MEDENİ HUKUK II

Vekâlet sözleşmesi, vekile müvekkilin menfaatine ve iradesine uygun bir sonuca yönelen bir iş görmeyi bir zaman kaydına tâbi olmaksızın ve nispeten bağımsız olarak yapma borcunu, sonucun elde edilmemesi rizikosu ona ait olmak üzere yükleyen bir sözleşmedir

Kefalet, kefilin, alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmemesi halinde bunun sorumluluğunu kişisel olarak üstlenmeyi taahhüt ettiği sözleşmedir.

Kefilin borcu, fer’i bir borçtur. Diğer bir deyişle, kefalet ancak geçerli bir
aslî borcun varlığı halinde hüküm ifade eder; teminat altına alınan aslî borç yoksa, kefalet de yoktur veya aslî borç herhangi bir sebeple sona ererse, kefalet de son bulur.
Kefilin borcu talî bir borçtur. Yani ilk plânda asıl borçlunun takip edilmesi söz konusu olup, ancak asıl borçlu borcunu ödemediği takdirde kefile başvurulabilir. Kefil, her zaman, alacaklının karşısında bulabileceği ikinci borçludur. Fakat kefil, alacaklının birinci ve asıl alacağının borçlusundan olan asıl borcu ifa etmez; o sadece asıl borcun ifa edilmemesinden doğan zararın tazminini borçlanır.
Kefilin borcu bir tazminat borcu olduğundan, para ile ölçülebilen bütün
borçlara, bu nitelikteki verme, yapma borçlarına, hatta borçlunun kişiliğinin önem taşıdığı yapma borçlarına bile kefil olunabilir. Kefilin borcu, asıl borca yabancı bir borç olduğu ve alacaklıya güvence sağlama amacı bulunduğu için, bir kimse kendi borcu için kendisine kefil olamaz. Bir kimse kendi alacağı için kefil olmuşsa, alacak kendisinde kaldığı sürece, bu, hüküm doğurmaz, alacak başkasına devredildiği anda kefalet devreye girer

Kefalet sözleşmesi «tek tarafa borç yükleyen sözleşme»lerdendir. Çünkü kefalette yalnız kefil borç altına girmekte, alacaklı ise bundan sadece menfaat elde etmektedir. 

Kefalet sözleşmesi belirli süreli ya da süresiz olabilir. Yeni TBK’na göre kefalet sözleşmesi on (10) yıllık süre sınırlamasına tâbidir (TBK 598/IV). Kefalet sözleşmesi, en çok bir kez daha ve en çok on yıl için uzatılabilir (TBK
598/V).

Adi kefalette tartışma def ’i ya da peşin dava def ’i, alacaklının asıl borçluya karşı talepte bulunmadan kefile başvurması durumunda, kefilin, önce asıl borçluya karşı talepte bulunulmasını ileri sürerek savunma yapabilme olanağıdır.

Kefaletin, kefile, alacaklının asıl borçluya başvurmaksızın doğrudan kendisine başvurmasını önleyecek savunma olanakları vermesi halinde adi kefaletten söz edilmektedir.

Vekilin işi şahsen ifa borcu da vardır (TBK 506/I). Vekâlet, karşılıklı güvene dayanan bir sözleşmedir. Bu yüzden vekil, işi bizzat (şahsen) görmelidir.

Vekil, işin yürütülmesi tarzı ve gelinen aşama ve değişiklikler hakkında
müvekkilin talebi üzerine ya da gereğinde kendiliğinden bilgi verme yükümü altındadır (TBK 508). Buna vekilin hesap verme borcu denmektedir.

Vekâlet sözleşmesinden doğan alacaklar, 5 yıllık (TBK 147/b. 5) zamanaşımı süresine tâbidir.

Müvekkilin Borçları
1. Ücret ödeme borcu
2. Vekilin masraflarını ve verdiği avansları ödeme borcu
3. Vekili müvekkili hesabına girdiği borçtan kurtarma yükümü
4. Vekilin uğradığı zararı tazmin borcu

işi şahsen ifa borcu müvekkilin değil, vekilin borcudur.

