibi web tabanında ekonomik işlemler gerçekleştiren şirketlerdir. Bunların ticaret yapma şekline ise, elektronik ticaret (e-ticaret) denilmektedir.

Oyun endüstrisinde emek gücünün istihdam politikasını inceleyen, Tobby Miller büyük oyun geliştiricilerin ve büyük yayıncıların, küresel pazara daha fazla sayıda ürünü daha hızlı yetiştirmeleri için emek gücüne mesai saatleri dışında daha fazla çalışmaları konusunda baskı yaptığını; bundan ötürü de, emek gücü üzerinde kendini adamışlığın temel bir koşul haline dönüştüğünü saptamaktadır. İşe kendini adama gereği, emek gücünde aranan temel bir özellik olarak doğallaştırılmakta; böylece, esnek çalışma koşulları bu endüstride sorgulanmaz kılınmaktadır.