MEDENİ USUL HUKUKU

Uyuşmazlık, bir hakkın varlığı, kapsamı ve sonuçları hakkında meydana gelen ve taraflarca sulh olmak suretiyle veya diğer barışçıl yollarla çözülmesi mümkün olmayan anlaşmazlıktır.

Hakları ihlal edilen kişilerin, bu haklarını bizzat zor kullanarak elde etmeleri veya korumalarına bizzat ihkakı hak denir.

Soyut hukuk kurallarının, bağımsız ve tarafsız mahkemeler tarafından, somut bir uyuşmazlığın giderilmesi amacıyla, yargısal usûllere uyularak tatbik edilmesi, yargıyı tanımlar.

Özel yargı, yargı kolları arasında yer almaz.

Medenî yargı alanına giren uyuşmazlıkların mahkemeler eliyle çözümünde uygulanacak olan yöntem hangi hukuk disiplini, medeni usul hukukudur.

Egemenliğin kullanım biçimlerinden birini teşkil eden yargı yetkisi, Anayasanın 9. maddesi gereğince bağımsız mahkemelere bırakılmıştır.

Müeyyide: Bir hukuk kuralının ihlaline tepki olarak gösterilen ve hukuk düzeni tarafından öngörülen cebirdir.

Bakacakları dava ve işler belli kişi yahut iş gruplarına göre sınırlandırılmamış bulunan, bilakis, medenî yargı alanına dahil olup bir özel mahkemenin görevine girmeyen bütün uyuşmazlıklara bakmakla görevli kılınan mahkemeler genel mahkeme olarak tanımlanmaktadır. Bunlar, her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumu ve iş yoğunluğu dikkate alınarak belirlenen ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak kurulan sulh hukuk ve asliye hukuk mahkemeleridir (5235 s.K. m. 4, m. 5).

Bizzat ihkakı hak, zayıf olanın müeyyideyi uygulayamaması, güçlü olanın ise sübjektif etkilerle aşırıya kaçması ve böylece yeni uyuşmazlıklara neden olup sosyal barışı daha fazla bozma tehlikesini barındırdığından, modern devlet tarafından, meşru müdafaa ve zaruret hali gibi çok sınırlı haller dışında, kural olarak yasaklanmıştır.