Vekâlet eksik iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir; temsil yetkisi tek taraflı bir işlemle verilir.

Vekil, işin yürütülmesi tarzı ve gelinen aşama ve değişiklikler hakkında müvekkilin talebi üzerine ya da gereğinde kendiliğinden bilgi verme yükü- mü altındadır (TBK 508). Buna vekilin hesap verme borcu denmektedir.

Vekili müvekkili hesabına girdiği borçtan kurtarma yükümü: Vekil, işin görülmesi sırasında ve işin gereği gibi ifası amacıyla, örneğin kendi adına müvekkil hesabına bono imzalamışsa, müvekkil, vekili bundan doğan borçtan kurtarmalıdır (TBK 510/I).

Azil ve istifa her zaman mümkündür. Vekilin, kendisine tevdi edilen işi görmek- ten tek taraflı bir irade açıklaması ile cayması ya da ayrılmasına istifa denir. Müvekkil tarafından vekilin işine tek taraflı bir irade açıklaması ile son verilmesine azil denir. Azil ve istifa münasip olmayan zamanda yapılmadıkça tazminat gerekmez (TBK 512).

Taraflardan Birinin Ölümü, Fiil Ehliyetini Yitirmesi ya da İflâsı

1. Sözleşme veya işin niteliği aksini gerektirmiyor ise, kural olarak, taraflar- dan birinin ölümü, fiil ehliyetini yitirmesi ya da iflâsı vekâlet sözleşmesinin sona erme sebebi oluşturur. Taraflardan birinin tüzel kişi olması halinde, onun tüzel kişiliğini yitirmesi de sona erme sebebidir (TBK 513/I).

2. Müvekkilin ölümü ile sözleşme her zaman sona ermez. Ölümle mirasçılar müvekkil konumuna geçmektedir. Burada, küllî halefiyet ilkesi geçerlidir. Ayrıca, ölüm halinde sözleşmenin sona ermeyeceği kararlaştırılmış olabilir. Kimi durumlarda, işin niteliği, ölüme rağmen, sözleşmenin sona erdirilmesine engeldir. Örneğin, vekâletin sona ermesi müvekkilin menfaatini tehlikeye düşürüyorsa, müvekkil veya mirasçısı veya temsilcisi bizzat işlerini görebilecek hale gelinceye kadar, vekil veya mirasçısı veya temsilcisi vekâleti ifaya devamla yükümlüdür (TBK 513/II).

3. Müvekkil ya da mirasçıları, vekâletin sona erdiğini bilmeden / öğrenmeden önce vekil tarafından yapılan işlemler dolayısıyla, vekâlet olağan koşullarda devam etmekteymiş gibi sorumluluğu taşırlar (TBK 514).

İşgörenin karşılanmayan masraf alacağı bakımından sebepsiz zenginleşme hükümlerine başvurabileceği hükme bağlanmıştır (TBK 529/II).

Kefilin borcu, fer’i bir borçtur. Diğer bir deyişle, kefalet ancak geçerli bir aslî borcun varlığı halinde hüküm ifade eder; teminat altına alınan aslî borç yoksa, kefalet de yoktur veya aslî borç herhangi bir sebeple sona ererse, kefalet de son bulur.

Kefalet, alacaklıya, alacağını öncelikle kimden isteyebileceği konusunda asıl borçlu ile kefil arasında bir sıra düzenine uyma zorunluluğu yaratan kefalettir. Daha açık ifadeyle, alacaklıyı alacağını önce borçludan isteme zorunluluğunda bırakabilen kefalete adi kefalet denilmektedir.

Rücua kefalette ise, borçluya kefalet eden kefilin güvenceye kavuşturulması amaçlanmaktadır. Bu, kefil alacaklıya ödeme yapmak zorunda kalırsa rücu alacaklısı haline gelip ödediğini –asıl borçlu da olan– rücu borçlusundan rücuen istediğinde rücu alacağına güvence sağlamak için diğer bir kişiyle yapılan kefalet sözleşmesidir (TBK 588/II).

Vekilin Borçları

Cevabımız D seçeneğidir.