MEDENİ USUL HUKUKU

Yukarıda verilen uyuşmazlıklar Sulh hukuk mahkemesinde görülür

Sulh hukuk mahkemesinin baktığı durumlar haricinde genel görevli mahkememiz Asliye hukuk mahkemesidir

Mahkemenin görevli olması bir dava şartıdır. Görevli olmayan mahkemede dava görülemez.

Ölen kişinin tüm malvarlığına tereke denir.

Tanımı verilen mutlak hak ayni haktır

Tanımı yapılan hak irtifak hakkıdır.

Boşanma ve ayrılık davaları eşlerden birinin yerleşim yerinde açılabilir

Taşınmazın aynına ilişkin davalarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkili sayılmıştır.

HMK'ye göre genel yetkili mahkeme davalının yerleşim yeri mahkemesidir.

İş kanunundan doğan bu tür davalara İş Mahkemesi bakar

Sulh hukuk mahkemeleri, dava konusunun değer yahut tutarına bakılmaksızın, aşağıdaki davalara bakmakla görevlidirler:
a) Kiralanan taşınmazların, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İf­lâs Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dâhil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalar,
b) Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davalar,
c) Taşınır ve taşınmaz mallarda, sadece zilyetliğin korunmasına yönelik olan davalar,
d) Bu Kanun ile diğer kanunların, sulh hukuk mahkemesi veya sulh hukuk hâkimini görevlendirdiği davalar

Medenî yargı alanındaki genel mahkemeler olan sulh ve asliye hukuk mahkemelerinin görevi, 5235 sayılı Kanunun 6. maddesi ile tayin edilmiştir. Buna göre, sulh hukuk mahkemeleri, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile diğer kanunlarda belirtilen görevleri yerine getirir (5235 s.lı K. m. 6, I).

Uyuşmazlığın hangi yargı kolunda yer alan mahkemeler önünde çözümleneceğini ifade etmek için kullanılan “yargı yolu ilişkisi” kavramı ve ilk derece mahkemeleri ile kanun yolu mahkemeleri arasındaki (dikey) işlev paylaşımını ortaya koymak üzere kullanılan “fonksiyonel yetki” kavramı da geniş anlamda görevin kapsamına dâhildir.

İdari para cezalarına itirazlarile 5510 sayılı Kanunun geçici 4’üncü maddesi kapsamındaki uyuşmazlıklar hariç olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu veya Türkiye İş Kurumunun taraf olduğu iş ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklara bakmakla görevli mahkeme iş mahkemeleridir.

5235 sayılı Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrası gereğince, hukuk mahkemeleri, her il merkezi ile bölgelerin coğrafî durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde, Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca kurulur.

Türkiye’de yerleşim yeri bulunmayanlar hakkında genel yetkili mahkeme, davalının Türkiye’deki mutat meskeninin bulunduğu yer mahkemesidir. Ancak, diğer özel yetki hâlleri saklı kalmak üzere, malvarlığı haklarına ilişkin dava, uyuşmazlık konusu malvarlığı unsurunun bulunduğu yerde de açılabilir (HMK m. 9).

Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir (HMK m. 14, I). Burada dikkat edilmesi gereken husus, şubenin ayrı bir tüzel kişiliği bulunmadığından, ona karşı dava açılamayacağıdır. Şube ile yapılan bir hukuki işlemden kaynaklanan bir ihtilaf söz konusu olursa, doğrudan doğruya tüzel kişiliğe karşı açılacak olan dava, ilgili hukuki işlemin kendisiyle yapılmış olduğu şubenin bulunduğu yerde de açılabilecektir. Bu yetki kuralı kesin değildir.

İş yoğunluğunun gerekli kıldığı yerlerde, aynı ilk derece (hukuk) mahkemesinin birden fazla dairesi kurulması ve bunların numaralandırılması halinde, aynı mahkemenin kendi daireleri arasındaki ilişki iş dağılımıdır.

Yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde, taraf­lardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten, süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki haf­ta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir.

Taraf­larca aksi kararlaştırılmadıkça, dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır (HMK m. 17).