MEDENİ USUL HUKUKUNA GİRİŞ

Taşınmazlar üzerindeki ayni haklardan kaynaklanan uyuşmazlıklar hariç olmak üzere, her iki tarafın iradesine tabi işlerde uyuşmazlığın mahkemeler dışındaki kurum ve kişilerce çözülmesi tahkim olarak adlandırılır.

Uyuşmazlığın bağımsız hakem ya da hakem kurullarınca çözüldüğü hâllerde “ad hoc” tahkimden; belirli bir kurum ya da kuruluş tarafından organize edilen hakem veya hakem kurullarınca çözülmesi hâlinde ise kurumsal (organize) tahkimden bahsedilir.

Tarafların, sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamının veya bir kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması hususunda yaptıkları anlaşma tahkim sözleşmesidir.

Tahkim sözleşmesinin geçerli olmasının koşullarından biri sözleşmenin kayıtsız şartsız olmasıdır. Uyuşmazlığın tahkim yolu ile çözülmesi hususu taraf iradelerinden açık ve kesin bir şekilde anlaşılmalıdır. Tahkim iradesinin belirsiz olduğu veya alternatif yetkiler öngörülen kayıtlar geçersizdir. Tahkimin amacı uyuşmazlığın devlet yargısı dışında hakemler önünde çözülmesini sağlamaktır. Bu nedenle sözleşmeyle devlet yargısına başvuru imkanı da korunursa bu durum tahkim iradesinin kayıtsız şartsız olması unsuruna aykırı olacaktır.

Hakem kararına karşı yalnızca iptal davası açılabilir.

Arabulucu unvanını kullanma arabulucu açısından bir hak olarak düzenlenmiştir; diğer seçeneklerde yer alanlar ise yükümlülüktür.

Arabuluculuk bir yargılama faaliyeti değildir, yargılama faaliyeti dışında dostane bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Arabulucu uyuşmazlığı çözmez ve uyuşmazlık çözmek için yargılama yapmaz.

Arabuluculuk yoluna başvurulması zamanaşımı süresini durdurur ve hak düşürücü süreyi korur.

Taraflar dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurmuşlarsa, icra edilebilirliğe ilişkin şerh arabulucunun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesinden talep edilir.

Bireysel başvuru, Anayasa’da ve aynı zamanda İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve eki protokollerinde yer alan ve Türkiye tarafından kabul edilen temel hak ve özgürlüklerin kamu gücü tarafından ihlal edilmesi hâlinde, temel hak ve özgürlükleri ihlal edilen bireylerin başvurdukları anayasa hukukuna özgü bir dava türüdür.