MEDENİ HUKUK II

Müvekkilin Borçları

Cevabımız E seçeneğidir.

Vekâletin sona erme sebepleri; azil, İstifa, taraflardan birinin ölümü, taraflardan birinin fiil ehliyetini yitirmesi ya da taraflardan birinin iflâsıdır. Cevabımız A seçeneğidir.

Vekâletsiz iş görmenin öğeleri şunlardır:

Cevabımız B seçeneğidir.

İş sahibinin yapılmasını yasaklamadığı bir işin, vekâleti olmaksızın onun çıkarına gerçekleştirilmesine gerçek (caiz) vekâletsiz iş görme denilmektedir. Örneğin, başkasının bir borcunu ödemek, baygın kazazedeye yardım etmek gibi. Başkasının işinin, işgörenin çıkarına görülmesine ise gerçek (caiz) olmayan vekâletsiz iş görme denir (TBK 530). Gerçek olmayan vekâletsiz işgörmede, aslında bir kimsenin kendi çıkarı için başkasının hukuk alanına haksız olarak karışması (müdahalesi) söz konusudur. Başkasının konutunu vekâleti olmaksızın kiraya verme, izinsiz başkasının resmini veya telif eserini yayınlama ya da patentini izinsiz kullanma böyledir. Cevabımız C seçeneğidir.

Kefalet sözleşmesinin nitelikleri şunlardır:

Cevabımız C seçeneğidir.

Kefaletin geçerlilik koşulları şunlardır:

Cevabımız E seçeneğidir.

Adi kefalet; alacaklıya, alacağını öncelikle kimden isteyebileceği konusunda asıl borçlu ile kefil arasında bir sıra düzenine uyma zorunluluğu yaratan kefalettir. Adi kefalette kefile, tartışma defî ve rehnin paraya çevrilmesi def ’i olmak üzere iki savunma olanağı tanınmaktadır. Kefil, açığa kefalet söz konusu olduğunda, üç durumda anılan savunma olanaklarından yoksun sayılmaktadır. Buna göre, (1) Asıl borçlu aleyhine yapılan takibin sonucunda kesin aciz belgesi alınması, (2) Asıl borçlu hakkında Türkiye’de takibin imkânsız hale gelmesi, (3) Asıl borçlu hakkındaki konkordatonun kesinleşmesi durumlarında kefilin bu defileri ileri sürmesi söz konusu olamaz. Cevabımız A seçeneğidir.

Müteselsil kefalet; alacaklıyı bir sıra düzenine uymaya zorlamayan, tersine serbest bir seçimle başbaşa bırakan ve kefile adi kefaletteki savunma olanaklarını vermeyen kefalet türüdür. Kefaletin müteselsil olduğu konusunda açıklık yoksa, kefaletin adi kefalet olduğu kabul olunacaktır. Çünkü, aslolan adî kefalettir. Cevabımız B seçeneğidir.

Aynı borç için birden fazla kişinin kefaleti birlikte kefalet olarak adlandırılmaktadır. Birlikte kefalet, kefil olanların birbirinden haberli olup olmamasına göre gerçek birlikte kefalet ve gerçek olmayan birlikte kefalet olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Birlikte kefiller, esas itibariyle tüm borçtan sorumludur. Ancak borcu ödeyen kefil diğerlerine toplam kefaletteki payları oranında rücu etme hakkına sahiptir. Kefaletin türü konusunda açıklık yoksa, kefaletin adi kefalet olduğu kabul olunacaktır. Cevabımız D seçeneğidir.

. Vekâlet ile temsil yetkisi birbiriyle ilişkili, fakat birbirinden farklı kavramlardır. Vekâlet, iç ilişkiye; temsil dış ilişkiye ilişkindir. Vekâlet eksik iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir; temsil yetkisi tek taraflı bir işlemle verilir.
Vekâlet, vekil için bir hukuksal yüküm (işgörme borcu) doğurur; temsil
yetkisi ise, temsilciye bir hak (başkasının alanında hüküm ve sonuçlar doğuracak hukuksal işlem yapma hakkı) bahşeder. Vekâlet sebebe bağlı (illî)
bir işlemdir; temsil yetkisi ise, hukukî sebepten bağımsızdır (soyuttur).

