MEDENİ USUL HUKUKU - Deneme Sınavı - 11

Kesin delil niteliği taşıyan yemin, sadece dava taraflarının yeminidir. Tanıklara yalnızca doğruyu söylemeye yönlendirmek amacıyla yemin ettirilmektedir. Tanığın yemin etmesi, sözlerine doğruluk değeri atfetmez, delil niteliği kazandırmaz.

Fotoğraf, elektronik ortamdaki yazışmalar, görüntü kaydı ve ses kaydı delil başlangıcı olarak nitelendirilen, takdiri delillerdir. Resmî sicil ve belgelerin içerdiği vakıalar, Türk Medenî Kanununun
7. maddesi gereğince, aksi ispatlanıncaya kadar doğru kabul edilmesi gerektiğinden, bunlar kesin delil olarak kabule edilir. Başka bir ifadeyle nüfus kayıt örneği gibi resmi sicil ve belgeler, aksi ispatlanana kadar kesin delil olarak kabul edilirler.

Hüküm sonucunun (kısa kararın) tefhim edildiği hâllerde, gerekçeli kararın tefhim tarihinden başlayarak bir ay içinde yazılması gerekir (HMK m. 294, IV).

Davayı kabul, davalının, davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü talep sonucuna, bütün bir gelecek için sonuç doğurmak üzere, kısmen veya tamamen muvafakat etmesidir. Böylece davalı, tek taraflı bir irade beyanıyla, açılmış olan davayı sonlandırmaktadır. Diğer şıklarda yer alan tahkim, uzlaşma, arabuluculuk, müzakere yolları ise, dava içerisinde, davayı sonlandıran taraf usul işlemleri değil; dava yoluna alternatif uyuşmazlık çözüm yollarıdır.

Mahkeme huzurunda yapılan taraflar arasındaki sözleşmeye sulh adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Tarafların her ikisi de davet edildikleri duruşmaya mazeretsiz katılmaz iseler, mahkeme, dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verir (HMK m. 150, I, c. 1, 1. Alt.). Doğru cevap C'dir.

İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak 3 ay içerisinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibariyle açılmamış sayılır ve mahkemece kapatılır. Doğru cevap B'dir.

Mahkemenin düzenini bozan eylem veya mahkeme huzurunda söylenen uygunsuz söz ve davranış eğer suç teşkil ediyorsa, kişi Cumhuriyet başsavcılığına sevk edilebilir, hatta tutuklanabilir. Doğru cevap E'dir.

Mahkeme tarafından verilen kararın, duruşmada hazır bulunan tarafa veya taraflara hâkim tarafından sözlü olarak bildirilmesine tefhim denir. Doğru cevap C'dir.

İstinaf incelemesi ayrı dairelerde yapılması gereken davalarında birleştirilmesine karar verilebilir. Bu halde, istinaf incelenmesi, birleştirilen davalarda uyuşmazlığı doğuran asıl hukukî ilişkiye ait kararı inceleyen bölge adliye mahkemesi dairesinde yapılır. Doğru cevap D'dir.

İspat konusunu oluşturan bir vakıanın kesin olmayan bir kanuni karineye dayanarak ispat edilmiş olduğu hallerde, o vakıanın söz konusu karinenin öngördüğü karine sonucunun aksine gerçekleştiğini ispat yükü kendisine düşmeyen tarafça ispatlanması, aksini ispat olarak tanımlanır. Doğru cevap C'dir.

Bir vakıaya ilişkin olarak mevcut bulunmaları ve usulünce mahkemeye sunulmuş olmaları durumunda, hâkimin takdir yetkisini kaldırarak o vakıanın doğru kabul edilmesi sonucunu doğuran deliller, kesin delillerdir.  Doğru cevap A'dır.

Bilirkişinin kasten veya ağır ihmal suretiyle düzenlemiş olduğu gerçeğe aykırı raporun, mahkemece hükme esas alınması sebebiyle zarar görmüş olanlar, devlet aleyhine tazminat davası açabilirler. Doğru cevap C'dir.

Bir tarafın, kendisi aleyhine olan bir vakıa hakkında mahkemece özel bir usulle sorguya çekilmesine isticvap adı verilir. Doğru cevap D'dir.

Mahkemece belirlenip taraflara usûlüne uygun olarak bildirilen oturum günü ve saatinde yapılan duruşmaya bir taraf gelir, diğer taraf ise geçerli bir
özrü olmaksızın gelmeyip gelen tarafın davayı takip etmeyeceğini bildirmesi halinde ,taraflardan her ikisinin de usûlüne uygun şekilde davet edildikleri duruşmaya gelmemeleri halinde,taraflardan her ikisinin de duruşmaya gelip,  davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri halde, dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.

Mahkeme önünde yapılan tahkikat işlemleri için ayrılmış zaman dilimine celse,oturum esnasında yapılan tahkikat işlemlerine ise
genel olarak duruşma denilir. Ön inceleme, sözlü yargılama ve hüküm ise tahkikat gibi yargılamanın aşamalarını ifade etmektedir.

Duruşmaya katılan taraf vekilleri; tanıklara, bilirkişilere ve duruşmaya çağrılan
diğer kişilere, duruşma disiplinine uygun olarak doğrudan soru yöneltebilirler. Taraflar duruşma sırasında fotoğraf çekemezler, ses ve görüntü kaydı alamazlar. Yargılamanın zorunluğu kıldığı hallerde mahkemece çekim yapılabilir ve kayıt altına alınabilir. Avukatların, mahkemenin düzenini bozan eylem veya mahkeme huzurunda söylenen uygun olmayan söz veya davranışlarda bulunmaları ve bu söz ve davranışların ayrıca bir suç oluşturması durumunda, avukatlar hakkında tutuklama kararı verilemez.

Uyuşmazlığın çözülmesi bakımından önemli olan taşımalarına rağmen bir kısım vakıaların ispatı gerekli değildir. Bu sonucu doğuran en önemli durum, vakıanın taraflar arasında çekişmeli olmamasıdır. Bunun yanı sıra çekişmeli olmadıklarından herkesçe bilinen vakıaların da ispatı gerekmez. Ancak, herkesçe bilinen vakıanın doğru olmadığı ispatlanabilir (HMK m. 191). Keza, kanuni bir karineye dayanan taraf, sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda öngörülen istisnalar dışında karşı taraf, kanuni karinenin aksini ispat edebilir. İspatı gereken bir vakıaya yabancı ancak onun hakkında tecrübe kurallarından hareketle sonuç çıkarmanın mümkün olduğu komşu vakıaya emare adı verilir. Emare tanımdan da anlaşılacağı üzere ispatın gerekmediği hallerden biri değildir.

Tanık, bilirkişi ve keşif takdiri delil iken; kesin hüküm,senet ve yemin kesin delildir.

Delil başlangıcı, iddia konusu hukuki işlemi muhtemel gösteren belgedir. Delil başlangıcının bulunduğu hallerde takdiri delillere müracaat edilebilir. Hukuki işlemlerde aşırı yararlanma iddiaları ve altsoy ve üstsoy, kardeşler, eşler, kayınbaba, kaynana ile gelin ve damat arasındaki işlemlerde de senetle ispat zorunluluğu söz konusu değildir. Bu hallerde ispatı gereken vakıa açısından senet alınması imkansızdır. Bu imkansızlık maddi ve manevi imkansızlık şeklinde tezahür edebilir.