Özel temsil yetkisi aranan vekâletler TBK 504/III’de sayılmaktadır. Buna
göre dava açma, sulh olma, hakeme başvurma, iflâs, iflâsın ertelenmesi
ve konkordato talep etme, kambiyo taahhüdünde bulunma, müvekkil
adına bağışlamada bulunma, taşınmaz devri veya taşınmazı bir hakla sınırlama, kefil olma hallerinde müvekkil temsilcisine özel temsil yetkisi
vermemişse temsil olunamaz.

Vekâlet sözleşmesinden doğan alacaklar, 5 yıllık (TBK 147/b. 5) zamanaşımı süresine tâbidir.

İş sahibinin yapılmasını yasaklamadığı bir işin, vekâleti olmaksızın onun
çıkarına gerçekleştirilmesine gerçek (caiz) vekâletsiz iş görme denilmektedir. Örneğin, başkasının bir borcunu ödemek, baygın kazazedeye yardım etmek gibi.

Buna göre gerçek olmayan vekâletsiz işgörmeden doğan alacaklar, TBK 72 ve 82’ye göre iki (2) yıllık kısa ve on (10) yıllık uzun zamanaşımı süresine tâbidir.

Kefalet sözleşmesi «tek tarafa borç yükleyen sözleşme»lerdendir. Çünkü
kefalette yalnız kefil borç altına girmekte, alacaklı ise bundan sadece menfaat elde etmektedir.
2. Kefilin borcu, fer’i bir borçtur. Diğer bir deyişle, kefalet ancak geçerli bir
aslî borcun varlığı halinde hüküm ifade eder; teminat altına alınan aslî borç
yoksa, kefalet de yoktur veya aslî borç herhangi bir sebeple sona ererse,
kefalet de son bulur.
3. Kefilin borcu talî bir borçtur. Yani ilk plânda asıl borçlunun takip edilmesi söz konusu olup, ancak asıl borçlu borcunu ödemediği takdirde kefile
başvurulabilir. Kefil, her zaman, alacaklının karşısında bulabileceği ikinci
borçludur. Fakat kefil, alacaklının birinci ve asıl alacağının borçlusundan
olan asıl borcu ifa etmez; o sadece asıl borcun ifa edilmemesinden doğan
zararın tazminini borçlanır.
4. Kefilin borcu bir tazminat borcu olduğundan, para ile ölçülebilen bütün
borçlara, bu nitelikteki verme, yapma borçlarına, hatta borçlunun kişiliğinin önem taşıdığı yapma borçlarına bile kefil olunabilir. Kefilin borcu, asıl
borca yabancı bir borç olduğu ve alacaklıya güvence sağlama amacı bulunduğu için, bir kimse kendi borcu için kendisine kefil olamaz. Bir kimse
kendi alacağı için kefil olmuşsa, alacak kendisinde kaldığı sürece, bu, hüküm doğurmaz, alacak başkasına devredildiği anda kefalet devreye girer.
5. Kefalet sözleşmesi belirli süreli ya da süresiz olabilir. Yeni TBK’na göre kefalet sözleşmesi on (10) yıllık süre sınırlamasına tâbidir (TBK 598/IV). Kefalet sözleşmesi, en çok bir kez daha ve en çok on yıl için uzatılabilir (TBK 598/V).

Kefalet sözleşmesi, en çok bir kez daha ve en çok on yıl için uzatılabilir.

Kefalet ehliyeti tam fiil ehliyetidir. Sınırlı ehliyetliler için, yasal danışmanın
görüşünü alma koşulu vardır (MK 429/I, b. 9). Tam ve sınırlı ehliyetsizler
için kefalet yasak işlemlerdendir.

Alacaklıyı bir sıra düzenine uymaya zorlamayan, tersine serbest bir seçimle başbaşa bırakan ve kefile adi kefaletteki savunma olanaklarını vermeyen durumlarda müteselsil (zincirleme, dayanışmalı) kefaletten söz edilmektedir.

Gerçek kişilerce verilebilecek kefaletlerde azamî süre, kefalet sözleşmesinin kuruluşundan itibaren on yıldır. Bu tür kefaletler, on yılın geçmesiyle kendiliğinden son bulmaktadır (f. III).

Vekalet